Тақырыбы: құстардың өндірістік-аңшы түрлері, сипаттамалары, таралуы

Құстар омыртқалылардың ерекше класы ретінде шамамен 80-100 млн.жыл бұрын қалыптасқан. Желпуіш құйрықты құстардың қазы алынған қалдықтарының жасы шамамен 120-135млн. жыл. Эволюция барысында құстарда күрделі мінездер мен қоршаған ортамен байланыс қалыптасқан, бұл осы класс өкілдерінің алуан түрлілігін анықтады. Зат айналысының жоғары деңгейі, көптеген түрлерінің белсенді ұшуы және жүзуі қстарға қысқа уақытта Жердің барлық территориясы мен акваториясын иегеруге мүмкіндік берді. Түрлерінің алуандығы және көптеген құстардың санының көптігі олардың биогеоценоздағы маңыздылығын анықтайды.

Көптеген құстарқалаланған ландшафттарға және елденген жерлерге бейімделген. Синантроп-құстардың біршама түрлері әсіресе үлкен қалалар үшін маңызды мәселе болды. Адамдар мен үй жануарларының кейбір аурулары құстарға байланысты. Көптеген құстар аңшылық объектісі ретінде үлкен мәнге ие.көптеген аудандарда топтасқан құстардың жұмыртқаларын тамаққа жинау дамыған. Құстарды аулаудың жүздеген әдісі мен құрылғыларын атауға болады, олардың көбі ғасырлық дәстүр болып келеді. Құстар бұрыннан түрлі мамандардың қызығушылығын тудырған, орнитология ғылым ретінде XVI ғасырда пайда болып, XVIІІ ғасырда қалыптасты.

ХІХ ғасырда құстарды зерттеу бойынша халықаралық қызметтестік дами бастады. 1884 ж. Венада Алғашқы халықаралық орнитологиялық конгресс өтіп, Халықаралық орнитологиялық комитет құрылды. Халықаралық конгресстердің тақырыбы сійкес кезеңдегі орнитология деңгейін, сонымен қатар мамандар алдында пайда болған міселелерді көрсетіп отырған. Конгресстердің тұрақты мәселелерінің бірі – құстарды сақтау. 1902 жылы бірнеше Еуропа мемлекеттерімен Парижде құстарды қорғау туралы алғашқы Конвенцияға қол қойылды. 1922 жылы құстарды қорғау Халықаралық кеңесі құрылды (СИПО), ал келесі жылдары құстарды қорғау бойынша конференциялар өткізіліп тұрды. Көпшіліктің құстарды сақтау бойынша сұрақтарға көп бөлінуі авиафаунаның өзгеруі мен азаюымен ғана емес, сонымен қатар құстардың мезгілдік таралуымен түсіндіріледі. Құстардың көптеген түрлері үшін қоныстану жерлері мен қыстақтары бірнеше жүдеген, мыңдаған километрге қашық. Мезгілдік көшу кезінде бұл құстар әртүрлі елдердің территориясында болады, сондықтан құс топтарын және түрлерін сақтау және қолдану әртүрлі ел арасындағы келісімдерді талап етеді. Жыл құстары бөлінетін немесе халықаралық ресурс ретінде қарастырылады және түрлі халықаралық және екіжақтық келісім мен конвенциялар объектісі болып табылады. Ерекше маңызды қорғау жойылу алдындағы құс түрлері үшін. Алғашқы халықаралық құжат, «Мәліметтер Қызыл кітабына», 1966 ж. халықаралық құстарды қорғау одағымен дайындалаған, Кітапкқа енген мемлекеттер ареалы тізімі енген. Осындай «жауапкершілік тізімдері» сирек және жойылу алдындағы құстарды қорғау қажеттілігін қарастырады. Бұл жұмыстың кезеңі ұлттық «Қызыл кітап» шығару және табиғатқорғау заңдылықтарын жетілдіру болды. Қазіргі кезде «қызыл кітаптар» немесе «қызыл парақтар» әлемнің 20 шақты елінде, сонымен қатар Ресейде бар.

Ең күрделі мәселелрдің бірі популяция саны, олардың жыныстық және жас ерекшеліктері туралы сұрақтар.

Тек қана популяция саны туралы сұрақтарды қарастырамыз. Қазіргі кезгі табиғатты қорғау мәселелері көзқарасынан алсақ, оптимальді емес поппуляцияның минимальді санын айту керек. Саны жағымды тіршілік орнына тәуелді. Егер тіршілік орны жеткілікті болса, онда түрдің дұрыс тіршілігі үшін қанша дарақ (особь) керек? Бір жағынан, қалыпты тіршілік үшін жас ерекшелігі және түрдің тұқымдылығына, ал екінші жағынан – оның өмір салтына байланысты. ірі құстардың көпшілігі үшін бірнеше мың дарақ түрдің тіршілігіне жеткілікті. кейбір колониялық ірі құстар үшін, мысалы ингвин, фламинго, санының 1000 дараққа дейін қысқаруы бұл түрдің жойылуын көрсетеді. Көптеген орта өлшемді және ұсақ құстар үшін, әсіресе аралда тіршілік ететін түрлер үшін 1000 дарақ түрдің тіршілік етуіне жеткілікті, олар алаңдауды қажет етпейді. Сол мезгілде осындай жыл құстары, осы санмен, осынша дарағы болса, бірақ материкте тіршілік етсе, оларды пайдалануға шек қойылуы керек және арнайы қорғау шараларын қажет етеді.

Түр санының өзгеру тенденциясы мен оның ареалы маңызды мәнге ие. Кебір түрлер санымен немесе ареалымен кеңейеді, ал басқалары тұрақты деңгейде қалады, үшіншілерінің саны мен таралуы қысқарады. Егер санының қысқару тоқтамаса және бірнеше жыл бойы байқалса, бұл түрлері ерекше назар талап етеді, жойылу алдында болады.