Химия пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар



бет293/401
Дата07.02.2022
өлшемі5,02 Mb.
#88596
1   ...   289   290   291   292   293   294   295   296   ...   401
Байланысты:
260f67b3-a150-11e4-8a1d-f6d299da70eeучебно-методические материалы для БТ

Химиялық қасиеттері

Спирттердің химиялық қасиеттерін оның құрамындағы гидроксил тобы анықтайды, көптеген реакциялар осы топ бойынша жүреді, сонымен бірге С - О байланыс та үзіліп реакциялар жүреді.


1. Алкоголяттардың түзілуі. Спирттер сілтілік металдармен әрекеттесіп, алколяттар түзеді.

2СН3 – СН2 – ОН + 2Na → 2CH3 – CH2 – ONa + H2


Алгоголяттар суда оңай айрылады.


CH3 – CH2 – ONa + Н2О  СН3 – СН2 – ОН + NaОН ,

себебі спирттер судан әлсізірек қышқылдық қасиет көрсетеді. Спирттердің қышқылдық қасиеттері мына қатар бойынша азаяды: біріншілік > екіншілік > үшіншілік.


2. Күрделі эфирлердің түзілуі.
Минералды немесе органикалық қышқылдармен әрекеттесіп, спирттер күрделі эфирлер түзеді.



3. Дегидратациялану.
а) Жай эфирдің түзілуі. Спирттер сусыздандыратын (Н2SO4 , фосфор қышқылы, алюминий оксиді, мыс сульфаты) заттармен әрекеттесіп, жай эфирлер түзеді.

б) Су тартатын заттар қатысында, бірақ жоғарғы температурада қанықпаған көмірсутек түзіледі:







4. Тотығу реакциясы. Спирттерді тотықтырғыштар: КМnO4, К2Сг2О7 қатысында аздап қыздырғанда, тотығады. Нәтижесінде біріншілік спирттерден альдегидтер, ал екіншілік спирттерден кетондар түзіледі.



сірке альдегиді

aцетон


5. Гидроксил тобының алмасуы:

a) R – OH + HCl  R-Cl + Н2О


Бұл реакцияға біріншілік < екіншілік < үшіншілік спирттердің түсуі осы қатар бойынша жеңілденеді, себебі алкил топтарының электрон итергіштіктері артады.


б) Фосфор(Ш) галогенидтерімен спирттер әрекеттескенде реакцияның жүру жағдайына байланысты галогентуындылар, сол сияқты фосфорлы қышқылдың эфирі түзіледі:

3R-OH + PCl3 → 3R-Cl + P(OH)3


3R-OH + PCl3 → P(OR)3 + 3HCl
Егер РСl5 реакцияға түссе, онда фосфордың хлороксиді РОСl3 түзіледі:

R-OH + PCl5 → POСl3 + HCl + R-Cl


6. Спирттердің магнийгалогеналкилдермен әрекеттесуі:

R-OH + CH3MgI → R-OMgI + CH4


Бөлінген көмірсутек мөлшеріне байланысты қоспадағы спирттің пайыздық мөлшері анықталады ( Чугаев – Церевитинова – Тереньтева әдісі).






Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   289   290   291   292   293   294   295   296   ...   401




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет