АҚПАРАТТЫ ҰСЫНУ ЖӘНЕ БІЛІКТІЛІКТІ КӨТЕРУ

отыруы тиіс.

164. Директорлар кеңесінің Төарағсы және Корпоративтік хатшы Директорлардың дәл және нақты ақпаратты уақтылы алуын қамтамасыз етуге жауап береді. Басқарма, Ішкі аудит қызметі және басқа қызметкерлер Директорларға өз міндеттерін орындауға мүмкіндік беретін ақпаратты ұсынуға міндетті. Директорлар қажет болған жағдайда ақпаратқа түсіндірмені талап ете алады.

165. Директорлар кеңесі мен оның Комитеттері Қоғамның Жылдық бюджетінде/Қоғамның Даму жоспарында қарастырылған қаражат шеңберінде сыртқы сарапшылар мен кеңес берушілер қызметтерін белгіленген тәртіпте пайдалануға құқылы.

166. Директорлар кеңесі өз функцияларын толыққанды орындау үшін қажетті ресурстармен қамтамасыз етілуі тиіс.

Директорлар кеңесінің төрағасы жаңадан сайланған Директорларға қызметке кірісу бағдарламасын ұсынуды қамтамасыз етуі тиіс.

5.7 ДИРЕКТОРЛАР КЕҢЕСІНЕ СЫЙАҚЫ БЕРУ

168. Сыйақы мөлшері Директорларды тарту, сақтау, уәждеме беру және олардың тиімді қызметі үшін жеткілікті болуы тиіс.

169. Қоғамда Директорларға сыйақы берудің айқын саясаты болуы тиіс. Директорларға сыйақы беру мөлшері олардың жұмысқа бөлген уақытына және Директорлардың өз міндеттерін орындау сапасына баламалы болуы тиіс.

170. Директорларға сыйақы беру талаптары олармен жасалған шарттарда және Қоғамның ішкі нормативтік құжатында көрсетіледі.

171.Мемлекеттік қызметкер, Жалғыз акционердің өкілі болып табылатын, Қоғамның Директорлар кеңесі мүшелеріне, сонымен қатар Қоғамның Директорлар кеңесі мүшесіне – Қоағмның Басқарма Төарағасына сыйақы төленбейді.

6. БАСҚАРМА

болып табылады.

173.Басқарма Жалғыз акционер мен Директорлар кеңесінің шешімдерін орындауға міндетті.

174. Басқарма Қоғамның басқа органдарының құзырына Қазақстан Республикасының заңнамасымен және Жарғымен жатқызылмаған Қоғам қызметінің мәселелері бойынша шешімдерді қабылдауға құқылы.

175. Басқарма Қазақстан Республикасының заңнамасына, Қоғамның ішкі құжаттарына сәйкес Қоғам қызметін түсіндіру және ақпаратты ашу бойынша жауапты және ішкі (қызметтік) ақпаратты қорғауды және сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

176. Басқарма Жалғыз акционер және Директорлар кеңесі қойған мақсаттарды жүзеге асыру үшін қаржы және адам ресурстарын бөлуге жауапты.

177. Басқарма мүшелері лауазымына үміткерлерді іріктеу критерийлері, міндеттері, функциялары және Басқарма қызметінің тәртібі Заңнамамен, Жарғымен, осы Кодекспен және Қоғамның ішкі құжаттарымен анықталады.

178. Басқарма Төрағасы және Басқарма мүшелері Заңнамада белгіленген тәртіпте өзінің лауазымдық міндеттерін орындамағаны және/немесе тиісті орындамағаны үшін жауапкеркершілікке тартылады.

180. Басқарма мүшесі Жалғыз акционерін, Директорлар кеңесі мүшесін немесе Басқарма Төрағасын ұсыну бойынша Директорлар кеңесі шешімімен сайланады.

181. Директорлар кеңесі Басқарма Төрағасы мен мүшелерінің өкілеттілігін белгіленген тәртіпте тоқтата алады.

182. Басқарма қызметіне үміткерлер жүктелген міндеттерді тиісті түрде орындауға қажетті тәжірибеге, білімге және біліктілікке, оң беделге ие болуы және Директорлардың көпшілігінің қолдауын алуы тиіс.

