Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Астана 2012

Бағдарлама ҚР БҒМ Техникалық және кәсіби білім департаментінің Оқу-әдістемелік кеңесімен қаралды және мақұлданды.
№____хаттама 2012 ж. «___» _____
ОӘК төрағасы ___________ Қ. Бөрібеков
Мазмұны

бет

1.	Түсіндірме жазба	338
2.	Курстың мазмұны	339
3.	Оқыту әдістері	346
4.	Оқыту ресурстары	346
5.	Ұсынылатын әдебиеттер тізімі	346
6.	Курсты бағалау жүйесі	346

1. 
   Түсіндірме жазба
   

Оқытудың эксперименталдық бағдарламасы Техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік стандартына сәйкес құрылған. (ҚР Үкіметінің 2012ж 23 тамыздағы № 1080 қаулысы)

«Мұнай өнеркәсібіндегі техника қауіпсіздігінің негіздері» пәні қауіпсіз жұмыс әдістерін, мұнай өндіру өнеркәсібіндегі техника қауіпсіздігін, өнiмдi күкiрт сутектiң шарттарында жұмыс iстеуi бойынша сертификацияны, мұнай өнеркәсiбiндегi техника қауiпсiздiгiне үйренудң қамтиды.

Модульдердің жалпы саны: 21.

Сағат саны: 60.

Кредиттер саны: 1.5

«Мұнай өнеркәсібіндегі техника қауіпсіздігінің негіздері» эксперименталдi бiлiм беретiн пәннiң бағдарламасы кәсіптік білім беру бағдарламасының негізін құрайды.

Кәсіптік білім беру бағдарламасын білім беру ұйымы бағдарламаға жергілікті жағдайды, аумақтық компонентті ескере отырып, орындалу кезегіне негізделген өзгертулерді енгізе алады.

Жұмыстық бағдарламаны орындау кезінде оқытудың жаңа техногияларын, электрондық оқулықтарды, аудио және видео материалдарды, көрнекілік құралдарын тиімді пайдаланып, оқу үрдісін ұйымдастыруда және бақылауда әр түрлі әдістерді қолдану ұсынылады.

Бағдарламаны дұрыс меңгерілуі үшін теориялық (лекциялар) сабақтар мен зертханалық- практикалық сабақтар, семинарлар кезектестірілуі керек.

Өндірістік практика оқу үрдісінің ажырамас бөлігі болып табылады. Олар нақты өндіріске сәйкес жабдықталған оқу орнының шеберханаларында жүргізіледі.

«Мұнай өндіру технологиясы I», «Мұнай өндіру технологиясы II» пәндері арасындағы пәнаралық байланыстардың мысалы арқасында студенттердің әр түрлі пәндер бойынша бағдарламалардың өзара байланысын түсіну болашақ мамандықтарына қажетті білім мен біліктілікті меңгеруге көмектеседі.

Жұмыс орынында еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын реттейтін заң актілерін анықтау.

1.1 Қазақстандағы өндірістік қауіпсіздік пен еңбекті қорғау заңының негізгі міндеттерін анықтау.

1.2 Жұмыс беруші мен жұмысшының денсаулық пен өмір қауіпсіздігін сақтау жолындағы негізгі міндеттерін айқындау.

1.3 Жұмысшының жұмысқа шыға алмау шарттарын сипаттау.

1.4 Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын реттейтін заң актілерін анықтау.
Модуль 2. Жұмыс орынын бақылау
Оқытудың нәтижесі:

Жұмыс орынын физикалық бақылауды және сол уақыттағы қауіп потенциалын бағалауды сипаттау.

2.1 Денсаулық пен еңбекті сақтаудың біріккен комитетінің құрамын, комитеттін жұмыс орыны мен жұмыс телімдерін бақылаудағы міндеттерін түсіндіру.

2.2 Жұмыс орынындағы қауіптердің класиффикациясын анықтау әдістерін және қауіпссіздікке әсер ететін факторларды сипаттау.

2.3 Бақылау мен аудит арасындағы айырмашылықты түсіндіру.

2.4 Жақсы ұйымдастырылған жұмыс орынының бағдарламасы мен мақсатының тізімін құру.

2.5 Ресми және ресми емес бақылаулар арасындағы айырмашылықты түсіндіру.

2.6 Жұмыс орынының тексерудің ресми түрлері.

