Модуль 18. Вогель IPR жалпы теңдеуі

18.1 Вогель IPR жалпы теңдеуде қолданылатын айнымалылар мен жорамалдарды түсіндіру.

18.2 Ұңғыманың жетілдірілу коэффициенті мен скин-эффект арасындағы ара қатынасты түсіндіру, скин-эффект негізінде ұңғыманың жетілдірілу коэффициентін немесе ұңғыманың жетілдірілу коэффициенті негізінде скин-эффекті анықтау.

18.3 Ұңғыманың өнімділік кестесін құру, түрлі қысымға және Вогель IPR жалпы теңдеу дебитіне арналған графиктерін салу

18.4 Беттік әсердің азаюынан немесе өткізу мүмкіндігінің ұлғаюынан болатын стимуляциядан кейін дебиттің жақсаруын есептеу.
Модуль 19. Вогель, IPR жалпы теңдеулерінің көмегімен екі сипаттаманы анықтау
Оқудың нәтижесі:

Вогель, IPR жалпы теңдеулерінің көмегімен алынған екі сипаттаманы сараптау нәтижелерін талдау және ұңғыма коэффициентін анықтау.

19.1 Екі сипаттаманы анықтауға арналған сынақтар нәтижелерін талдау және нәтиженің дұрыстығын анықтау.

19.2 Екі сипаттаманы анықтауға арналған сынақтар нәтижелері бойынша ұңғыманың жетілдірілу коэффициентін q_max анықтау.

19.3 Ұңғыманың жетілдірілу коэффициентінің анықталған мәнінде скин – эффекті есептеу.

19.4 Екі сипаттаманы анықтауға арналған сынақтардың есептелген нәтижелерін зерделеу және нәтиженің дұрыстығын анықтау.
Модуль 20. Феткович IPR теңдеуі
Оқудың нәтижесі:

Құбыржолдағы газдың бір фазалық қозғалысының әр түрлі теңдеулерін қолданып, құбыржолдың горизонтал бөліктеріндегі қысымның өзгерулерін есептеу. Сіздер тұзақ тәріздес атылымдардағы қысымның төмендеуін есептей аласыз.

20.1 Газ ұңғымасының әр түрлі жұмыс режимінде Феткович IPR теңдеуін шешу және IPR құру.

Әр түрлі үш IPR теңдеулері көмегімен аралас зона үшін IPR диаграммаларын тұрғызу.

21.1 Екі немесе одан да көп аралас зоналар жүйелері үшін қабат аралық ағындардың ауысуларын, таза нолдік ағынды түсіндіру.

21.2 Екі немесе одан да көп аралас зоналар үшін IPR диаграммаларын құру, өнімділік индексінің IPR теңдеуі көмегімен таза ағын болмағанда ұңғыманың қабатпен кездесу жеріндегі қысымды анықтау.

21.3 Екі немесе одан да көп аралас зоналар үшін IPR диаграммаларын құру, Фогель IPR жалпы теңдеуі көмегімен таза ағын болмағанда ұңғыманың қабатпен кездесу жеріндегі қысымды анықтау.

21.4 Екі немесе одан да көп аралас зоналар үшін IPR диаграммаларын құру, Феткович IPR теңдеуі көмегімен таза ағын болмағанда ұңғыманың қабатпен кездесу жеріндегі қысымды анықтау.
Модуль 22. Мұнай ұңғымасының қабатпен кездесу жеріндегі оптимал сипаттамаларды түйіндегі потенциалдар әдісін сараптау арқылы анықтау
Оқудың нәтижесі:

Мұнай ұңғымасының қабатпен кездесу жеріндегі кіретін ағыс пен шығатын ағыстың оптимал сипаттамаларын әр түрлі үш IPR теңдеулері және НКТ (насосно-компрессорные трубы – сорғы-компрессорлық құбырлар) көлденең қисықтары арқылы анықтау.

22.1 Мұнай ұңғымасының қабатпен кездесу жеріндегі кіретін ағысты бақылайтын факторлары түсіндіру, әр түрлі үш IPR теңдеуі көмегімен кіретін ағыстың қисығын салу.

22.2 Мұнай ұңғымасының қабатпен кездесу жеріндегі шығатын ағысты бақылайтын факторлары түсіндіру, НКТ ( насосно-компрессорные трубы – сорғы-компрессорлық құбырлар) көлденең қисықтары көмегімен шығатын ағыстың қисығын салу.

22.3 Кіретін және шығатын ағыстардың қисықтарының әр түрлі орналасуының шешімін табу.