183. Қоғам және Басқарма мүшелері арасындағы қарым-қатынас еңбек шартымен ресімделеді.

184. Еңбек шарттары тараптардың құқықтарынан, міндеттерінен, жауапкершілігінен және басқа да елеулі жағдайлардан, сонымен қатар осы Кодекстің ережелерін сақтау жөнінде Басқарма мүшелерінің міндеттемелерінен тұруы тиіс.

185. Директорлар кеңесі Басқарма Төрағасы және мүшелері арасында типтік еңбек шартын бекітуі мүмкін. Қоғам атынан Басқарма Төрағасымен жасалған еңбек шартына Директорлар кеңесінің Төрағасы қол қояды. Басқарманың басқа мүшелерімен жасалған шартқа Басқарма Төрағасы қол қояды.
6.2 БАСҚАРМА ЖҰМЫСЫНЫҢ ТӘРТІБІ
186. Басқарма жүйелі түрде отырыс өткізеді. Басқарма мүшелері отырыстың күн тәртібіндегі мәселелер бойынша ақпаратты алдын ала алады. Бұл ретте Басқарма өз отырыстарын қатысу тәртібімен және сырттай дауыс беру түрінде өткізеді.

187. Басқарманың жұмыс тәртібі Директорлар кеңесі бекіткен, Қоғам Басқармасы туралы ережемен және Жарғымен реттеледі.

189. Директорлар кеңесі Басқарма, Басқарманың Төрағасы және мүшесі қызметінің нәтижелерін Қоғамның ішкі құжаттарына сәйкес жалпылай және жекеше бағалайды.

190. Басқарма мүшелеріне сыйақы беру саясаты айқын болуы тиіс. Сыйақы Басқарма мүшелерін жұмыста жоғары сапаға қол жеткізуге ынталандыруы тиіс.
7. КОРПОРАТИВТІК ХАТШЫ
191. Тиімді корпоративтік басқару Директорлар кеңесі мен Басқарма арасында ашық сұхбатты талап етеді. Осы процесті ұйымдастыруда маңызды рөлді Корпоративтік хатшы орындайды.

192. Корпоративтік хатшыны тағайындау, өкілеттік мерзімін анықтау, өкілеттілігін мерзімінен бұрын тоқтату, сонымен қатар лауазымдық айлықақы мөлшерін және сыйақы беру шарттарын анықтау Директорлар кеңесі құзыретіне жатады.

193. Корпоративтік хатшы өз міндеттерін толық жұмыс күні режимінде тұрақты негізде атқарады. Корпоративтік хатшы біліктілікке ие, Жарғыға, осы кодекске және Қоғамның өзге де ішкі нормативтік құжаттарына сәйкес Қоғамның органдары арасындағы өзара нақты байланысты қамтамасыз етеді, сонымен қатар корпоративтік басқару дамытудағы жаңа үрдістер туралы хабар етеді.

194. Корпоративтік хатшы отырысты өткізу рәсімдерін тиісінше сақтау және Директорлар кеңесінің шешімдерді қабылдауын қамтамасыз етуге жауапты.

195. Корпоративтік хатшы Жалғыз акционердің құқықтарының бұзылуына байланысты жанжалдарды шешуді және Жалғыз акционердің өтінішін Қоғамның тиісті органдарының тиісті түрде қарастыруын қамтамасыз етеді. Осындай өтініштерді Қоғам органдарының уақтылы қарастыруын бақылау Корпоративтік хатшыға жүктеледі.

196. Корпоративтік хатшы Қоғамның органдары арасында ақпарат алмасуды уақтылы қамтамасыз етуі, сонымен қатар Директорлардың қызметке кірісу процесіне жәрдемдесуі тиіс.

197. Корпоративтік хатшы корпоративтік басқарудың барлық мәселелері бойынша барлық Директорлар үшін кеңес беруді ұйымдастыруға жауапты болып табылады.

198. Корпоративтік хатшының мәртебесі, функциялары мен міндеттері Жарғымен, осы Кодекспен, Директорлар кеңесі бекіткен, Корпоративтік хатшы туралы ережемен, Қоғамның басқа ішкі құжаттарымен белгіленеді.

