Білім беру бағдарламасы бойынша магистр дәрежесі
Өзіндік жұмыста инновациялық технологияларды қолдану
жүктеу/скачать 1,32 Mb.
|
Шалғынбай М.Д.Химияны оқытуда жаңа материалдың логикалық құрылымын жақсы анықтау үшін оқушы өзіндік жұмыс әдісін қолдану мүмкіндіктері
Презентация на тему Өнеге отбасынан , 3, бейорг Бексултан 1бар, Щадяир 16 маи бет болды , Мақсат Н.Т. Жаңартылғын бағдарлама негізінде химияны оқытуда қашықтықтан білім беру технологиясын қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктерін зерттеу, 22.05.2023ж әдебиет 9ә, Қожан Динара Жм-05-23
| 2.3 Өзіндік жұмыста инновациялық технологияларды қолдану
Мектепте химияны оқытуда пайдаланатын өзіндік жұмыста келесідей инновациялық технологиялар маңызды: оқушының зерттеу жұмысын химияны оқытуда қолдану; мектепте химиялық экспериментті қолдану; рефераттар мен баяндамалар дайындау; репродуктивті сипаттағы тапсырмалар; алған білімдерін іс жүзінде қолдануға арналған тапсырмалар, проблемалық тапсырмалар мен жағдайларды шешу, сұрақтар қою және тапсырмалар құрастыру [30]. Оқушының зерттеу жұмысын химияны оқытуда қолдану. Инновациялық білім беру технологияларын қолданудың өзектілігі қазіргі уақытта елде әлемдік білім беру кеңістігіне енуге бағытталған жаңа білім беру жүйесінің қалыптасуымен анықталады; вариативтілік принципі жарияланған, бұл оқу орындарының педагогикалық қызметкерлеріне педагогикалық процесті кез келген үлгі бойынша таңдауға және жобалауға мүмкіндік береді. Білім берудің ілгерілеуі де осы бағытта (соның ішінде жаңа идеялар мен технологияларды ғылыми өңдеу және практикалық негіздеу) жүріп жатыр. Мәселе дәстүрлі оқыту технологияларының мектеп оқушыларының танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыруға және дамытуға, олардың тұлғалық қасиеттерін жетілдіруге ықпал етпеуінде. Дамушы білім беру технологияларын, соның ішінде ғылыми-зерттеу жұмыстарын тұтас оқу процесінде пайдалану балалардың қабілеттерін жан-жақты дамытудағы қажеттілігі мен педагогикалық процесті ұйымдастыру арасындағы қайшылықтарды шешуге мүмкіндік береді. Зерттеу жұмысын қолданудың мақсаты – дарынды балаларды анықтау, оқыту және дамыту арқылы қоғамның интеллектуалдық әлеуетін қалыптастыру. Балаларға оқушыға бағытталған көзқарасты жүзеге асыру мақсатында мектепте сабақта және сабақтан кейінгі уақытта белсенді түрде жүзеге асырылатын оқушылардың оқу-зерттеу іс-әрекетінің жүйесі құрылса. Зерттеу жұмысы деп балалардың шығармашылық қабілеттерін анықтауға және дамытуға бағытталған табиғат пен техниканың нақты объектілерінің құбылыстары мен қасиеттерін зерттеумен байланысты оқушылардың эксперименттік және (немесе) теориялық жеке іс-әрекетін түсінеміз. Өйткені, шығармашылыққа бағытталған білім ғана мамандығына қарамастан білімнің әртүрлі салаларында нәтижелі жұмыс істей алатын стандартты емес ой-өрісі бар тұлғаларды қалыптастыруға мүмкіндік береді. Мектепте ғылыми-зерттеу білім беру технологияларын енгізудің мақсаты – оқушылардың кейіннен кәсіптік таңдауы тұрғысынан ғылым немесе техника саласын анықтау. Бұл мақсатқа қол жеткізу келесі міндеттерді шешуге көмектеседі: -оқушылар арасында терең және жүйелі білімді қалыптастыру; -заттың құрылысы мен қасиеттері, химиялық реакциялардың заңдылықтары туралы; таңдалған ғылым немесе техника саласы бойынша терең теориялық және эксперименттік оқыту; - теориялық және тәжірибелік-зерттеу жұмыстарының бастапқы тәжірибесін алу және оны әзірлеу; ғылыми-зерттеу жұмыстарына басым қызығушылықтар мен бейімділіктерді қалыптастыру; - психикалық операциялардың жоғары деңгейін қалыптастыру, (талдау, синтез, салыстыру, жалпылау, жіктеу, т.