Бауыржанова А. З., Асенова Б. К., Тері және былғары өнімдерін өңдеу технологиясы Оқу құралы мазмұНЫ

Қышқылданған майдың (балық майы) артығын престеу арқылы және былғарыны кейінгі сілтілік өңдеу арқылы жояды.

Майлармен илеуден кейін жарғақ күдеріге тән сары-қоңыр түске ие болады және "майдағы күдері" деп аталады.

Артық майдың өлшері көп болғанда күдері бояу мен әрлеуге жарамсыз болып қалады. Сондықтан, жарғақты артық майдан арылту үшін барабанда соданың жылы ертінідісімен майсыздандырады. Содан кейін престейді және беттік қабаттың қалдықтарынан арылту үшін сүргілейді.

Сүргілеуден кейін былғарыны қайтадан екінші рет соданың жылы ерітіндісімен майсыздандырады, сосын жуады. Одан кейін күдеріні кептіру, жатқызып қою және әрлеу операциялары: созу, түту, кеуектаспен өңдеу (пемзование) жүргізіледі.

Осы көрсетілген әдіспен өңделген күдері "табиғи" деп аталады. Ең қалың, тығыз күдері техникалық мақсаттарға таңдалады, қалғандары бояуға жарамды, жарамсыз деп сұрыпталады. Бояуға жарамды күдері жақсы түк алу үшін екінші рет кеуектаспен өңделеді. Бояуға жарамсыз күдері табиғи түрінде қалады да киізге өңделіп сүрткі ретінде пайдаланылады.

Күдеріні бояуға арналған бояғыштар екі негізгі топқа бөлінеді:

1) табиғи бояғыштар, жануар немесе өсімдік текті - кошениль, кампеш, сары тал және т.б.

2) Синтетикалық органикалық бояғыштар, олар қышқылдық, негізгі, тік жіне күкіртті болып бөлінеді.

Боялған былғарылар әрлеуге жіберіледі: керу, созу, түту.