8. ДИВИДЕНДТІК САЯСАТ

жүзеге асырудың принциптерін мен механизмдерін анықтайды және Жалғыз акционер бекітеді. Дивидендтік саясат Қоғамның корпоративтік веб-сайтында да ашылады.

200. Дивидендтік саясат Жалғыз акционердің әл-ауқатын жақсарту және Қоғам капиталға айналдырудың өсуін қамтамасыз ету жөнінде жалпы міндеттері ретінде нормативтік құқықтық актілерде негізделген нақты дивидендтік саясат ережелерін тұжырымдайды.

201. Дивидентік саясат таза пайданы бөлу және дивиденттерді төлеуге бағытталған оның бөлігін анықтау тәртібін, дивидендтер мөлшерін есептек тәртібін, дивидентерді төлеу тәртібін, оның ішінде оларды төлеу мерзімін, орнын және түрін регламенттеуі тиіс. Жалғыз акционерге дивидентерді алу қиын болмауы және ауыртпалық жасамауы тиіс.

202. Дивидендтік саясат дивидендтерді төлеуге бағытталған Қоғамның таза пайдасының аз ғана үлесін анықтау тәртібін белгілеуге тиіс.

203. Дивидендтерді төлеу туралы мәселені қарастыру кезінде Қоғамның ағымдағы жағдайы, оның қысқамерзімді, орташамерзімді және ұзақмерзімді жоспарлары белгіленген тәртіпте назарға алынады.

204. Дивидендтерді төлеу туралы шешімді қабылдау (хабарландыру туралы) туралы ақпарат дивидендтерді төлеу үшін шарттардың болуы және оларды төлеу тәртібі туралы түсініктің дәл берілуін құру үшін жеткілікті болуы тиіс. Бұл ретте дивидендтерді толық және уақтылы төлемеу мәселелеріне ерекше көңіл бөлінеді.

9. ЕЛЕУЛІ КОРПОРАТИВТІК ОҚИҒАЛАР

206. Елеулі корпоративтік оқиғаларды туындатуы мүмкін шешімдерді қабылдау кезінде Директорлар кеңесі мен Басқарма Жалғыз акционерге және Мүдделі тұлғаларға көрсетілген әрекеттерді жасау қажеттілігі негіздемесін ұсынуға міндетті.

207. Басқарма елеулі корпоративтік оқиғаларды Қоғамның корпоративтік сайтында хабарлайды.

208. Қоғам елеулі корпоративтік оқиғаларға қатысты мәселелерді шешкен кезде Жалғыз акционердің құқықтарын жүзеге асырылуын қамтамасыз етеді.

210. Жалғыз акционер Қоғамды ерікті түрде тарату/қайта құру туралы шешімді қабылдайды.

212. Қоғам бұқаралық ақпарат құралдарында және Қоғамның корпоративтік веб-сайтында ақпараттық материалдар мен жарияланымдарды жүйелі түрде орналастырады.

213. Қоғамның ақпараттық ашықтығы Қоғамның ішкі құжаттар негізінде құрылады.

214. Қоғам өз қызметінің барлық елеулі фактілері туралы, әсіресе өзінің қаржылық жағдайы, қызмет жоспарлары мен нәтижелері туралы ақпаратты, өзінің корпоративтік басқару тәжірибесі туралы ақпаратты уақтылы ашып, корпоративтік оқиғалар күнтізбегін және басқа да елеулі ақпаратты уақтылы жариялайды.

215. Қоғам төмендегілерден тұратын, бірақ сонымен ғана шектелмейтін толық жылдық есебін жариялайды:

1) қаржылық (операциялық) қызмет нәтижелері;

2) Қоғам мақсаттары мен олардың орындалу нәтижелері;

3) корпоративтік басқару туралы тарау;

4) Директорлар мен Басқарма мүшелері туралы, оның ішінде Тәуелсіз директорлар туралы, олардың біліктіліктері туралы ақпарат, Тәуелсіз директорлардың тәуелсіздігін анықтау критерийлерін көрсету арқылы оларды іріктеу процесі;

5) мүдделі тұлғалармен байланысты елеулі мәселелер;

6) мемлекеттен алатын кепілдіктерді қосқанда кез келген қаржылық қолдау және Қоғам өзіне қабылдаған мемлекет пен жұртшылық алдындағы кез келген міндеттеме;

7) кез келген елеулі корпоративтік оқиғалар.

