І бөлім. Халық ауыз әдебиеті үлгілері 02. 09. 2013 ж. №1. Сабақтың тақырыбы

Мақсаты:

1. 
   Оқушыны Кәрім Сауғабаевтың «Нан туралы өлең» атты өлеңін мәнерлеп, түсініп оқуға үйрету,
   
2. 
   өлеңнің өзекті түйінді ойын ашуға жағдай жасау, нанды қадірлеу, құрметтеу жайында түсінік беріп;
   
3. 
   өз бетінше шығармашылықпен жұмыс істеуге баули отырып, байланыстырып сөйлеуін, шығармашылық ойлауын дамыту.
   

Сабаққа әзірлік. Адамның күлкісі – әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір - біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.

Сенің ойың? Ендеше, сен өзің не қосар едің?

1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.

2.Жаңа сабаққа даярлық. Балалар, «Нан» біздің дастарханға келгенше қанша адамның қолынан шығады? Диафильмнен үзінді көру.
Ү. Жаңа сабақ: кіріспе.
1. Сюжетті суреттер, яғни интерактивті тақтамен жұмыс.
2. Кәрім Сауғабаевтың «Нан туралы өлең» атты өлеңін түсініп, мәнерлеп, жалғастырып оқу.

Өлеңде қандай сөз жиі қайталанады? (нан, баспаңдар, сақтаңдар). Автордыңбұл сөзді жиі қолдануындағы мақсаты не?

О, адамдар! Диқанның еңбегін ақтаңдар,

ІҮ тоқсан Ана тілі 4-сынып 17.04.2014 ж

1. 
   Оқушыны Ескен Елубаевтың «Жыл мезгілдері» атты өлеңін мәнерлеп, түсініп оқуға үйрету,
   
2. 
   өлеңнің өзекті түйінді ойын ашуға жағдай жасау, жыл мезгілдеріне байланысты мына «туады, шығады, түседі, келеді» сөздердің қандай мағынасы барлығы жайлы түсіндіру,
   
3. 
   өз бетінше шығармашылықпен жұмыс істеуге баули отырып, байланыстырып сөйлеуін, шығармашылық ойлауын дамыту.
   

Қалай ойлайсың, нансыз тіршілік бар ма? Сенің ой қорытындың?

Олар қандай? Кәзір қандай жыл мезгілі?

Табиғатта қандай өзгерістер болып жатыр?
Ү. Жаңа сабақ:
Кіріспе.
Суреттер топтамасымен жұмыс.

Әңгімелеу.

Ескен Елубаевтың «Жыл мезгілдері» атты өлеңін мәнерлеп, түсініп оқып көрелік. Не жайлы жырлайды екен?!

1. түсініп оқу, жыл мезгілдері жайлы 2 жұмбақ, 2 мақал жазып кел.

ІҮ тоқсан Ана тілі 4-сынып 21.04.2014 ж

1. 
   оқушыларды өлең мазмұнымен таныстыра отырып, батаның түрлері, оның қай кезде айтылатыны жөніндегі түсінігін кеңейту;
   
2. 
   сөздік қорын байыту, үйренген сөз тіркестерін өз тілінде қолдана білуге басшылық жасау;
   
3. 
   өзінің ана тілін құрметтеуге, әр сөздің мағынасын түсініп, қадірлеуге тәрбиелеу.
   

Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы. Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар.

Неге «туады, шығады, түседі, келеді» сөздері пайдаланылады екен?

1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.

2. Жаңа сабаққа даярлық. Балалар, қалай ойлайсыңдар, батаны қашан, қай уақытта береді? Кім береді?
Ү. Жаңа сабақ:

кіріспе. Несіпбек Айтовтың «Алтын сөз» атты өлеңін түсініп, мәнерлеп оқу.- Өлең неге «Алтын сөз» деп аталады?

- Бата дегеніміз не? Оны қандай кезде және кім береді? Батаның қандай қасиеті бар?

1. 
   Көп сөйлеген сөз арзан. Сөз – ойдың айнасы. Жақсының сөзі өлмейді.
   

1. Бата берген атасы көпке не тіледі? (бақыт)

2. Балаға кім бол деп тілейді? (адам)

3. Достарыңмен қандай бол дейді? (тату)

4. Ата сөзі қандай сөз? (алтын)
ҮІІ. Қорыту:

Өзің қандай бата білесің? «Жақсы сөз – жарым ырыс» дегенді қалай түсінесің?

1. Мәнерлеп, түсініп оқу, әңгімелеу.