22. Ұңғыманың қабатпен кездесу жеріндегі инкременталдық ағындардың әр түрлі шешулерінің негізінде компанияның таза бағасын есептеу және оптималды шешім жайлы ұсыныс беру.
Модуль 23. Ұңғыма ауызындағы оптимал сипаттамаларды түйіндердегі потенциал әдісін сараптау көмегімен анықтау
Оқудың нәтижесі:

Ұңғыма ауызындағы кіретін ағыс пен шығатын ағыстың оптимал сипаттамаларын IPR-дің үш теңдеуі, НКТ ( насосно-компрессорные трубы – сорғы-компрессорлық құбырлар) көлденең қисықтары көмегімен анықтау.

23.1 Ұңғыма ауызындағы кіретін ағысты бақылайтын факторларды түсіндіріп, кіретін ағыстың қисығын, НКТ көлденең қисықтары көмегімен салу.

23.2 Ұңғыма ауызындағы шығатын ағысты бақылайтын факторларды түсіндіріп, шығатын ағыстың қисығын, НКТ көлденең қисықтары көмегімен салу.

23.3 Кіретін және шығатын ағыстардың қисықтарының әр түрлі комбинациясының шешімін тауып, басшылыққа ұсыныс беру.

Семинарлар

24.1 Газ ұңғымасын түрлендірілген изохрондық зерттеулер деректерін сараптау, графиктік түрде ықшамдалған анализАОҒ(максимал мүмкін дебит) әдісімен анықталған максимал мүмкін болатын дебитті анықтау

24.2 Газ ұңғымасын түрлендірілген изохрондық зерттеулер деректерін сараптау, графиктік түрде максимал мүмкін болатын дебитті LIT-P² және LIT- P² әдісімен анықтау.

24.3 Өндіру сипаттамалары мен қысымның өзгеру сипаттамаларын талдау және графиктік түрде Хавлен мен Оде әдістері бойынша мұнайдың бастапқы баланстық қорын анықтау.

24.4 Мұнай ұңғымасы үшін IPR құру және флюидтар депрессиясының екі сипаттамасын анықтауды талдау.

24.5 Қабат – коллектордың сипаттамаларын анықтау және құлау мен қайта құру деректерін талдау.

Зертханалық жұмыстардың орындалуы.

25.1 Газ ұңғымасын түрлендірілген изохрондық зерттеулер деректерін сараптап, стандартты өндірістік бағдарламалық (программалық) қамтамасыз ету көмегімен максимал мүмкін болатын дебитті анықтау.

25.2 Өндірістік бағдарламалық (программалық) қамтамасызету көмегімен ұңғымадан газ өндірудің болжауын құру.

25.3 Өндірістік бағдарламалық (программалық) қамтамасыз ету көмегімен құбыржолдар жүйесін қолданып, ұңғымадан газ өндіруді оптималдандыру.

25.4 Өндірістік бағдарламалық (программалық) қамтамасыз ету көмегімен газ жинау жүйесін оптималдандыру.

25.5 Өндірістік бағдарламалық (программалық) қамтамасыз ету көмегімен өндіру сипаттамаларын және қысымның өзгеру сипаттамаларын талдап, мұнайдың бастапқы қорының балансын анықтау.

3. 
   Оқыту әдістері:
   

• 
  Сыныпта талқылау
  
• 
  Басқару нұсқау
  
• 
  Тәуелсіз оқытуы
  
• 
  Лекция
  
• 
  Зертханалық жұмыс
  

3. 
   Оқыту ресурстары:
   

• 
  Ғылыми калькулятор
  
• 
  Мөлдір 12-дюймді сызғыш
  
• 
  Конструкторлық қағаз 4,3,5 дюймді дискеталары
  
• 
  100 Мб ZIP – дисктер немесе USB – флэш жинақтауыш
  
• 
  Жеке бас қорғаныс құралдар (қоғаныс көзілдірігі және зертханалық халат)
  
• 
  Мұнай зертханасы F203
  
• 
  Компьютер сыныбы T223 немесе T222
  

3. 
   Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
   

5.2. Х. ДэйлБеггз (1991). Түйіндік сараптама көмегімен өндірудің оптималды параметрлерін анықтау. Tалса: Oil&GasConsultantsInternationalInc.

5.3. Майкл Дж. Экономайдс, А. Даниель Хилл и Кристин Элиг-Экономайдс (1994), Мұнай өндіру жүйелері. PrenticeHall.

5.4. Тарек Ахмед. (2006). Кен орынын өндеу жайлы оқу құралы. (3-і басылым) Elsevier: GulfProfessionalPublishing.

