Сүйір үшбұрыш-үш бұрышы да 90 градустан кіші болатын үшбұрыш.Сүйір үшбұрыштың барлық бұрышы да сүйір болады.
Тікбұрышты үшбұрыш — бір бұрышы тік 90°-қа тең болатын үшбұрыш.Ондай үшбұрыштың тік бұрышына қарама қарсы қабырға гипотенуза,қалған екі қабырғасы катеттер деп аталады.
Доғалбұрышты үшбұрыш - ішкі бір бұрышы доғал бұрыш болатын үшбұрыш.Доғал бұрышты үшбұрыш бұрыштарының бірінің доғал болуына байланысты солай аталған.
1.3.Үшбұрыштардың теңдік белгілері.
Теңдіктің үш критерийін қолдана отырып, үшбұрыштардың теңдігін дәлелдеуден артық ештеңе жоқ. Әрине,үшбұрыштардың теңдігін әрқашан бір үшбұрышты екінші үшбұрыштың үстіне қою арқылы дәлелдеуге болады. Бірақ, байқасаңыз, бұл маңызды емес.Үш теорема болған кезде және сіздер оларды дәлелдей аласыздар.Үшбұрыштар теңдігінің үш белгісін қарастырайық.
Үшбұрыштар теңдігінің 1-ші белгісі.
Екі қабырғасындағы үшбұрыштардың теңдігі және олардың арасындағы бұрыш.Үшбұрыштар теңдігінің бірінші белгісі екі қабырғасында және олардың арасындағы бұрышта.Егер бір үшбұрыштың екі қабырғасы және олардың арасындағы бұрышы екінші үшбұрыштың сәйкес екі қабырғасы мен олардың арасындағы бұрышына тең болса,онда мұндай үшбұрыштар тең болады.
Тең фигуралардың анықтамасына сәйкес, екі үшбұрыш бір-біріне сәйкес келсе, тең болады. Бірақ іс жүзінде бір үшбұрышты екіншісіне қою әрқашан мүмкін емес.Мысалы, екі жер телімін салыстыру мүмкін емес.Бұл үшбұрыштардың теңдігі туралы мәселені олардың қабырғалары мен бұрыштарын салыстыруға дейін қысқарту қажеттілігін білдіреді. Бірақ теңдік орнату үшін осы үшбұрыштардың барлық элементін салыстыру қажет пе? Егер жоқ болса,онда бұл үшбұрыштар тең болуы үшін екі үшбұрыштың қандай элементтері сәйкесінше тең болуы керек? Бұл сұрақтың жауабы үшбұрыштардың теңдік белгілері арқылы беріледі.
△ABC = △A1B1C1 екенін дәлелдейтін болсақ.
Дәлелдеу:
△A1B1C1 △ABC үстіне қойылғанда, A1 төбесі А шыңымен, ал A1B1 жағы AB жағында, AC A1C1 жағында орналасқан.
А1В1 жағы АВ қырымен, В төбесі В1 төбесімен, А1С1 жағы АС жағымен, С төбесімен С1 төбесімен сәйкес келеді.
Сонымен, В және В1, С және С1 төбелерінің тіркесі бар.
B1C1 = BC, сондықтан △ABC △A1B1C сәйкес келеді, сондықтан △ABC = △A1B1C1.
Теорема дәлелденді.
Кесінділер теңдігіне сүйене отырып AB мен A’B’ кесінділерін беттестірсек, А мен A’, В мен B’ нүктелері дәл келеді деуге болады. АВ түзуіне қатысты С нүктесі жатқан жарты жазықтықта АВ сәулесінен бастап ∠A=∠A’ болатын АС сәулесін табуға болады. АС=A’C’болғандықтан, С’ нүктесі С нүктесімен беттеседі.Нәтижесінде BC=B’C’ шығады.
Достарыңызбен бөлісу: |