Боранбаева бақтылы сансызбайқызы ғұмар Қараштың өмірі мен қоғамдық саяси қызметі
Қорғауға ұсынылатын негізгі тұжырымдар
жүктеу/скачать 0,49 Mb.
|
| Қорғауға ұсынылатын негізгі тұжырымдар.
– Ғұмар Қараш қоғам қайраткері ретінде қазақ халқын өркениетті елдердің санатына көтеру үшін өзінің саяси көзқарастары мен ой-пікірлерін халықты жаппай ағартушылыққа, білім мен ғылымды меңгеруге шақырды; – Ғұмар Қараш – халық жанашыры. Оның шығармаларының барлығы сол заманның көкейтесті, зәру мәселелерін, яғни қазақ халқының әлеуметтік, саяси, экономикалық, құқықтық қайшылықтарын ашып көрсетуге талпынған, олардан шығу жолдарын іздестірген мақсат-міндеттерден туындаған; – Ғұмар Қараш – ХХ ғасыр басындағы ұлт-азаттық қозғалыстың жаршысы ретінде өзіндік орны ерекше тұлға. Ол ұлттық-демократиялық зиялыларымен бірге қазақ қоғамының әлеуметтік экономикалық және саяси мәселелерін шешуге белсене араласады. А.Байтұрсынов, Ә.Бөкейханов, М.Дулатов, М.Сералин, Б.Қаратаев сияқты өз қызметінің басты бағыттарын анықтап алып, ой-пікірлерін халыққа кеңінен тарату үшін газет шығару ісін қолға алды; – Халық қамқоршысының дін, ұлт, тіл, мәдениет хақындағы озық ой-пікірлері мерзімді баспасөз беттерінде жарияланып, бүкіл қазақ сахарасының рухани саяси өрлеуіне ықпал етті. Ғұмар Қараштың ХХ ғасыр басындағы қазақ халқының өркениетті мемлекеттер сапына қосылып, ілгері дамуы жөніндегі көзқарастары бүгінгі күні өзінің мәнін жойған емес; – Ғұмар Қараштың қоғамдық-саяси көзқарасы ХХ ғасырдың басындағы қазақ қоғамының әлеуметтік-экономикалық дамуымен тікелей байланыста болды. Оның Қазақстандағы сол кезеңдегі ең көкейтесті маңызды мәселелерді шешуге ат салысуы, рухани ізденіс, күйзелісі өзіне замандас алаш қайраткерлерінің пікірлерімен үндесе дамыды; – Ғұмар Қараш – жоғары діни білім алған қайраткер. Оның қоғамды өзгертуге бағытталған идеялары діни қағидалар мен шариғат заңдарына негізделіп, дін халықты имандылыққа, өркениеттілікке жетелейді деп тұжырым жасайды. Шариғат заңдары мен дін талаптарынан туындайтын имандылықтың негізінде қалыптасқан тақуалық, ар-ождан қасиеттері дағдарысқа ұшыраса, онда мемлекетте мәдени эрозия жайлап, қылмыс пен теріс қылықтар көбейеді. Ғұмар дін және шариғат заңдары ғылым мен өнердің дамуына еш кедергі болмайтынын ғылыми негізде дәлелдейді; – Ұлттық мәні бар саяси-әлеуметтік және мәдени мәселелерді көтеріп, шешуде мерзімді баспасөздің атқарар қызметінің маңыздылығын Ғұмар Қараш жақсы түсінді. Сондықтан да ол шын мәнінде жалпы ұлттық газет шығару ісіне көп күш жұмсады. Шәңгерей Бөкеевтің бағыт беруімен, Ғұмар Қараш пен Елеусін Бұйриннің басшылығымен, Бақытжан Қаратаевтың қосшылығымен, озық ойлы, халық қамын ойлаған жекелеген дәулетті адамдардың демеушілігімен 1911 жылдан бастап Ордада, Оралда «Қазақстан» газеті шыға бастады; – Ғұмар Қараш сол кездегі қазақ өлкесіндегі басқа да ойшылдар секілді Ақпан төңкерісін қуанышпен қарсы алды. Патшаның тақтан құлауын ірі саяси оқиға деп таниды, самодержавиелік зорлықтың күйреуі халықтарды отарлық езгіден құтқарады деп санады. Қазақ қоғамының барлық ойлы азаматтары Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов, Ғабдолғазиз Мұсағалиев, Халел Досмұхамедов, Жаһанша Досмұхамедов сияқты ірі тұлғалардың «Алаш» туының астына бірігуін қолдайды. жүктеу/скачать 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|