3. 
   Курстың бағалау жүйесі
   

Семинарлар 5%

Зертханалық жұмыстар 5%

Зертханалық емтихандар 10%

Аралық емтихан 30%

Қорытынды емтихан 45%

Барлығы 100%
Бағалау шкаласы

Пайыздық баға	Әріптік баға	Балдық баға
90-100	A+	4.0
85-89	A	4.0
80-84	A-	3.7
77-79	B+	3.3
73-76	B	3.0
70-72	B-	2.7
67-69	C+	2.3
63-66	C	2.0
60-62	C-	1.7
55-59	D+	1.3
50-54	D	1.0 Ең төменгі өту балы
0-49	F	0.0

\
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Техникалық және кәсіптік білім

ЭКСПЕРИМЕНТТІК БАҒДАРЛАМА

Инженерлік ғылымдар және технологиялар статистикасы

Мамандығы: Мұнай және газ өндіру технологиясы
Біліктілігі: Геология және минералдық ресурстар саласындағы технолог

Мұнай-газ ұңғымаларын бұрғылау, бұрғылауға қызмет көрсету жөніндегі технолог

Астана 2012

Бағдарлама ҚР БҒМ Техникалық және кәсіби білім департаментінің Оқу-әдістемелік кеңесімен қаралды және мақұлданды.
№____хаттама 2012 ж. «___» _____
ОӘК төрағасы ___________ Қ. Бөрібеков
Мазмұны

бет

1.	Түсіндірме жазба	328
2.	Курстың мазмұны	329
3.	Оқыту әдістері	332
4.	Оқыту ресурстары	333
5.	Ұсынылатын әдебиеттер тізімі	333
6.	Курсты бағалау жүйесі	333

1. 
   Түсіндірме жазба
   

Оқытудың эксперименталдық бағдарламасы Техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік стандартына сәйкес құрылған. (ҚР Үкіметінің 2012ж 23 тамыздағы № 1080 қаулысы)

«Инженерлік ғылымдар мен технологиялар үшін статистикасы І» пәні сапаның кепiлдiгiн қамтамасыз етуде, процестердi басқаруда қолданылатын статистикалық әдiс пен басқа практикалық әдістерді қамтиды.

Курста: жүйелi, жаңадан өндiрiлген және қорытынды деректер; негізгі ықтималдылық заңы, жиынтықтардың салыстыруы, сынамалар алу, әдiстер мен арақатынастар жайлы қорытындылар, логикалық қорытындылар t-үлестірілім, кси-квадрат үлестірім және F- үлестірім, қисықтың сызықтық iрiктеу және регрессиялық талдау тақырыптарын қамтиды.

Модульдердің жалпы саны: 11.

Сағат саны: 60.

Кредиттер саны: 3.0

«Инженерлік ғылымдар мен технологиялар статистикасы I» эксперименталды бiлiм беретiн пәннiң бағдарламасы кәсіптік білім беру бағдарламасының негізін құрайды.

Кәсіптік білім беру бағдарламасын білім беру ұйымы бағдарламаға жергілікті жағдайды, аумақтық компонентті ескере отырып, орындалу кезегіне негізделген өзгертулерді енгізе алады.

Жұмыстық бағдарламаны орындау кезінде оқытудың жаңа техногияларын, электрондық оқулықтарды, аудио және видео материалдарды, көрнекілік құралдарын тиімді пайдаланып, оқу үрдісін ұйымдастыруда және бақылауда әр түрлі әдістерді қолдану ұсынылады.

Бағдарламаны дұрыс меңгерілуі үшін теориялық (лекциялар) сабақтар мен зертханалық- практикалық сабақтар, семинарлар кезектестірілуі керек.

Өндірістік практика оқу үрдісінің ажырамас бөлігі болып табылады. Олар нақты өндіріске сәйкес жабдықталған оқу орнының шеберханаларында жүргізіледі.

«Мұнай өндіру технологиясы I», «Мұнай өндіру технологиясы II» пәндерінің химия пәнімен пәнаралық байланыс студенттердің әр түрлі пәндер бойынша бағдарламалардың өзара байланысын түсіну болашақ мамандықтарына қажетті білім мен біліктілікті меңгеруге көмектеседі.
2. Курстың мазмұны
Модуль 1. Деректер жинау
Оқытудың нәтижесі:

Деректер жинаудың негізгі түрлерін зерттеу.

1. 
   Негізгі статистикалық терминдерге анықтама беру.
   1.2 Сандық және сапалық деректерді айыру.
   1.3 Үзіліссіз және дискретті деректерді айыру.
   1.4 Деректерді белгілі өлшеулердің төрт деңгейлерінің біріне жинақтау.
   1.5 Статистиканың пайдалы және пайдасыз қолданылуларын түсіндіру.
   1.6 Зерттеулердің деректерінің бақылаудан алынғаны мен эксперименттен алынғанын ажырату.
   1.7 Ә ртүрлi сынамалар алу әдiстерiн танып бiлу
   1.8 Ірiктеудiң қатесi мен тiркеудiң қатесiн танып бiлу
   

Деректердің систематизациясы (жүйелілігі) үшін статистикалық әдістерді қолдану.

