Қазақстан Республикасының Бiлiм және Ғылым Министрлiгi

27.3 Кондитерлік өнімдермен және бидай нанның

пісірумен танысу………………………………………………………………107

27.3 Сыра және кермек (солодты) өндіру технологиясымен

танысу……………………………………………………………………….....108

Әдебиеттер……………………………………………………………………..111

Берілген курс бойынша зертханалық - практикалық сабақтарын өткізу студенттерге көмектесу болып табылады. Әдістемелік нұсқауларында келесі мақсаттар қойылған:

- бидай сапасының көрсеткіштерін және басқа ауыл шаруашылық өнімдерін талапқа сай оқып үйрену, мемлекеттік сапа көрсеткіштеріне сай келуі керек ;

- ауыл шаруашылық өнімдерінің мемлекеттік стандарттармен, базистік және шектелген кондициялармен сапасын анықтау әдістерін игеру;

- ауыл шаруашылығында технологиялық әдістерді, ауыл шаруашылық өнімдерінің сапасың көтеру және оны сақтаған кезінде өнім жағалтылуын кеміту бағытында әдістерді игеру.

Әдістемелік оқу-құралы бидай, ұн, жарма, құрама азықтардың сапасын анықтауды стандартты әдістерін анықтайды.

Әдістемелік оқу- құралын дайындағанда бидай, ұн, жарма, құрама азықтың сапасын анықтауда мемлекеттік стандарттары және әдістері қолданылады.

1 Талдауға астық үлгісін дайындау
Әдебиет

ҚР СТ МЕСТ Р 50436-2003

МЕСТ 13586.3

1. 
   Үлгілерді сұрыптау тәртібі
   

1. 
   Астық тобының сапасын сол топтан сұрыпталған орташа үлгілі талдаудың нәтижесінде анықтайды.
   

2. 
   Партия – сапасы жөнінен біртекті, бір мезгілде қабылдауға, сатуға, жөнелтуге немесе сақтау үшін арналған, сапасы туралы бір құжатпен рәсімделген бір текті дәндер көлемі.
   

3. 
   Нүктелік үлгі – біріктірілген үлгіні құрастыру үшін астық тобынан бір қимылмен сұрыптап алынған астықтың шағын бөлігі.
   

4. 
   Біріктірілген үлгі – астық тобынан сұрыптап алынған барлық нүктелік үлгілердің жиынтығы.
   

5. 
   Тәуліктік орташа үлгі – 24 сағатта келген машиналардан астық сапасын анықтау үшін арналған үлгі (1 тәулік өткен соң орташа үлгі жасалады).
   

6. 
   Орташа үлгі – лабораториялық зерттеулерге алынған біріктірілген үлгінің бір бөлігі. Шамалы көлемдегі (2 кг) астық тобынан сұрыпталған біріктірілген үлгі сонымен қатар орташа үлгі болып табылады.
   

7. 
   Шөкім – астық сапасынының жекелеген көрсеткіштерін анықтауға арналған орташа үлгінің бір бөлігі.
   

8. 
   Жеделдік тәуліктер – белгілі бір көзделген уақытта 24 сағат ішінде тәуліктік орташа сынаманы сұрыптау.
   

1. 
   Автокөліктен нүктелік үлгіні сұрыптау
   

Механикалық үлгі сұрыптағышпен нүктелік үлгіні астық үйіндісінің барлық теңдігінен сұрыптайды. Қолмен қуыс бұрғының көмегімен үлгілер жоғарғы және төменгі қабаттардан сұрыпталады. Нүктелік үлгінің жалпы массасы А схемасы бойынша алғанда 1 кг-нан, Б схемасы бойынша 1,5 кг-нан және В схемасы бойынша 2 кг-нан кем болмауы керек. Егер алынған масса жобалағаннан кем болса, онда қосымша нүктелік үлгі қайтадан 1-ші алынған нүктеден алынады.

2. 
   Вагондардан нүктелік үлгіні сұрыптау
   

Егер келісімшартта арнайы ескертпе болмаса, онда астықтың сынамаларын сұрыптау әрбір тиелген вагоннан алынып іске асырылады.

Егер сынамаларды сұрыптау тиелген вагондардан жүргізсе, онда нүктелік сынамаларды суреттерде көрсетілген нүктелерден цилиндр сынама сұрыптағыш көмегімен қабаттың барлық терендігі бойынша сұрыптаған дүрыс.

Жүк көтергіштігі 15 т дейін вагондардан:

схема Г- бес нүктелерде (ортасында және қабырғасынан немесе борттан 500 мм жуық).

схема Д- сегіз нүктелерде: жүк көтергіштігі 15-30 тоннаға дейінгі вагондар.

схема Е- он бір нүктелерде: жүк көтергіштігі 30-50 тоннаға дейінгі вагондар.

Г схемасы	Д схемасы	Е схемасы
* *	* * *	* * * *
*	* *	* * *
* *	* * *	* * * *

3. 
   Алдыңғы және қоймада сақталатын астықтан нүктелік үлгі сұрыптау (иілген еденді қоймадан басқа)
   

Нүктелік үлгілерді сұрыптарда астықтың үстін жуықтап 200 шаршы метрлік секцияларға бөледі.

Әр секциядан нүктелік үлгілер астық үйіндісінің 6 нүктесінен, қойма қабырғаларынан 1 м. қашықтықта Ж схемасы бойынша сұрыпталады.

Ж схемасы	З схемасы
* * *	* *
* * *	* *

Әрбір нүктелік үлгі жоғарғы қабаттан 10-15 см тереңдікте және ортаңғы, төменгі қабаттардан сұрыпталады. Әр секциядан алынған нүктелік үлгілердің массасы 2 кг болғаны жөн.

Нүктелік үлгіні сұрыптау қап санына байланысты топ үлкенділігіне қарай 2 кесте талаптарына сай болуы керек.

Қаптағы астық тобынан нүктелік үлгілерді қаптық қуыс бұрғымен сұрыптайды.

Ауызы тігулі қаптардан нүктелік үлгілер қаптық қуыс бұрғымен үш нүктеден алынады. Бұрғының науасын төмен қаратып қапқа көлбеулей сұғып 180 С бұрайды да суырып алады. Нүктелік үлгінің жалпы массасы 2 кг-нан кем болмауы керек.
Тәуліктік орташа сынама құрастыру
Шаруашылықтардан, басқа астық өндірушілерден қабылдаған біртектес астық топтарының сапасын орташа тәуліктік үлгі бойынша бағалайды. Тәуліктік орташа үлгіні құрастыру үшін әрбір автокөліктен (прицеп) біріктірілген үлгіні бөліп алады.

1 автокөліктен алынған нүктелік үлгі массасы 2 кг-нан кем болмауы керек.

3 кестеде көрсетілген сынамалар салмағы, әдетте барлық дакылдардың дәндеріне дәл келеді

Партия	Нүктелі сынама	Біріктірілген сынама	Орташа сынама
500 т дейін	1 кг (max)	100 кг	5 кг