2.4 Ағылшын және қазақ мақал – мәтелдерінің этнолингвистикалық сипаттары 2.4 Ағылшын және қазақ мақал – мәтелдерінің этнолингвистикалық сипаттары Мақал-мәтелдер — сөздік құрамның халық өміріндегі арқылы кезендерді,
қарым-қатынас пен қоғамдық құбылыстарды бейнелей сипаттайтын, көңілдегі
ойды
шебер де ұғымды жеткізетін
, қысқа да нұсқа тұжырым жасайтын, мән-
мазмұнға бай белігі. Демек, халық өмір шындығын, көңілге түйгенін мақал-
мәтел ретінде өз ұрпағына үлгі-өнеге етіп қалдырып отырған. Аталмыш тілдік
бірліктер арқылы жас ұрпақты елін-жерін сүюге, ерінбей еңбек етуге, білім
алуға, адал, кішіпейіл болуға үндеп, жалқаулық, өсек-өтірік, мақтаншақтық
тәрізді қасиеттерден бойын аулақ салуға тәрбиелей білген.
Ағылшын тілінің фразеологиясына қатысты кешенді зерттеулерімен, дәйекті
тұжырым, пайымдауларымен танымал А.В. Кунин де жоғарыда аталған
ғалымдардың көзқарасын ұстанады, алайда, аталмыш тұрақта тұлғалардың
құрылымдық-мағыналық ерекшеліктерін негізге ала отырып, оларды
"коммуникативтік фразеологиялық бірліктер" деп атап, жеке қарауды
ұсынады./21/
2.5 Қазақ және ағылшын тілдеріндегі мақал - мәтелдердің құрылымдық және мағыналылық ерекшеліктері мен ұқсастықтары 2.5 Қазақ және ағылшын тілдеріндегі мақал - мәтелдердің құрылымдық және мағыналылық ерекшеліктері мен ұқсастықтары Паремиология мақал-мәтелдер мен әр алуан қанатты-нақыл сөздерді жан-
жақты зерттеуге байланысты пайда болған тіл білімінің дербес те жаңа
салаларының бірі. Көркем сөз тәсілдерінің ішіндегі қуаттысы мен қүнарлысы
болып саналатын мақал-мәтеддер тіл атаулының баршасына тән, өзіндік
ерекшелігімен көзге түсетін универсалдық құбылыс. Қазақ тіл білімінде
барлық тілдердің екі түрлі қызметін атап көрсетеді: оның біріншісі қоғам
мүшелерінің өзара түсінуіне; пікір алмасуына қажетті қатынас құралы
ретіндегі коммуникативтік қызметі де, екіншісі-өмір шындығын, барлық
болмысты өзінде бейнелеп көрсету қызметі. Мақал-мәтелдердің табиғатына тән
қасиет тілдің осы екінші қызметіне байланысты, өйткені олар белгілі бір гілде
сөйлеуші халықтың өткен өмірі мен барлық болмысының куәгері іспеттес,
оның дүниетанымы мен, даналығын бойында сақтап, атадан балаға, үрпақтан-
үрпақа үзілмей ауысып келе жатқан асыл мұра, рухани қазына болып
табылады.
Ағылшын баламасы
Қазақша баламасы
"It is useful to lock the stable door,
when the steed is stolen"
«Ақымақтың ақылы түстен
кейін кіреді
,
ырысы кеткеннің, иті үры
кеткен соң үреді»
Business before pleasure
Еңбек түбі-бейнет,
Бейнет түбі-зейнет.
East or West, home is best
Туған жердей жер болмас,
Туған елдей ел болмас.
Great boast, small roast
Сөзге көп-іске жоқ.
No sweet with out some sweat
Жылай-жылай жер қазсаң,
Күле-күле су ішерсің.