ІҮ тоқсан Ана тілі 4-сынып 22.04.2014 ж

1. 
   Оқушыны Қайрат Жұмағалиевтің «Мен соғысты жек көрем» атты өлеңін мәнерлеп, түсініп оқуға үйрету, өлеңнің өзекті түйінді ойын ашуға жағдай жасау,
   
2. 
   ақынның соғысты өте жек көретіні жайлы айта отырып, балаларға елін қорғауға, тыныштықты, бірлікті аңсауға баулу,
   
3. 
   өз бетінше шығармашылықпен жұмыс істеуге баули отырып, байланыстырып сөйлеуін, шығармашылық ойлауын дамыту.
   

Сабаққа әзірлік.

Жан дүниемде күн нұрлы Жылуым мол бойымда.

Осы жылуды Жер бетіндегі барлық адамдарға жолдаймын.

Менің оқығым келеді! Білімді, алғыр болғым келеді!

Балаға кім бол деп тілейді?

Достарыңмен қандай бол дейді? Ата сөзі қандай сөз?

ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау:
Өзіңнің жаттаған баталарыңды жатқа айт. Оның мағынасын түсіндір. Өлеңде не жайлы айтылған? (бақыт, адам, тату, алтын).
ІҮ. Мақсат қою кезеңі:
1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.

2.Жаңа сабаққа даярлық.

Балалар, «соғыс» деген сөзді естідіңдер ме?

Ол сөздің мағынасы қандай? Ол сөз ұнай ма?

Сұм соғыс қай жылдары болған? Ол немен аяқталды? Интерактивті тақтадан соғыстан үзінді көрсету.

Ү. Жаңа сабақ:
1. кіріспе.

Бұл бөлімге сондай-ақ ұлы Отан соғысына қатысқан ержүрек батырлардың ерен ерлігі мен қайтпас қайсарлығын баяндайтын шығармалар енгізілген. Кеңес одағының Батыры атағын алған Әлия Молдағұлова, Мәншүк Мәметова, Төлеген Тоқтаров, атақты ұшқыш Талғат Бигелдинов және басқалардың ерен ерліктері туралы жазылған көркем шығармалармен танысасыңдар. Қайрат Жұмағалиевтің «Мен соғысты жек көрем» атты өлеңінен осы жайлы танысамыз.

Өлеңдегі ұйқасып тұрған сөздерді теріп жаз. (көрем, ержетем, өрлетем, төрлетем; мұратқа, жыраққа; белдермен, көлдермен, шөлдермен)

Сол ұйқастарды пайдаланып, өзің бір шумақ өлең құрастырып жаз.

Мен соғысты жек көрем, Талай баланы зар қақсатқан.

Мен соғысты жек көрем, Талай шаңырақты ойсыратқан ...

2. Бағала ІҮ тоқсан Ана тілі 4-сынып 23.04.2014 ж

1. 
   Оқушыны Әзиза Нұрмаханованың «Шығыс шынары» атты әңгімесін түсініп оқуға үйрете отырып, өлеңнің өзекті түйінді ойын ашуға жағдай жасау,
   
2. 
   Ұлы Отан соғысына қатысқан мерген қыз Әлия Молдағұлованың жастық шағымен таныстырып, балаларды әсемдікке, ұқыптылыққа, өзін-өз ұстай білуге, достыққа тәрбиелеу,
   
3. 
   өз бетінше шығармашылықпен жұмыс істеуге баули отырып, байланыстырып сөйлеуін, шығармашылық ойлауын дамыту.
   

Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр.

Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.

- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.

Адам жанын дүр сілкіндіретін соғыстың ұлтына, еліне, жеріне қарамастан өте қауіпті екенін өлеңнің қай жерінен байқадың? Ақын соғысқа деген жиіркенішін білдіріпті. Ал, сенің ше қалай?

Мәңгілік естелігіне барғанда өзіңді қалай сезінесің?

Соғыс жайлы оқыған немесе көрген киноң жайлы айтып берші?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі:
1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.
2. Жаңа сабаққа даярлық. Қазақтың қос жұлдыздары жайлы не білесің? Олар туралы қандай өлең оқыдың? (2 класта «Әлия» Сағи Жиенбаев).
Ү. Жаңа сабақ:
кіріспе.

Әзиза Нұрмаханованың «Шығыс шынары» атты әңгімесін түсініп оқып көрелік.

Түсініп, жалғастырып оқу. әңгіме неліктен «Шығыс шынары» деп аталады?

Әлия бала кезінде қандай болған? Әлия өсірген гүлдердің атын ата. (герань, фикус, олеандр, камелия, циперус).
ҮІ.Түсінгендерін тексеру:
Ксения Исаевнаның Әлия туралы айтқан сөздерін әңгімеден тауып оқы. Мәтінде айтылатын Әлияның бойындағы қасиеттерді пайдаланып, оған мына үлгі бойынша жазбаша мінездеме бер.

жүйрік, қолы шебер.

Әлияның төсегі жиюлы, қағаз- кітаптары өз орнында.

шашы өрулі, киімі үтіктеулі, дене мүсіні өте сұлу

1. 
   ...есімі – ел есінде. Еліңді сүйсең – ... істейсің.
   
2. 
   Батыл болмай, ... болмайсың.
   

ІҮ тоқсан Ана тілі 4-сынып 24.04.2014 ж

1. 
   Мәншүк Мәметованың ерлігі туралы оқушылардың түсініктерін тереңдету; сабақ тақырыбын өздігінен талқылай, Мәншүктің ерлігі туралы ойларын тұжырымдайды, шығармашылық жұмыстар атқарады;
   
2. 
   шағын топ құрамында өзара қатынасқа түседі, сенім және сыйластық дағдыларын қалыптастыруға атсалысады,
   
3. 
   топ мүшелерінің бәрі де оқу материалын меңгеруін қадағалайды, бір-біріне көмек көрсетеді.
   

Сабаққа әзірлік. Алғы шарттар:

а). Мәншүктің ерлігі туралы түсініктер алып, білімдерін оқыған әдеби кітаптарынан мысалдар келтіре отырып дәлелдей білу.

б). Оқушылар тақырып бойынша жеке ойын қатыстыра отырып, материалды талдау және «Не білемін?», «Не білгім келеді?», «Нені білдім?» тәсілдері бойынша өз ойларын эссе арқылы жеткізе білу.

• 
  Проблеманы айқындау кезеңі – 10 минут.
  
• 
  Проблеманы шешу кезеңі – 15 минут.
  
• 
  Проблеманың шешімін қолдану кезеңі – 20 минут.
  

Мұғалім оқушыларға «Өзгертулерді тап» атты ойынды ұсынады. Оқушылар жұптарға бөлінгеннен кейін оларға мынадай тапсырмалар беріледі. Жұптарына қарама-қарсы тұрып, бір-біріне 10-15 секундтай қарап алады. Содан соң артқа бұрылып, бір-біріне арқасын беріп тұрады. Сырт пішініне(киіміне, шашына)қандай да болмасын үш өзгерту енгізеді. Екі жақта да өзгертулер аяқталған соң, бір-бірлеріне қарап, әлгі өзгерістерді табады.

2). Жариялау (2мин.). бірнеше оқушы үй тапсырмаларын бүкіл сыныпқа оқиды. Қалған оқушылар олардың жұмыстарын бағалайды, олар туралы өз пікірлерін айтады.

«Үш бөлімдік сұхбат» тәсілі (10мин.):

1). Оқушылар топ ішінде А, В, С, Д болып бөлінеді. Олар мәтіннің бірінші бөлімін оқиды (бірінші абзац). Оқып болғаннан кейін А деп аталатын оқушылар Б деген оқушыларға, ар, С деп аталатын оқушылар Д деген оқушыларға мәтін бойынша сұрақ қояды.

2). Оқушылар мәтіннің екінші бөлімін оқиды (келесі үш абзац) оқып болған соң бір-біріне сұрақ қояды.

3). Оқушылар мәтіннің үшінші бөлімін оқиды (соңғы үш абзац). Оқып болған соң жұптасып сүрақ қояды.

4). Мұғалім оқушыларға және оқушылар мұғалімге мәтін бойынша сұрақтар қойып, өз ойлары мен тұжырымдарын айтады.

• 
  Сабақтың тақырыбын жақсы меңгердім деп ойлайсың ба?
  
• 
  Сабақ ұнады ма?
  
• 
  Бүгін алған білімдеріңді өмірде қалай қолданасың?
  

ІҮ тоқсан Ана тілі 4-сынып 28.04.2014 ж

1. 
   Оқушыны Мәлік Ғабдуллиннің «Тау қыраны» атты әңгімесін түсініп оқуға үйрету,
   
2. 
   өзекті түйінді ойын ашуға жағдай жасау, Төлеген Тоқтаровтың ерлігі жайлы айта отырып, ерлікке, батылдыққа тәрбиелеу; өз бетінше шығармашылықпен жұмыс істеуге баули отырып, байланыстырып сөйлеуін, шығармашылық ойлауын дамыту.
   

Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметова жөнінде қосымша деректер ізде.

1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.

қыз мінезді, ақкөңіл, сыпайы жігіт.

жанып тұрған еді.

шаршауды білмейтін.

қамқоршы, жәрдемші еді.