б.), мәселені шешудің көптеген идеялары, нұсқалары; оқушының сыртқы танымдық мотивациясынан ішкі мотивацияға көшу, моральдық-еріктік реттеу; - дайындау, орындау және ережелерін іс жүзінде меңгеру жұмыс нәтижесін есеп, презентациялар, конференциялардағы баяндамалар түрінде шығару [31]. Мектепте химиялық экспериментті қолдану. Әдебиет деректерін талдау [32-34] мектепте 21 ғасырда топтық қажеттіліктермен қатар жеке тұлғаның жеке мүдделері де ескерілуі керек. Топтық сабақтарды белсенді түрде енгізу оқушылардың өз іс-әрекетіне сыни тұрғыдан баға беру, өз жұмысында шығармашылықпен қарау қабілетін қалыптастырады. Жеке жұмыс өз кезегінде оқушының дүниені тануына, қателерінен сабақ алуға мүмкіндік береді. Жалпы алғанда, химиялық материалды есте сақтаудан баланы іс-әрекетке тартуға біртіндеп көшу байқалады. Бұл қиын, ұзақ процесс. Химиялық ақпаратты табысты меңгеру үшін оқу процесінің практикалық құрамдас бөлігін (химиядан зертханалық тәжірибелер) арттыру қажет. Сонымен қатар, зертханалық жұмыс үйде қайталануы үшін, ең бастысы, өмірмен байланысты болуы үшін мүмкіндігінше қарапайым және қауіпсіз болуы керек. Бұл өзгерістердің енгізілуі 21-ғасыр ақпарат ғасыры болғандықтан және 6-сыныптағы балаларды «Қамыр неге көтеріледі?» немесе «Тағам қалай қорытылады?» деген сұрақ қызықтырғандықтан туындады. Тәжірибелерді өмірмен байланыстыру қажеттілігі мектепте химияны оқуға кіріскен оқушының зертханалық жұмыстың барысы мен көргенін түсіндіре алатындығынан да туындайды, бірақ ол процесті өмірмен байланыстыра алмайды. Орта мектеп оқушыларының жаратылыстану құзіреттілігін қалыптастыру үшін мектеп тәжірибесінде қолдануға болатын тиісті зертханалық жұмыстардың мысалдарын келтірейік [33]. Лабораториялық жұмыс 1. Қажет: пластик бөтелке, 150 мл ыстық су, ашытқы, қант, шай қасық, шар. Тәжірибе барысы. 1. Бөтелкеге үш шай қасық құрғақ ашытқы мен екі ас қасық қантты салады. 2. Жылы суды ақырын құяды. 3. Шарикті бөтелкенің мойнына салып, жарты сағат күтіңіз. Нәтижені байқаңыз: сұйықтық көбіктене бастайды, шарик үрленеді. Құбылысты түсіндіру. Ашытқы – қантпен қоректенетін және көмірқышқыл газын (көмірқышқыл газын) бөлетін микроскопиялық саңырауқұлақ. Бұл газдың көптеген көпіршіктері бетіне көтеріледі (сондықтан сұйықтық көбіктенеді) және шарды үрлейді. Лабораториялық жұмыс 2. Қажет: екі шыны банка, екі пісірілген жұмыртқа, кәдімгі жуғыш зат, биоактивті ферментті жуғыш зат, жылы су, шай қасық, фломастер, екі жапсырма. Тәжірибе барысы. 1. Бір банкаға бір шай қасық кәдімгі жуғыш затты, екіншісіне бір шай қасық биологиялық белсенді жуғыш затты құйыңыз. 2. Екі банканы да белгілеңіз. 3. Екі банканы да жылы сумен толтырып, жуғыш затты еріту үшін жақсылап шайқаңыз. 