График а алматы "Білім" 2012

191
179 - 
сурет
А
А
Кима
А
-
А
Тілік
А
-
А

192
қималар, мысалы əртүрлі прокаттарды, рельстерді жəне сол сияқты нəрселерді 
кескіндегенде қолданылады.
Оңашаланған қима фигурасының контуры негізгі тұтас сызықпен 
жүргізіледі. Бұл сызық нəрсенің көрінетін контурын кескіндеу үшін де 
қолданылады. Оңашаланған қиманы қима сызығының созындысына 
орналастыруға болады.
Егер қима фигурасы осы сызыққа қарағанда симметриялы болса, онда қима 
стрелкалар жəне əріппен белгіленеді. Бұл жағдайда ол осьтік қима сызығы 
болып табылады.
Оңашаланған қиманы көрініс бөлшектерінің арасындағы үзікке 
орналастыруға да болады (
180
-сурет, 
в, г
.). Нəрсенің шартты түрдегі үзілісі 
сызбада жіңішке ирек сызықпен көрсетіледі. Алайда бұл ереженің тек 
симметриялы нəрселерге ғана қатысы бар. Егер нəрсе симметриялы болса, 
онда стрелкалары бар үзік сызық жүргізіледі, бірақ əріптермен белгіленбейді 
(
180
-сурет, 
б.
).
Кейде оңашаланған қиманы сызбада бұрып та көрсетеді. Бұл жағдайда 
А-А
немесе 
Б-Б
жазуына (
181
-суретте көрсетілгендей) «бұрылған» деген сөз 
жазылады.

193
Бөлшектің бірнеше бірдей оңашаланатын қималарының қиюшы 
жазықтықтары бір əріппен белгіленеді. Мұндайда тек бір қима фигурасы ғана 
сызбада көрсетіледі. Егер мұндағы қиюшы жазықтық түрлі бұрыш жасап 
бағытталса, онда «бұрылған» деген сөз сызбада жазылмайды.
Əдетте қима фигурасы өзіне сəйкес көрініс қандай масштабта орналасса, ол 
да сондай масштабта сызылады. Ал, өлшемдер қимада қажет болса түсіріледі. 
Тетікбөлшектің қималары бірдей болуы мүмкін. Осы секілді бірдей 
қималар үшін қима сызықтарын да бірдей əріптермен белгілейді жəне бір қима 
сызылып, бірнеше қиюшы жазықтықтармен орындалуы мүмкін (
181
-сурет).
1. Қима дегеніміз не? Қималар қалай бөлінеді?
2. Қандай жағдайда қимаға жазу қоса жазылады?
3. Қабаттасқан жəне оңашаланған қиманың айырмашылығы неде?
4. Қима мен тіліктің айырмашылығы неде?
5. Қиманың орындау тəсілдерін айтыңыз.
6. Қандай жағдайда қимаға бұру белгісі қойылады?
7. Қима сызбада қалай көрсетіледі?

жүктеу/скачать 5,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: