Білім беру бағдарламасы Қарағанды 2022
жүктеу/скачать 1,08 Mb. Pdf көрінісі
|
невро лекция
| 2.
Жұлын мен мидың өткізгіш жолдары. Жүйке жасушасының көптеген өсінділері болады. Жасуша денесінен алшақ жатқан жүйке бұтақтары жүйке талшықтары деп аталады. Орталық жүйке жүйесінің шегінен тыс шықпайтын жүйке талшықтары жұлын мен мидың өткізгіштерін құрайды. Ал орталық жүйке жүйесінің шегінен тысқа қарай бағытталатын талшықтар шоғырларға жиналып, шеткі нервтерді құрайды. Жұлын мен мидың ішімен өтетін жүйке талшықтары әртүрлі қашықтыққа созылады – кейбірі жақын жатқан нейрондармен, басқалары алысырақ жатқан нейрондармен қатынасқа кіреді, ал үшіншілері өз жасушасының денесінен алысқа кетеді. Соған байланысты импульстердің орталық жүйке жүйесі көлемінде берілуін іске асыратын өткізгіштердің үш түрін бөліп шығаруға болады. 1. Проекциялық өткізгіштер орталық жүйке жүйесінің жоғары орналасқан бөлімдерінің төмен орналасқан бөлімдерімен байланысын жүзеге асырады. Олардың ішінде жолдардың екі түрін ажыратады. Төмен түсетіндері импульстерді мидың жоғары жатқан бөлімдерінен төмен қарай өткізеді де, орталықтан шығатын деп аталады. Олар сипаты бойынша қозғалтқыш болып табылады. Перифериядан теріден, бұлшық еттерден, буындардан, байламдардан, сүйектерден импульстарды орталыққа бағыттайтын жолдар жоғары қарай жүріп, орталыққа бағытталған жолдар деп аталады. Сипаты бойынша олар сезгіш болып табылады. 2. Комиссуральдық немесе дәнекерлік талшықтар ми сыңарларын біріктіреді. Оң және сол жарты шарды қосатын сүйелді дене, алдыңғы дәнекер, ілгек тәрізді қатпардың дәнекері және көру төмпешігінің екі жартысын қосатын сұр дәнекер осы түрге жататын байланыс үлгісі болып табылады. 3. Ассоциативтік немесе тіркестіруші талшықтар мидың бір жарты шары көлеміндегі бөліктерін қосады. Қысқа талшықтар бір бөліктегі немесе жақын жатқан бөліктердегі қатпарларды, ал ұзындары жарты шарлардың бір бөлігінен басқа бөлігіне созылып жатады. Мысалы, доға тәрізді буда маңдай бөлігінің төменгі және ортаңғы бөлімдерін, төменгі ұзынша буда самай бөлігін шүйде бөлігімен байланыстырады. Маңдай-шүйде, маңдай-төбе будаларын және т.б. бөледі. Ми мен жұлынның басты проекциялық өткізгіштерінің жүру жолдарын қарастырайық. жүктеу/скачать 1,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|