4. Әр банкаға қабығы аршылған қатты пісірілген жұмыртқаны салып, бірнеше күн бойы жылы жерге қойыңыз, бірақ отқа емес. Нәтижеге назар аударылады: кәдімгі жуғыш заты бар банкада жұмыртқа өзгеріссіз қалады, биологиялық белсенді банкада ол сыртқы түрін өзгертті. Құбылысты түсіндіру. Биологиялық белсенді жуғыш заттың құрамында ферменттер бар. Олар жұмыртқаның бетінде лас дақтарға сабын сияқты әсер етеді. Біздің денеміз де ферменттер шығарады. Олар жейтін тағамды ыдыратып, оны қорытуға көмектеседі. Бұл зертханалық жұмыстардың сөзсіз артықшылығы – олардың пәнаралық (химия – биология) сипатында, органикалық дүниенің бірлігін және оны әр қырынан зерттеу қажеттілігін көрсетеді. Жаратылыстану құзыреттіліктерін қалыптастыру тек пәнаралық зертханалық жұмыстарды ғана қажет етпейтінін атап өтеміз. Экскурсиялар, саябақтарға, ботаникалық бақтарға саяхат, топтық жұмыс және таңдау сабақтары сияқты іс-шаралар кешені маңызды [35-38]. Рефераттар мен баяндамалар дайындау. Химияны оқытуда стандартты емес сабаққа негізі конференция күйінде өту жатады. Осы кезде оқушылар реферат немесе баяндама дайындайды [39]. Химиядан реферат баспаға дайындалып жатқан ғылыми мақалаға қойылатын талаптардың толық кешенін қамтитын дербес оқу және ғылыми жұмыстың бөлігі болып табылады. Химиядан эссе бойынша жұмыс таңдалған мәселені терең зерттеуді, талдауды және жүйелі түрде баяндауды, оның мазмұны мен маңыздылығын жан-жақты бағалауды қамтиды. Химиядан реферат түрлері: Репродуктивті: реферат-конспект; реферат-конспект; Өнімді: реферат-баяндама; реферат-шолу Химиядағы репродуктивті реферат – таңдалған тақырып бойынша әдеби және басқа дереккөздерді шолуға негізделген фактілердің, оқиғалардың тізімі. Реферат-конспект жалпыланған түрдегі нақты мәліметтерді, иллюстрациялық материалды, зерттеу әдістері, зерттеу нәтижелері және оларды қолдану мүмкіндіктері туралы әртүрлі мәліметтерді қамтиды. Реферат-резюме осы тақырыптың негізгі ережелерін ғана қамтиды. Химиядағы өнімді реферат – әдеби дереккөздерді зерттеу негізінде ғылыми мәселенің мазмұнын автордың жүйелі түрде құрылымдалған баяндауы. Реферат-шолу бірнеше дереккөздердің негізінде құрастырылған және осы мәселе бойынша әртүрлі көзқарастарды салыстырады. Реферат-баяндамада бастапқы дереккөздің ақпаратын талдаумен қатар мәселеге объективті баға беріледі; бұл реферат ауқымды. Реферат тарихтың фактілері мен құбылыстарын жай суреттеу емес, әсіресе оқулықтағы тараулар немесе монографиялар мәтінін қайталау. Рефератпен жұмыс жасай отырып, оқушы жинақталған тарихи материалды сыни тұрғыдан талдай алатынын, өз бетімен ойланатынын және зерттелетін мәселені түсінгенін, түсінгенін дәлелді түрде айта алатынын көрсетуі керек. Химиядан реферат келесі қасиеттерге ие болуы керек: тұтастық (мазмұндық-тақырыптық, стильдік, тілдік), байланыс (логикалық және формалды тіл), құрылым (кіріспенің, негізгі бөлімнің және қорытындының болуы, олардың оңтайлы арақатынасы), толықтық (семантикалық және жанрлық-композициялық). Химиядан реферат жазу кезеңдері: 1 кезең – дайындық. белгілі бір тақырып бойынша материалдарды іздеу белгілі бір кітапханадағы әдебиеттерді таңдау тақырып бойынша әрі қарай жұмыс істеу үшін анықтамалық нұсқаулықтар ауқымын анықтау. 