Тақырыптың сипаттамасы. Оқушылардың ғылыми-зерттеушілік құзыреттілігін қалыптастыру және дамыту, қазіргі шындықтағы негізгі жалпы білім берудің орталық міндеттерінің бірі ретінде анықталады. Негізгі жалпы білім берудің мемлекеттік білім беру стандартының талаптарына сәйкес білім, білік және дағдыларды оқыту процесінде алынған білім деңгейі, сондай-ақ білім беру процесінде оқушылардың жеке дамуы, ғылыми-зерттеушілік құзыреттіліктің дамуымен қамтамасыз етіледі.
Тақырыптың өзектілігі. Мектепте "Биология" пәнін оқу кезінде, ғылыми-зерттеушілік құзыреттілігін қалыптастыруға ерекше назар аудару қажет. Биология, оқу пәні ретінде топтық оқытуды жүзеге асыруда ғылыми-зерттеушілік құзыреттілігін дамыту мүмкіндігін болжайды. Биология сабақтарының басым көпшілігін жүзеге асырған кезде, топтарда жұмыс істеу және танымдық іс-әрекет процесінде ғылыми-зерттеушілік құзыреттілігін қалыптастыру үшін педагогикалық жағдайлар жасауға болады.
Жалпы білім беретін мектепте, әр мұғалімнің негізгі міндеті – оқу процесінде оқушылардың ғылыми-зерттеушілік құзыреттіліктерінің қалыптасуына ықпал ететін қажетті жағдайларды жасау. Осы зерттеу аясында ғылыми-зерттеушілік құзыреттілікті қалыптастыру әдістемесін және олардың қалыптасуын бағалау әдістемесін қолданудың тиімділігі сипатталған және эмпирикалық түрде расталған.
Ғылыми-зерттеушілік құзыреттіліктің қалыптасуын бағалау әдістемесінің тиімділігі, мектеп тәжірибесінде теориялық негіздерді анықтаудан, содан кейін педагогикалық экспериментті жоспарлаудан, сондай-ақ оның нәтижелерін мектептің білім беру процесіне енгізу перспективаларын анықтаудан тұрады.
Диссертация жаңалығы:
оқушылардың жеке-топтық танымдық іс-әрекетін ұйымдастыру кезінде ынтымақтастықта оқыту шарттары анықталды;
биологияны зерделеу кезінде білім алушылардың ғылыми-зерттеушілік құзыреттіліктерін қалыптастыруға бағытталған эксперименттік әдістеме әзірленді және сыналды;
әдістемені іске асыру процесінде қолданылатын, биологияны зерделеу кезінде білім алушылардың ғылыми-зерттеушілік құзыреттіліктерін дамыту есебінен пәндік нәтижелерді арттыруға ықпал ететін ұйымдастырушылық-педагогикалық жағдайлар анықталды.