2.1 Салыстырмалы статистика мен қорытынды статистиканы айыру.

Деректерді, ығысу параметрлерін қолдану арқылы сараптау

3.1 Ығысу параметрлерін есептеу.

Ықтималдыққа есептер шығару.

4.1 Ықтималдықтың және тиісті терминологияның ұғымдарын түсіндіру.

Кездейсоқ дискретті шаманың ықтималдылықты есептеу.

1. 
   Кездейсоқ дискретті шаманың таралуын құру.
   5.2 Кездейсоқ дискретті шаманың орта мәнін, күтілетін мәнін, дисперсиясы мен стандарты ауытқуын есептеу.
   5.3 Ықтималдылықтың арнайы төрт талапқа сай биномдық таралуын есептеу.
   5.4 Ықтималдылықтың биномдық таралуын есептеу.
   5.5 Биномдық ықтималдылықтың орта мәнін, дисперсиясы мен стандарты ауытқуын есептеу.
   5.6 Пуассон заңы бойынша ықтималдылықтың ықтимал таралуын есептеу.
   

Кездейсоқ шаманың ықтималдылығын есептеу.

6.1 Ықтималдылықтың қалыпты таралуының терминдеріне анықтама беру.

6.6 Таңдаулы мәндерге байланысты есептерді шығаруда үлкен үлгілер үшін орталық шек теоремасын қолдану.

Орта мәннің сенімді интервал жиыны бойынша минимал таңдау көлемін бағалау.

7.1 Орта мәннің сенімді интервал жиыны бойынша белгілі ауытқу кезіндегі стандарт жиынды есептеу.

7.5 Бас жиынтықтың сенiмдi интервал үлесін есептеу.

Болжамның ресми тексеруін жүргізу.

8.1 Болжамды тексеруге және сабақтас терминологияға анықтама беру.

8.4 I-шi және II түрдегі қателерді тани бiлу.

8.6 Стандарттық жиынтықтан белгісіз ауытқулар кезінде үлкен іріктеу үшін жиынтық бойынша орта мән жайлы болжаудың ресми бақылауын жүргізу.

8.7 Стандарттық жиынтықтан белгісіз ауытқулар кезінде аса үлкен емес іріктеу үшін жиынтық бойынша орта мән жайлы болжаудың ресми бақылауын жүргізу.

8.8 Бас жиынтықтың бөлігі жайлы болжамның ресми тексеруiн орындау 

Екі айнымалының арасындағы корреляцияны(өз ара байланысты) тұжырымдау

9.1 Екі айнымалы арасындағы корреляцияны визуалды түрде анықтау үшін шашылу даиграммасын сызу.

9.2 Екі айнымалар арасындағы сызықтық корреляция коэффициентін анықтау.

9.3 Екі айнымалылар арасындағы сызықтық корреляцияның бар болуы жайлы болжамды ресми тексеру.

9.4 Сызықтық корреляцияға ұшырайтын екі айнымалылар үшін сызықтық регрессия теңдеуін есептеу.
9.5 Сәйкес әдістерді қолданып, мәнді алдын ала білу.
Модуль 10. Көптік эксперименттер
Оқытудың нәтижесі:

Көптік эксперименттер жайлы болжамды тексеру.

10.1 төрт арнайы талаптарға сәйкес ықтималдылықтың полиноминалдық таралуын анықтау.

10.2 Келісім көрсеткіші ұғымына анықтама беру.

10.3 кси –квадратты пайдаланып, келісім көрсеткіші болжамына ресми тексеруді орындау.

Сапаны басқаруға арналған есептерді шығару.

11.1 Орта мәндердің картасы мен құлаштық картаны қамтитын, бақылау диаграммасын құру әдісімен процестің бақылауда екенін немесе одан тыс екенін анықтау.

11.2 Сапалық белгілері бойынша карталар құру әдісімен процестің бақылауда екенін немесе одан тыс екенін анықтау. Карталарда іріктеудегі дефектісі бар детальдардың пайызының сараптамасы үшін салынған бағандық диаграмма және детальдың сапасын бағалау бағандық диаграммасы болады.

3. 
   Оқыту әдістері:
   

- Тәуелсіз оқытуы

- Лекция

• 
  Зертханалық тапсырмалар
  

3. 
   Оқыту ресурстары:
   

3. 
   Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
   

3. 
   Курстың бағалау жүйесі
   

Өткен материал бойынша тесттер 40%

Тапсырма (лар) 20%

Барлығы 100%