тілінде, автордың айтуынша, сөз басында д үяң дыбысы қолданылған
да, “туркстандықтар” тілінде осы позицияда
т
дыбысы айтылған:
діш —тіш, діл —тіл, дірік —тірік.
П. М. Мелиоранский “Тәрджума...”
авторының осы ескертпелерін келтіре бтырып, автордың айтып отыр-
ғаны шығыс тайпалары мен оңтүстік тайпалары тілінің арасындағы
ай ы р м аш ы л ы қ деп тү й ед і. С о н ы м ен қ а т а р , М е л и о р ан ск и й
“Тәрджуман” авторының “біздің жақтың түріктері” тілінде де кейде
т
мен
д
дыбысының параллель қолданылатындығы жайындағы
ескертпесін сол заманғы шығыс тайпа тілдері дыбыс жүйесі мен
оңтүстік тайпа тілдері дыбыс жүйесі арасындағы озара ықпалдың
көрінісі деп түсіндіреді.1
Түркі негіз тілінде сөздің абсолют басында қатаң жабысыңқы
дауыссыздар ғана қолданылған дейтін қағиданың орныгуына да бүгінгі
түркі тілдеріндегі осындай фактілер негіз болып жүр. Оның үстіне,
бүл пікірді біршама түрақтанған деп есептеу керек. Бүл пікірге
қосымша, негіз тіл қүрамында үяң дауыссыздар айтылған ба, айтылса
қай дыбыс дейтін де сүрақ қойылып келеді. Соңғы ш ыққан (1984 ж.)
“Түркі тілдерінің салыстырмалы грамматикасының” авторлары түркі
негіз тілінің алғашқы кезеңінде
м, н
сонант дыбыстары болды деп
қарайды.2 Бүл кітап авторларының айтуынша негіз тіл қүрамында
12
(ң
д ы б ы сы н қ о с қ а н д а ) д ау ы ссы з ф о н е м а қ о л д а н ы л ға н .
А. М. Щербак өзінің белгілі еңбегінде тілдің осы күйінде соз басында
6 — 8 дауыссыз фонема айтылған деп қарайды да, олардың бірі —
жүктеу/скачать
Достарыңызбен бөлісу: