Химия және экология
жүктеу/скачать 1,52 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Экологиялық тұрғыдан таза өндіріс
- Экологиялық жағынан қолайсыз аудан
- Экологиялық қауіп-қатер
- Қолданылғын әдебиеттер: 1.
Токсификация- топырақтың әртүрлі бөгде зиянды заттармен залалдануы (тұздану, пестицидтердің көбеюі, т.б.) Факторлардың бәрі топырақтың физикалық, химиялық және биоорга-никалық құрамын өзгертіп, оның жарамсыздануына себепші болады. Мұны біз сөзбентопырақтың тозуы дейміз. Таттану (Ржавление)-бетінде тат түзе жүретін жемірілу. Тыңайтқыштар (Удобрения)-өсімдіктің қоректенуі үшін және топырақтың сапасын жақсартуға қолданылатын химиялық қосылыстар мен заттардың қоспасы. У Улы заттарды қолдану– Қазақстан Республикасы халқының санитарлық-эпидемиологиялық саулығын, қауіпсіздігін және денсаулығын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында улы заттарды сақтау, тасымалдау, залалсыздандыру мен жою талаптары. Уландырғыш заттар- өте улы химиялық қоспалар. Химиялық оқ-дәріні жарақтандыруға қолданылады. УЗ зақымдайтын күші олардың соғысатын жай-күйімен айқындалады және тыныс алу органдары (ингаляция), асқазан-ішек жолы (пероральдік), тері жабыны (резорбтивтік) және оқ-дәрі жарақаттары (микстік зақымданулар) арқылы жүзеге асырылады. Ф Фунгидцидтер- ауылшаруашылық өсімдіктердің ауру қоздырғыш-тарын жоюға арналған химиялық дәрі-дәрмектер. Фунгицидтерді топыраққа араластырады, тұқымдарға құяды, өсімдіктерді тозаңдандырады және бүркеді. Фосфор-ПЖ ІІІ периодта, Ү топтың негізгі топшасында орналасқан элемент. Бейметалл. Макроэлементтер қатарына жатады.Фосфор нәруыздың, нуклеин қышқылдарының, нуклеотидтер мен басқа биологиялық белсенді қосылыстардың құрамына кіреді. Х Химиялық ластану-қоршаған ортаның табиғи химиялық қасиет-терінің қарастырылып отырған уақыт кезеңі үшін қайсыбір заттектердің көпжылдық орташа ауытқуларынан асып түсетіндей болып өзгеруі немесе қоршаған ортаға әдетте онда болмайтын заттектердің түсуі немесе нормадан артық шамада. Ш Шыны-көптеген силикатты қосылыстардың SiO2 мен мөлдір аморфты қоспасы. Шыны алу үшін құм, сода, әктас қажет. Осы заттардың қоспасын арнаулы пештерде генератор газымен қыздырғанда алынады. Химиялық құрамына байланысты шыныларды бірнеше түрге бөледі: терезе шынысы, кварц шыны, оптикалық, органикалық, сұйық , хрусталь т.б. Ц Цемент. Латынша «қиыршық тас» деген мағына береді. Цемент-бейорганикалық жабысқақ ұнтақ заттар түрінен сумен қосқанда қатайып,қатты формаға айналатын зат.Оны химиялық құрамы жағынан кальций силикаты мен алюминаты немесе құрамында SiO2 көп құмға әктас және шлакты қосып 1450°С қыздыру арқылы алады. Э Экологиялық тұрғыдан таза өндіріс – өзіне бекітілген экологиялық нормалар мен ережелердің барлығын іс жүзінде шынайы сақтайтын кәсіпорын, онда қоршаған ортаға әсерді реттеудің құралдары мен амалдары бар және қоршаған ортаға әсер етуді тиімді басқару жүзеге асырылады. Экологиялық жағынан қолайсыз аудан – авариялар салдарынан, шаруашылық немесе адамның басқа да түрлі әрекеттері нәтижесінде қоршаған ортаның түрлі факторларының адам денсаулығына қолайсыз әсер ететін елді мекен, өңір, аймақ; аталған жағдайлар табиғи тұрақтылықты бұзады, экологиялық табиғи жүйелер бұзылады, топырақ пен фауналарды нашарлатады. Экологиялық авария- қолданыстағы технологиялық реттемелер мен ережелерде көзделмеген өндірістік немесе көлік авариясы, ол қоршаған ортаға айтарлықтай күшті әсер етеді. Экологиялық қауіпсіздік- антропогендік және табиғи әсер нәтижесінде туындайтын қауіптен, қоршаған табиғи ортаны, қоғамды, тұлғалардың өмірлік маңызды мүдделерін қорғайтын жағдай. Экологиялық апат- 1) табиғи ауытқу (ұзақ қуаңшылық, малдардың жаппай қырылуы және т.б.), зиянды экологиялық зардаптарға немесе тіпті белгілі өңірдегі адамдар өліміне әкелетін табиғи процестерге адамның шаруашылық қызметінің тікелей немесе жанама әсері нәтижесінде жиі туындайды; 2) табиғи ортада шұғыл қолайсыз өзгеріс тудыратын, әдетте тірі организмдердің жаппай өлуіне әкелетін, техникалық қондырғылардың (атом электр станциясы, танкер т.б.) аварияға ұшырауы
Экологиялық жүйе- бірыңғай күрделі табиғи кешен, онда зат пен қуаттың өзара алмасуына байланысты тірі организмдер мен өлі материя бірлікте тұрақты тұтастық қалыптастырады. Экологиялық қадағалау- ҚР экологиялық заңнамасы бұзылуының алдын алу мен оны болдырмауға бағытталған қоршаған ортаны қорғаудың өкілетті органдарының арнайы қызметі, аталған орган табиғи ортаның жағдайын қадағалауды, табиғи биоценоздар үшін қауіпті экологиялық жағдайын, адамдардың өмірі мен денсаулығындағы өзгерістерді болжауды жүзеге асырады. Экология- организмдер жайлы және олардың өзара және қоршаған ортамен арасындағы түзілетін қауымдастық туралы ғылым.  
Қолданылғын әдебиеттер: 1.Әділбекова Х. Танымдық есептер. «Химик анықтамалығы» Республика-лық ғылыми-танымдық педагогикалық журнал №6-2011, 27 бет 2.Бақытова В. Мамандыққа ғылымның әсері.«Химия мектепте» ғылыми-педагогикалық журнал. №2-2008, 71 бет 3. Бекішев К. Аудандық білім жарысының тапсырмаларын орындау.«Химия мектепте» ғылыми-педагогикалық журнал. №2-2008, 13 бет 4. Бейсенова Ә.С., Шілденбаев Ж.Б., Сауытбаева Г.З.Экология.Алматы.,2001 жыл 5. Власова Т.И. Химия және қоршаған орта. Қолданбалы курс. Көкшетау «Келешек-2030» ЖШС, 2008, 70-73 бет 6.Иманғалиева Б. Өндірістік мазмұны бар есептері .«Химия мектепте» ғылыми-педагогикалық журнал. №4-2008, 25 бет 7.Өтебекова Д. Минералды тыңайтқыштар тарауына байланысты есеп шығару.«Химия мектепте» ғылыми-педагогикалық журнал. №6-2006, 60 бет 8.Қоржынбаева Қ., Қ.Бекішев. Оқулық есептері Алкиндер, көмірсутектердің галогентуындылары, табиғи және мұнайға серік газдар. «Химик анықтамалығы» Республикалық ғылыми-танымдық педагогикалық журнал №-2021, 20 бет9.Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, Мектеп, 2002. 10.Қазақ Энциклопедиясы 11.Қожағулова Ж. Атмосфераның химиялық экологиясының аспектілері. «Химия мектепте» ғылыми-педагогикалық журнал. №6-2008, 4-5 бет 12.А.Қ.Құсайынов. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау. Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002. – 456 бет 13.Новиков Ю.В.Охрана окружающей среды. 1987г. 14.Нұрахметов Н.,Г.Ысқақова.Химиялық-экологиялық білім берудің негізгі аспектілері.«Химия мектепте» ғылыми-педагогикалық журнал. №1-2004, 26 бет 15.Сақариянова Қ., Шакирова А. Органикалық химияны оқыту барысында экологиялық мәселелерді қамту жолдары. .«Химия мектепте» ғылыми-педагогикалық журнал. №6-2004, 27 бет, №1-2005, 34 бет, №2-2005, 28 бет. 16.Темірболатова Ә. Химия. Тапсырмалар жинағы.11-сынып. Алматы. Мектеп. 2007 141 бет 17.Чернобельская Г.М. «Учебный научный комплекс в профессиональнометодической подготовке учителя химии»// «Химия в школе» №3 1991 год 18. Ғаламтор желісі «ШұғылаПринт» баспасы 
Орал қаласы жүктеу/скачать 1,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|