11.1 ІШКІ АҚПАРАТТЫ ҚОРҒАУ

217. Қоғам заңнамаға және Қоғамның ішкі құжаттарына сәйкес құпия ақпаратты қорғау үшін Қазақстан Республикасының заңнамасы мен Қоғамның ішкі құжаттарына сәйкес шара қолданады.

218. Қоғам қызметтік және ішкі ақпаратты пайдалануға бақылаудың тиімді жүйесін әзірлеп, қолданады. Қоғам ішкі ақпаратты тарату, бақылау және анықтау үшін адекватты рәсімдерді және бақылау құралдарын, жүйелерін белгілейді және ашылатын ақпараттың жалған немесе жаңылыстыратын ақпарат болып табылмайтынын қамтамасыз ететін барлық қажетті әрекеттерді қолданады.

219. Қоғам қызметкерлері өздерінің еңбек қызметін жүзеге асыру кезеңінде құпия ішкі (қызметтік) ақпаратты жарияламауға міндетті. Қоғам олардың Қоғамдағы еңбек қызметі тоқтағаннан кейін көрсетілген ақпаратты жарияламау мерзімін белгілейді.

221. Қоғамда қаржылық есептілікті және аудит жүргізу келесі принциптер негізінде жүзеге асырылады:

1) толықтық және нақтылық;

2) қасақана емес және тәуелсіздік;

3) кәсіби біліктілік және құзыреттілік.

222. Қоғамның жылдық қаржылық есептілігі Қоғам қызметінің қаржылық нәтижелері туралы деректерді оқырмандардың дұрыс түсінуіне мүмкіндік беретін толық ескертулермен сүйемелденеді. Қаржылық ақпарат Қоғам басшылығының түсініктемелері мен талдамалық бағалауымен, сонымен қатар аудитордың тұжырымдамасымен толықтырылады.

223. Директорлар кеңесі Жалғыз акционерге Қоғам қызметінің қаржы-шаруашылық қызметіне жүргізілген тексеру нәтижелері туралы ақпаратты ұсынады. Директорлар кеңесінің таразыланған және түсінікті баға беруге жауапкершілігі аралық және өзге жария есептерге, бақылау-қадағалау органдарына берілетін есепке, сонымен қатар Заңнама талаптарына сәйкес міндетті түрде берілетін ақпаратқа таралады.

224. Лауазымдық тұлғалар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жылдық есепте және қаржылық есептілікте есептілікті әзірлеу үшін өздерінің жауапкершілігін тізімдеуі тиіс және мұндай жылдық есепте және қаржылық есептілікте олардың есептілік үшін жауапкершілігі туралы аудиторлық ұйымның тұжырымдамасы қамтылуы тиіс.

226. Ішкі аудит қызметінің қызметкерлері Директорлар кеңесінің және Басқарманың құрамына сайлана алмайды.

227. Ішкі аудит қызметінің негізгі мақсаты Директорлар кеңесіне тәуелсіз және әділ ақпаратты ұсыну болып табылады.

228. Ішкі аудит қызметі Директорлар кеңесіне тікелей бағынады және оның алдында өз жұмысы туралы есеп береді. Ішкі аудит қызметіне жетекшілік етуді Ішкі аудит мәселелері жөніндегі комитет жүзеге асырады.

229. Ішкі аудит қызметінің басшысы және қызметкерлері Директорлар кеңесінің шешімімен тағайындалады.

230. Ішкі аудит қызметі Директорлар кеңесін, Басқарманы, Қоғамның бөлімшелерін, еншілес ұйымдарды ішкі бақылау және аудит жүйесін ұйымдастыру мәселелері бойынша кеңес береді.

231. Директорлар кеңесі Қоғамның ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін бағалауды жүзеге асырады. Осындай бағалау қаржылық және операциялық бақылауды, рискілерді басқару жүйесінің тиімділігі мен сақталуын бақылауды қосқанда, толық елеулі бақылауды қамтиды.