2.7 Жақсы нәтиже беретін негізгі көрсеткіштерді бақылауға алу.

2.8 Тексеру уақытында көрінген кемшіліктер жойылмайтын болса, қайғылы жағдай болу мүмкіндігін болжау құралдарын қолдану.
Модуль 3. Еңбек қауiпсiздiгi мен қорғау бойынша бағдарламаны құрастыру
Оқытудың нәтижесі:

Ұжымның ішіндегі еңбек қауiпсiздiгi мен қорғау бойынша бағдарламаның негiзгi элементтерiн анықтау

3.1 Денсаулық сақтау бағдарламасына қауіпсіз ашық саясат пен басқару процесіне менеджментті енгізудің маңызын түсіндіру.

3.2 Жұмыс орынының бақылау кезіндегі көрінетін қауіпсіздік белгілерін баяндау.

3.3 Жұмысшыны қауіпсіздік техникасының негіздеріне оқытудың маңызын түсіндіру.

3.4 Төтенше жағдай кезіндегі негізгі іс жоспарын анықтау.

3.5 Инциденттердiң тергеу бағдарламасының негізгі мазмұнын түсіндіру.

Жұмыс орынындағы қауіп көзін бақылау неліктен осы орындағы барлық іс-әрекетті қамтитының, қауіпсіздік техникасы мен еңбекті қорғау бағдарламасының негізі болып саналатынын түсіндіру.

4.1 Жұмыс бөлiмшесiмен сабақтас ортақ физикалық қауiптердi анықтау.

4.2 Қауіпсіздікті бақылау және басқарудың негізгі компоненттерін баяндау.

4.3 Стандарттардың, кодекстердің, заңдардың маңыздылығын түсіндіру.

4.4 Стандарттардың, кодекстердің, заңдардың сәйкес ақпарат көзін табу.

4.5 Қауіп көзін бақылауда жеке қорғану құралдарының мәнін түсіндіру.

Оқиғалар, тергеу және сараптау жайлы есептердің маңызы мен артықшылығын анықтау.

5.1 Оқиғаларға, олардың болу қауіпіне және қайғылы жағдайға анықтама беру.

5.2 Қазақстанның еңбекті қорғау және өндірістік қауіпсіздік заңына сай тергеулер және оқиғалар туралы есепке қойылатын талаптарды анықтау.

5.3 Оқиғалар туралы есептеу нәтиженiң шектеуiн санап шығу және қолдануды сипаттау, және есептелген нәтижесi ұқсас оқиғалардың қайталаудан сақтап қалуы үшiн қалай қолданылатының түсiндiру

5.4 Жазулар және құжаттардың мазмұнын және сақтауын сипаттау.

5.5 Қалай оқиғалардың тергеуi себептерi мен факторлардың анықтауы және оқиғалардың себептерiнiң үшiн қолданылатынын түсiндiру.

5.6 Оқиға туралы есептеу нәтижесiнiң үйреншiктi формасын сипаттау, жән бұл қауiпсiздiктiң маңызды бағдарламаның бiр бөлiгi болып табылатынын түсiндiру.

5.7 Оқиғалардың талдауы және қауiп-қатерлердiң бақылауы сияқты түсiндiрсiн еңбек қауiпсiздiгiнiң саласындағы жұмыс орынымен басқаруларға ықпал етедi.

Төтенше жағдайларда әрекет жоспарының/аварияны қадағалау бойынша негізгі жобаның қажеттілігін түсіндіру.

6.1 Ықтималдығы жоғары төтенше жағдайларды белгiлеу.

6.2 Төтенше жағдайлардағы іс-әрекеттердің бас жоспарын құру.

6.3 Төтенше жағдайдағы негізгі қызметшілердің мiндеттерiн сипаттау.

Жеке қорғану құралдарының қолдануы, таңдауы және күтудi сипаттау

7.1 Басты және дененi қорғауға арналған жеке қорғану құралын сипаттау.

7.2 Қорғайтын белбеулерге және жүкті асып қоятын арқандарға қауiпсiздiгі бойынша қажеттi талаптарды сипаттау.

7.3 Әр түрлi респиратор қорғау құралдарының қорғау деңгейiн сипаттап анықтау.

Жұмыс орынындағы қауiптi материалдардың теңестiрудi жүйесiнiң классификацияларының (WHMIS ) мәнін және олардың жұмыс бөлiмшесiндегi қолдануын түсiндiру

8.1 «Бақылаудағы материалдардың» классификациясын жасау.

8.2.WHMIS-тің алты класын және олардың топтарын сипаттап, атап шығу.

8.3 «Бақылаудағы материалдардың» классификациясына қойылатын талаптар.

8.4 Тамақ өнімдерінің мағынасын талқылау
Модуль 9. WHMIS ІІ бөлім - Тексерiлетiн материалдардың таңбалауы
Оқытудың нәтижесі:

Жұмыс орынындағы қауiптi материалдардың теңестiрудi жүйесiнiң таңбалауларының (WHMIS ) мәнін және жұмыс бөлiмшесiндегi олардың қолдануын сипаттау

9.1 «Жабдықтаушы» таңбалауының мәнін және қолдануын анықтап, сипаттау

9.2 «Жұмыс орыны» таңбалауын, мазмұнын және қолдануын анықтап сипаттау.

9.3 Таңбалаудың басқа әдiстерiн атау

9.4 WHMISтiң таңбалауына негiзгi талаптарды сипаттау.
Модуль 10. WHMIS – III бөлім - Материалдардың қауiпсiздiгiнiң төлқұжаты
Оқытудың нәтижесі:

Материалдардың қауiпсiздiк төлқұжатының WHMISтiң мәнiн және жұмыс бөлiмшесiндегi оның қолдануын түсiндiру

10.1 MSDSтың (материалдың қауiпсiздiгi туралы ақпараттық парақша) қауiпсiздiгiнiң төлқұжаттағы мәлiметiнiң маңыздылығын түсiндiру.

10.2 Қауiпсiздiк төлқұжаттың мазмұнын сипаттау, MSDS

10. МSDS ортақ ережелер мен терминологияны сипаттау.

Жабдықтар мен материалдардың қозғалысымен ерекшеленетiн статикалық электрлену туралы әңгiмелеу.

11.1 Статистикалық электрдi өндiру процесiн сипаттау.

11.2 Статистикалық электрден төнетін қауiп-қатерді санап шығу.

11.3 Өртке қауiптi сұйықтарды тасымалдау кезіндегі статистикалық электрдi бақылау әдiстерiн сипаттау.

11. Құбырлар бойынша қою ерiтiндiлердi тасымалдау кезінде статистикалық электрдi азайтудың әдiстерiн сипаттау.

11.5 Белбеулер және вальцтердегi статистикалық электрдi азайтудың әдiстерiн сипаттау.

11.6 Резервуарлар мен цистерналарды бумен тазалау кезіндегі қолданылатын сақтық шаралары мен статистикалық электрлену әсерінен болатын өрттер мен жарылыстардан, қайғылы жағдайлардан қорғану іс-шараларын атау.
Модуль 12. Құлаулардан қорғанумен танысу

Оқытудың нәтижесі:

Өндiрiстiк жұмыс орындарында көп тараған қайғылы жайдайларға әкелетін құлаулардан қорғану үшiн қолданылатын жабдықтарды сипаттау және ұсыныс беру.

12.1 Құлаудан қорғануға жататын ұғымдарға анықтама беру.

12.2 Құлаудан қорғануға қатысты қолданыстағы заң туралы әңгiмелеу.

12.3 Құлаудан қорғайтын әр түрлi жүйелерді сипаттау. Құлаудан қорғану құралдарын таңдау, қолдану және күту туралы әңгiмелеу.

Бөлiмшедегi жабдықтың изоляциясы бойынша бас процедураларды сипаттау

13.1 Жабдықтардың изоляциясы кезінде бас сақтау шараларын санап шығу.

13.2 Механикалық және электр жабдықтардың изоляциясы үшiн қолданылатын тиiстi процедураларды сипаттау.
Модуль 14. Қоршаған ортадағы шудың зиянды әсерi
Оқытудың нәтижесі:

Қоршаған ортадағы артық шудың ықпалын және оны бақылау әдiстерiн сипаттау.

14.1 Шудың негiзгi қасиеттерiн сипаттау.

14.2 Децибелдердiң деңгейiн шудың әр түрлi көздерiн және олардың әсерлерін санап шығу.

14.3 Денсаулыққа, қоршаған ортаға шу және дiрiлдің ықпалын физикалық және эстетикалық перспективасында сипаттау.

