Салалық парадигма
Салалық географияның негізгі бағыты қолданбалы ғылымдармен тығыз байланыса отырып нысаналарды зерттеуді тереңдету. Осыған байланысты Экономикалық, әлеуметтік және саяси географияда дифференциация (бөлшектену) үрдісі жүріп жатыр. Гылым экономикалық, әлеуметтік, саяси география болып бөлінсе, әрі қарай халық географиясы, шаруашылық салалары географиясы (мысалы, өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, көлік) , табиғат ресурсы және табиғат пайдалану географиясы және т.б. болып бөлінеді.
Экономикалық, әлеуметтік және саяси географияның
теориялық негізі
Экономикалық, әлеуметтік және саяси географияның теориялық негізі: Теория, концепция және категориялардан тұрады.
Негізгі теориялар: өндіргіш күштерін орналастыру, аумақтық (географиялық) еңбек бөлінісі, аумақтық (географиялық) еңбек интеграциясы, экономикалық аудандастыру, дүние жүзі шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы, халықты орналастыру және қоныстану, геоурбанистика, қоғамды аумақтық ұйымдастыру. Негізгі концепциялар: экономикалық-географиялық орын, өндірісті орналастыру жіне аумақтық ұйымдастыру заңдылықтары. Негізгі категориялар: аумақ (территория), аумақтық ортақтық , табиги – ресурстық потенциал (ТРП), әлеуметтік-демографиялық потенциал (ЭДП), шаруашылық (әлеуметтік-экономикалық) потенциал.
Экономикалық-географиялық орын концепциясы.
1. Экономикалық-географиялық орын дегеніміз – белгілі бір экономикалық-географиялық нысананың (кәсіпорын, аудан, қала және т.б.). экономикалық маңызы бар сыртқы қоршаған көрсеткіштерге қатынасы.
2.Экономикалық-географиялық орын көрсеткіштерге байланысты: көліктік-географиялық, аграрлық-географиялық, өнеркәсіптік-географиялық, демографиялық-географиялық және т.б. болып бөлінеді, сонымен бірге теңізжағалаулық, орталық, перифериелік, көрщілік т.б. бөлінеді. Олар кеңістікте және уақытқа сай өзгеріп отырады. Ауқымы бойынша: макро-мезо-микро орын деп бөлінеді. ЭГО-ың үш атрибуты: 1) кеңістік қатынас; 2) оның потенциалдық мүмкіндігі; 3) қашықтық орны.
Достарыңызбен бөлісу: |