Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар; Психодинамикалық теориясы кімнің есімімен байланысты?
Психожыныстық даму стадияларын ата?
Эгоның біртұтастығы мен торығы қандай жас кезеңінде көрініс береді?
Эффект заңы дегеніміз не?
Психологиялық секреция деген ұғымды қалай түсінесің?
Жақынаралық даму зонасы дегенге түсінік бер?
№ 4 дәріс. Тақырыбы: Адамның дамып, қалыптасуында тұқым қуалаушылық және ортаның әсері Дәріс мазмұны:
1. Адам дамуына әсер етуші тұқым қуалаушы факторлар.
2. Генетикалық және хромосомалық бұзылыстар
3. Генетикалық кеңес беру
4. Адам дамуына ортаның әсері
Мақсаты: адам дамуына әсер ететін қошаған орта, тұқымқуалаушылық, және генетикалық ауытқушылықтар туралы түсінік беру.
1.Адам ағзасында 200 түрлі жасуша бар . Жасуша мембранасы цитоплазмадан , митохондриядан тұрады . Жасуша митохондриясы жасуша энергиясының көзі болып табылады . Сонымен қатар жасушада оның өмір сүруіне қажетті ақуыздар болады . Жасуша ортасында ядро орналасқан . Ядрода ДНК болады . ДНК құрамына РНК кіреді . Адамда 23 жұп хромосом болады . 23-жұбы жыныстық хромосом болып табылады. Әйел жасушасы ХХ , ер адам хромосомасы ХҮ болады . Егер жасуша бөлінуге әзір болса , екі ұзын тізбек құрады . Қалыпты жағдайда митоз процесі жүріп , әрбір жасуша өзінің көшірмесін жасайды . Екі жасуша пайда болған соң мейоз процесі пайда болады . Бөлінген жасушалардың барлығы өміршең бола алмайды . Аз ғана бөлігі ғана тірі қалады . Хромосома арқылы аталық және аналық гендер беріледі . Ол доминантты және рецессивті болуы мүмкін . 23-ші хромосом жұбы тұқым қуалаушылық белгілерді беруге қызмет етеді .Митоз нәтижесінде екі ұқсас жасуша пайда болады . Ер адамдарда мейоз нәтижесінен төрт спермотозоид жасушасы пайда болады және олар генетикалық жағынан бір-бірінен өзгеше болады . Ал әйелдерде бір үлкен жасуша болады .
Адамның кейбір ерекшеліктері ана құрсағында жатқанда пайда болады . Оны тұқым қуалаушылық деп атайды . Яғни ата-анасынан балаға белгілі бір сапалары мен ерекшеліктерінің берілуі . Оның гендер тасымалдайды.
Ағзаға ата-аналарынан берілетін гендер жиынтығынан генотип құрылады . Генотип дегеніміз жүйке қызметінің тумысынан берілетін типі . Қазіргі ғылым ағзаның барлық қасиеттері гендік кодта сақталатындығын дәлелдеді . Генетика ғылымы адам дамуының тұқым қуалаушылық бағдарламасын тапты . Ол тұрақты және өзгермелі болып екіге бөлінеді