4. 
   Шудың азайтылудың әр түрлi әдiстерiн және бақылауын сипаттау.
   

Тәуекел шартын, дәрежесiн бағалап, тәуекелдерi бар жұмыстардың әдiстерiн қолдану

15.1 Қауiп-қатердi бағалау бойынша екi негізгі кезеңдердi сипаттау.

15.2 Белгiлi тәуекелдермен анықтау әдiстері және басқарудың әдiстерi.
Модуль 16. МӨТҚ: Мұнай өнеркәсiбiндегi техника қауiпсiздiгiн оқу үйрену бойынша сертификация
Оқытудың нәтижесі:

Мұнай өнеркәсiбiндегi техника қауiпсiздiгiн оқып үйрену бойынша сертификацияның барлық талаптарына сай болу.

16.1 Өнеркәсiптiк қауiпсiздiк және Қазақстанның еңбектi қорғауы туралы заңның негiзгi мақсатын анықтау.

16.2 Қауiптi жүктердi тасымалдау туралы заңның негiзгi мақсатын анықтау.

16.3 Мұнай өндiрiсiнiң экологиялық мiндеттерiн түсiндiру

16.4 Улағыштық заттарға қатысты заң және саясатты сипаттау.
Модуль 17. (WHMIS) жұмыс орынындағы қауiптi материалдардың идентификациялау жүйесі
Оқытудың нәтижесі:

Жұмыс орынындағы қауiптi материалдардың идентификациясының сертификацияның барлық талаптарына сәйкес келуі.

17.1 WHMISтiң нышандарының және таңбалауларының мәнiн түсiндiру.

17.2 (MSDS) материалдардың қауiпсiздiгiнiң төлқұжаттарын қолдануды сипаттау.

17.3 Оқып үйренуге WHMISтiң сертификациясы үшiн қойылатын талаптарды сипаттау.

Жеке қорғану құралдарының тағайындауын түсiндiру.

18.1. Жеке қорғану құралдарының түрлерін және қолдануын сипаттау.

2. 
   Дербес қорғану киiмiнiң түрлерін және қолдануын сипаттау
   

Қауiп-қатердiң айырып тану және бақылау. Қауiп-қатердiң айырып танудың мәнін және оның бақылауын түсiндiру

19.1 Қауiп-қатердi айырып танудың маңыздылығын түсiндiру.

19.2 Типтi қауiп-қатердiң түрлерiн сипаттау.

19.3 Қауiп-қатердiң бағалау процестерiн сипаттау.

4. 
   Қауiп-қатердi бақылаудың кәдiмгi әдiстерiн сипаттау.
   

Жұмыс орынындағы қауiп-қатердiң көздерi және оларды бақылаудың әдiстерiн белгiлеу.

20.1 Көлiкке қатысты қауiп-қатерлер оларды бақылаудың кәдiмгi әдiстерін сипаттау.

20.2 Көтеру кезіндегі қауiп-қатердi сипаттау, көтеруге қатысты бақылау әдiстерін сипаттау.

20.3 Жұмыс аспаптары және жабдықпен сабақтас қауiп-қатерлер сонымен бiрге бақылаудың кәдiмгi әдiстерiн сипаттау.

20.4 Өрттiң тууының қауiп-қатерi, сонымен бiрге бақылаудың кәдiмгi әдiстерiн сипаттау.

20.5 Әкiмшiлiк-шаруашылық қызметтiң қауiп-қатердi бақылауының әсерiн түсiндiру.

Күкiрт сутегі бар ортада жұмыс бойынша сертификацияның барлық талаптарына сәйкес келу

21.1 Күкiрт сутектiң қасиетiн сипаттау.

21.2 Күкiрт сутектiң жиналып қалуының кәдiмгi орындарын белгiлеу.

21.3 Күкiрт сутекке қатысты денсаулықтар үшiн белгiлi тәуекелдер түсiндiру

21.4 Алғашқы қадағалауда стратегияны сипаттау

21.5 Респираторлық қорғау құралдарын анықтау

21.6 Жеке автономды тыныс аппаратының бөлiктерін сипаттау

21.7 Ауаның ықтиярсыз беруi бар тыныс аппаратының бөлiгiн сипаттау

21.8 Тыныс аппараттын пайдаланудын алдында алдын ала тексерудегі іс-әрекетті сипаттау.

21.9 Тыныс аппараттын пайдалануы.

21.10 Қолдану алдындағы тыныс аппараттың тексеруi кезiндегi іс-әрекеттi сипаттау

21.11 Аппараттардың индикаторлық тұрбасының мағынасын сипаттау

21.12 Индикаторлық трубалардың қолданылуы.

21.13 Электрондық мониторлардың функцияларын түсiндiру

21.14 Апаттан құтқару әдiстерін қолдану

21.15 Жасанды тыныстың әдiстерiн қолдану

3. 
   Оқыту әдістері:
   

- Тәуелсіз оқытуы

- Лекция

- Зертханалық жұмыс

3. 
   Оқыту ресурстары:
   

3. 
   Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
   

5.2. Эмикс,Дж.У., Басс Д.М. Дж и Уайтинг (1960), Мұнай өндіру технологиясы, баспа Нью Йорк: McGraw-HillBookCompany.

5.3. Крафт, Б.С. и Хоукинс, М. (1959) Прикладная технология нефтедобычи (1 басылым), баспа Инглвуд Клифс, Нью Джерси: Прентис-Холл Инк.

5.4. Мұнай қоғамы және Канаданың тау ісі, металлургия және мұнай институты (1994), Мұнай мен газдың резервтерін анықтау (мұнай Қоғамының баспасы), Калгари, Канаданың тау ісі, металлургия және мұнай институты.

3. 
   Курстың бағалау жүйесі
   

Тест WHIMIS (Жұмыс орнында қауіпті заттарды идентификациялау жүйесі) (ашық кітап) 5%

Жазбаша және ауызша сұраулар, тесттер және тапсырма  20%

Жобалық альбом 15%

Аралық емтихан 25% Қорытынды емтихан 25%

Барлығы 100%

Астана 2012

Бағдарлама ҚР БҒМ Техникалық және кәсіби білім департаментінің Оқу-әдістемелік кеңесімен қаралды және мақұлданды.
№____хаттама 2012 ж. «___» _____
ОӘК төрағасы ___________ Қ. Бөрібеков
Мазмұны

бет

1.	Түсіндірме жазба	352
2.	Курстың мазмұны	353
3.	Оқыту әдістері	359
4.	Оқыту ресурстары	359
5.	Ұсынылатын әдебиеттер тізімі	359
6.	Курсты бағалау жүйесі	359

1. 
   Түсіндірме жазба
   

Оқытудың эксперименталдық бағдарламасы Техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік стандартына сәйкес құрылған. (ҚР Үкіметінің 2012ж 23 тамыздағы № 1080 қаулысы)

«Каротаждық диаграмманы сараптау негіздері» пәні отырғызылған және ашық забойы бар ұңғымалардың каротажы, каротаждық қисықтың физикалық сипаттамаларының көрсеткіштерін, каротаждық диаграмманың қарапайым сараптамасын және талдау әдістерін қамтиды.

Модульдердің жалпы саны: 19.

Сағат саны: 75.

Кредиттер саны: 3.0

«Каротаждық диаграмманы сараптау негіздері» эксперименталдi бiлiм беретiн пәннiң бағдарламасы кәсіптік білім беру бағдарламасының негізін құрайды.

Жұмыстық бағдарламаны орындау кезінде оқытудың жаңа техногияларын, электрондық оқулықтарды, аудио және видео материалдарды, көрнекілік құралдарын тиімді пайдаланып, оқу үрдісін ұйымдастыруда және бақылауда әр түрлі әдістерді қолдану ұсынылады.

Жұмыстық бағдарламаны орындау кезінде лекцияларын, талқылауын, жиындарын, кеңестерін, студенттік топтарын, үлестірме материалын, курстың веб-сайтын (ағылшын тілінде) тиімді пайдаланып, оқу үрдісін ұйымдастыруда және бақылауда әр түрлі әдістерді қолдану ұсынылады

Бағдарламаны дұрыс меңгерілуі үшін теориялық (лекциялар) сабақтар мен зертханалық- практикалық сабақтар, семинарлар кезектестірілуі керек. «Мұнай газ геологиясы» пән арасындағы пәнаралық байланыс мысалы арқасында студенттердің әр түрлі пәндер бойынша бағдарламалардың өзара байланысың түсіну болашақ мамандықтарына қажетті білім мен біліктілікті меңгеруге көмектеседі.