232. Директорлар кеңесі Ішкі аудит мәселелері жөніндегі комитетпен, Ішкі аудит қызметімен және Қоғамның сыртқы аудиторларымен бірге Қоғамның сыртқы аудиторларымен тиісті қарым-қатынасты белгілеу тәртібін және ішкі бақылау мен қаржылық есептілік принциптерін олардың қолдану жолдарын белгілеудің ресми және айқын тәртібін орнатады.

233. Ішкі аудит қызметінің Заңнамаға, Ішкі аудит қызметі туралы ережеге және Қоғамның басқа ішкі құжаттарына сәйкес өзге құқықтары, функциялары, міндеттері бар.

234. Ішкі аудит мәселелері жөніндегі комитет Ішкі аудит қызметі жұмысының тиімділігін бағалайды.

235. Директорлар кеңесі Қоғамның ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін бағалауды Ішкі аудит мәселелері жөніндегі комитетпен және Ішкі аудит қызметімен бірлесіп жүзеге асыруға және осындай баға беру туралы Жалғыз акционердің алдында есеп беруге міндетті.
14. СЫРТҚЫ АУДИТ
236. Қоғам қаржылық есептілікті дайындаудың нақтылығы мен дұрыстығы туралы дербес пікірлер алу мақсатында Қазақстан Республикасының заңнама талаптарына сәйкес сыртқы аудиторды (аудиторлық ұйымды) тарту арқылы өткен жылдың жылдық қаржылық есептілігіне аудит жүргізеді.

237. Ішкі аудит мәселелері жөніндегі комитет Директорлар кеңесіне аудиторлық ұйымды тағайындау, қайта тағайындау және шеттету туралы ұсынымдар енгізеді.

238. Ішкі аудит мәселелері жөніндегі комитеттің ұсынымдарын Директорлар кеңесі Жалғыз акционерге аудиторлық ұйымдарды анықтау туралы шешім қабылдау кезінде есепке алу үшін ұсынады.

239. Қоғамда кем дегенде бес жылда бір рет аудиторлық ұйымды ауыстыру жүзеге асырылады.

240. Басқарма ұсынылған қаржылық ақпараттың толықтығы мен нақтылығына жауап береді.
5-ТАРАУ. ҚОҒАМНЫҢ ЕНШІЛЕС ҰЙЫМДАРМЕН ӨЗАРА ІС-ӘРЕКЕТ ЕТУ ПРИНЦИПТЕРІ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ
241. Қоғам корпоративтік басқарудың тиімді механизмдеріне негізделген еншілес ұйымдардың тепе-тең дамуына ұмтылады.

242. Қоғам өзінің акционер ретіндегі құқығын іске асыру мақсатында Заңнаманың талаптарына, Қоғам Жарғысы мен ішкі құжаттарына, еншілес ұйымдардың Жарғысына сәйкес еншілес ұйымдармен өзара қарым-қатынасты жүзеге асырады.

243. Қоғамның еншілес ұйымдармен өзара іс-әрекет етудің негізгі мақсаты болып табылады:

1) Қоғамның, еншілес ұйымдардың тұрақты қаржылық дамуын, жұмысының табыстылығын қамтамасыз ету, инвестициялық тартымдылығын көтеру;

2) Жалғыз акционердің, еншілес ұйымдардың құқықтарын және Қазақстан Республикасы заңнамасымен қорғалатын мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету;

3) акционерлер, Қоғамның лауазымды тұлғалары, қызметкерлері, еншілес ұйымдар арасында қарым-қатынастарды үйлестіру, олардың арасында және көрсетілген топтар ішінде жанжалдардың туындауының алдын алу жөнінде жүйелік шаралар қолдану;

244. Еншілес ұйымдарды корпоративтік басқару процесі келесі құжаттармен

реттеледі:

Қоғам Жарғысы;

Қоғамның корпоративтік басқару кодексі;

Еншілес ұйымдардың жарғылары;

корпоративтік басқару рәсімдеріне қатысты өзге құжаттар.