Топ ішіндегі фаворитизм. Бірқатар мамандар (К.Фергюссон, Х.Келли, 1964, Д.Рабби, М.Горвитц, 1969) топаралық конфликтілікті мүдделердің обьективті конфликтісінсіз де, тек қана белгілі бір таным процестері арқылы да байқауға болатындығын көрсетті. Аталмыш феномен «топ ішіндегі фаворитизм» деген атауға ие болды.
Институтық бағыт- ұларалық конфликтілердің алдын алумен оларды реттеудің ерекше инфра құрылымын құру.
Инструменталдық бағыт – ұлтаралық конфликтіге реттеуші ықпал ететін нақты шараларды біліктілікпен қолдана білу.
Олардың ішінен келесілерін бөліп көрсетуге болады:
- тактикалық жолмен шешу конфликтілерді күшпен, экономикалық қысым көрсетумен реттеуге бағытталған.
- Оперативті жолмен шешу конфликтілердің өршуін шектеуге немесе конфликтілердің саладарын болдырмауға бағытталған бір жақты əрекеттермен байланысты.
- стратегиялық жолмен шешу мəселелерді құқықтық, саяси, экономикалық жəне əлеуметтік- психологиялық шарттар негізінде алдын- алуға бағытталған.
Пысықтау сұрақтары:
Топаралық конфликтілердің шешу жолдарын көрсетіңіз.
2.Дəріс сабағына байланысты тренингтар дайындау.
М.Дойч теориясының мəнің ашып көрсетіңіз.
Топаралық конфликтіге байланысты Б.Земел, К.Козер еңбектеріне конспект жасау.
Ұлтааралық конфликтілердің пайда болуының қандай факторолары бар.
Дəріс. Ұйымдағы конфликт
Мақсаты: ұйымдағы конфликті жəне оларды шешу жолдары туралы студенттерде теориялық білім қалыптастыру.
Жоспары:
«Басшы бағынышты» диадасындағы конфликтілер
«Вертикальді» конфликтілердің алдын алу
«Вертикальді» конфликтілерді шешу
Ұйымдағы басшы мен бағынышты арасындағы өзара қатынас мəселесі ғылым жəне практика үшін өте маңызды. Басқару тиімділігі, басқары стилі, басшы беделі, ұжымдағы əлеуметтік-психологиялық климатты оптимальді етіп ұйымдастыру мəселелері өздеріне көп көңіл аудартып отыр. Олардың барлығы «басшы-бағынышты» звеносындағы қатынасты оптималдауға, яғни «вертикальді» конфликтілерге байланысты.
Басшы мен бағыныштылар арасындағы конфликтілі қатынастардың келесідей объективті жəне субъективті себептері бар:
Қатынастардың субординарлы сипаты. Басшы мен бағыныштының функционалды (ресми, формальді) жəне тұлғалық (ресми емес, формальді емес) қатынастарының арасында қайшылықтар болады. Ол конфликтінің пайда болуына себепші болады.
«Адам-адам» жүйесіндегі қатынас табиғатынан конфликтілі.
Вертикаль конфликтілердің көпшілігі тұлғааралық қатынастардың заттық-іс-əрекеттік мазмұны салдарынан пайда болады.
Вертикаль конфликтілердің пайда болуының жиілігі оппоненттердің бірлескен іс-əрекеттерінің қарқындылығына байланысты.
«Тікелей басшы-бағынышты» звеносы көбінесе конфликтілі.
Жұмыс орнының баланссыздығы. Жұмыс орны дегеніміз оларды орындауға жеткілікті құралдар мен қызметтердің жиынтығы. Қызметтер құралдармен жабдықталуы керек, сонымен қатар қызметке қатыссыз құралдар болмау кереек. Міндеттер мен құқықтар өзара тең болу керек.
Ұйымдағы жұмыс орындары арасындағы байланыстардың сəйкессіздігі.
Басшының басшылық жасау қызметіне əлеуметтік жəне кəсіби бейімделуінің қиындығы.
Басқаруға қатысты шешімдерді қабылдауға қажетті объективті жағдайлардың жеткіліксіз түрде қаматамасыз етілуі.
Субъективті себептер:
Достарыңызбен бөлісу: |