2-кезең – орындау. • кітаптарды оқу (басқа дереккөздер) • оқу жазбаларын жүргізу (сканерлеу) • материалдарды таңдау • рефераттың жоспарын құру 3-кезең соңғы. • қолда бар материалдарды өңдеу және реферат жазу • пайдаланылған әдебиеттер тізімін құрастыру [40]. Репродуктивті сипаттағы тапсырмалар. Репродуктивті әдіс – оқушылардың теориялық білімдері мен практикалық дағдыларын қайталап жаңғырту әрекетін ұйымдастыру тәсілі. Бұл оқушыларға бұрын алған білімдерін жаңғырту, жүйелеу, жалпылау және талдауды үйренуге мүмкіндік береді. Бұған тапсырма дәріс жатады. Алған білімдерін іс жүзінде қолдануға арналған тапсырмалар, проблемалық тапсырмалар мен жағдайларды шешу, сұрақтар қою және тапсырмалар құрастыру. Мысалы; оқытушы термохимиялық теңдеуді жазады: Сграфит = Салмаз +1,8 кДж/моль, Және температураның осы процестің тепе-теңдігіне әсерін болжауды сұрайды. Оқушылар еш ойланбастан, температура көтерілген сайын тепе-теңдік оңға, алмазтың пайда болуына қарай ауысатынын айтады. Мұғалім бұл мүмкін емес дейді, өйткені температура көтерілгенде, керісінше, алмаз графитке айналады. Проблемалық жағдай туындайды - Ле Шателье принципіне негізделген болжамның айқын дұрыстығы және заттардың белгілі қасиетіне сәйкес келмеуі анықталады. Мұғалім пайда болған қарама-қайшылықты түсіндіруді сұрайды, оқушылар мұның себебі белгісіз екенін айта алады. Мұндай проблемадан ешқашан қорықпау керек. Оқушыларда ғылымда белгісіз, зерттелмеген, түсініксіз нәрселердің таусылмайтын мөлшері бар екенін, мұғалім мен оқулықта абсолютті шындықтар емес, тек салыстырмалы шындықтар туралы түсінікті қалыптастырады. Өйткені, ғылым абсолютті шындықты орнатуға ұмтылады, бірақ ол оған ешқашан жете алмайды: соңғысы ғылым мен адамзат өркениетінің дамуының тоқтауын білдіреді. Осының бәрін оқушыларға түсіндірудің белгілі бір мағынасы бар. Қарастырылып отырған мәселенің түпкілікті шешімі жоқ екенін айту оқушыларды қате ұсыныстан қорқуды, ұялшақтықты, өз пікірінен қорқуды жояды. Оқушыларға стандартты жағдайларда және біршама жоғары температурада изобарлық түрлендіру потенциалының өзгеруін есептеу, тиісті қорытындылар жасау тапсырылады. Үйде немесе келесі семинарда алмаз бен графит энтропиялары туралы анықтамалық деректерді және энтальпияның өзгеруінің бұрын есептелген мәндерін пайдалана отырып, оқушылардың алатыны: S0 алмаз – S0 графит = 2,37 ‒ 5,74 = ‒3,37 Дж/(К·моль), ∆Н0 ауысу = 1800 Дж/моль, ∆G0 ауысу = ∆Н0 ауысу ‒ Т∆S0 ауысу = 1800 + 3,37 Т, Сонда ∆G0 298 = 1800 + 3,37·298 = 2800 Дж/моль, ∆G0 1000 = 1800 + 3,37·1000 = 5170 Дж/моль. Осылайша, стандартты қысымда температураның жоғарылауы изобарлық потенциалдың оң мәнінің жоғарылауына әкеледі, яғни графиттің алмазға айналуын қолдамайды. Оның үстіне бұл түрлендіру кез келген температурада мүмкін емес (p = 101325 Па). Кейінгі талқылау барысында Ле-Шателье принципі температураның жылуды жұтуымен (∆H0 > 0) жүретін процестердің тепе-теңдігіне әсерін болжауға қабілетсіз деген қорытындыға келеді және бір мезгілде энтропияның төмендеуі (∆S0 < 0) болады. Бұл проблемалық жағдайды шешу оқушыларды мәселенің өзін ғана емес, сонымен бірге жалпы қабылданған заңдардың, ережелердің, анықтамалардың және т.б. тұжырымдардың сыни көзқарасын тудырады және олардың қолданылу шекараларын ескеру қажеттігін көрсетеді. Қарастырылған мәселе және оның шешімі тек бір ғана ілімнің – химиялық термодинамиканың идеяларын қамтиды. Мәселені кинетикалық және құрылымдық тұжырымдамалар арқылы кеңейтуге және кеңейтуге болады. Кез келген білім жүйелік болып табылады және осы жүйеде бір немесе бірнеше элементтердің, білім құрылымында бір немесе бірнеше буындардың болмауы проблемалық жағдайға әкеледі. жүктеу/скачать 1,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|