Г. Е. Берікханова Элементарлық математика 5B 01 11 00 «Информатика» және 5B 01 10 00 «Физика» мамандығы бойынша оқитын студенттерге оқулық



бет445/503
Дата08.07.2017
өлшемі67,2 Mb.
#20734
1   ...   441   442   443   444   445   446   447   448   ...   503

Е
98- сурет
сеп
. АВ кесіндісін тең n бөлікке бөлу керек.

Шешуі. АВ кесіндісінің А ұшы арқылы кез келген АС сәулесін жүргіземіз (98-сурет). АВ кесіндісін қоюшы бөлікке бөлу қажет болса, АС сәулесінің бойына А нүктесінен бастап сонша тең кесінді саламыз. Айталық, АВ кесіндісін тең төрт бөлікке бөлу керек болсын. АС сәулесінде өзара тең  кесінділерін саламыз. Соңғы кесіндінің ұшы P нүктесі мен АВ кесіндісінің ұшы В нүктесін қосып РВ түзуін жүргіземіз. Енді әрбір D, Е, F внүктелерінен РВ түзуіне параллель түзулер жүргізіп, олардың АВ кесіндісімен қиылысу нүктелерін сәйкес М, N, Q деп белгілейік. Сонда Фалес теоремасы бойынша  болады, яғни АВ кесіндісі тең төрт бөлікке бөлінді.



  1. Үшбұрыштардың екі бұрышы бойынша ұқсастық белгісі.


Теорема. Егер бір бір үшбұрыштарыштың екі бұрышы екінші үшбұрыштың екі бұрышына тең болса, ондай үшбұрыштар ұқсас болады.

Дәлелдеу. Айталық, АВС және  үшбұрыштарында ,  болсын. Сонда  болатынын дәлелдейміз.

Г


99- сурет
омотетия центрін B төбесі етіп  ұқсастық коэффициенті болатындай АВС үшбұрышына ұқсас үшбұрыш сызайық (99-сурет). ВА және ВС қабырғаларын созып, оған В нүктесінен бастап  және  кесінділерін саламыз.  және  нүктелерін қосып,  үшбұрыштарын саламыз. Сонда . Енді  және  үшбұрыштарын салыстырайық.  болғандықтан , сонымен қатар теореманың шарты бойынша , олай болса, . Теореманың шартында   теңдігіне теңдігіне  мәнін қойсақ,  , яғни  болады.  және  үшбұрыштарының бір қабырғалары және оған іргелес екі бұрышы тең болғандықтан , бұдан .

Бұл теорема үшбұрыштар ұқсастығының бірінші белгісі деп аталады.


Үшбұрыштардың екі қабырғасы және олардың арсындағы бұыршы бойынша ұқсастық белгісі.
Теорема. Егер бір үшбұрыштың екі қабырғасы екінші үшбұрыштың екі қабырғасына пропорционал болып және осы қабырғалар жасайтын бұрыштар тең болса, ондай үш бұрыштар ұқсас болады.
Дәлелдеуі:  және  болсын (100-сурет)  екенін дәлелдейміз. Ұқсастық коэффициенті , гомотетия центрі В болатын үшбұрыш саламыз.  және  кесінділерін саламыз.  және  нүктелерін қоссақ,  болады.



100- сурет



және  үшбұрыштарын салыстырсақ. Ұқсастық коэффициенті -ны ,  шамаларымен ауыстырсақ, ;  болады. Сонымен бұл үшбұрыштарда , , , сондықтан  болады, бұдан .

Бұл теорема үшбұрыштар ұқсастығының екінші белгісі деп аталады.


Үшбұрыштардың үш қабырғасы бойынша ұқсатық белгісі.
Каталог: ebook -> umkd
umkd -> Мамандығына арналған Сұлтанмахмұттану ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Студенттерге арналған оқу әдістемелік кешені
umkd -> ПӘннің ОҚУ Әдістемелік кешені 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығына арналған «Ұлы отан соғысы және соғыстан кейінгі жылдардағы қазақ әдебиетінің тарихы (1941-1960)» пәнінен ОҚытушыға арналған пән бағдарламасы
umkd -> «Балалар әдебиеті» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар 2013 жылғы №3 басылым 5 в 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті»
umkd -> ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешенінің
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> «Филология: қазақ тілі» мамандығына арналған


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   441   442   443   444   445   446   447   448   ...   503




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет