ЖҰмыс бағдарламасы пән, пән коды: Еңбек гигиенасы, eg 5303 Мамандық : 051102- «Қоғамдық денсаулық сақтау»

жүктеу/скачать 3,97 Mb.

бет	5/23
Дата	10.03.2017
өлшемі	3,97 Mb.
	#11293
түрі	Жұмыс бағдарламасы

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 23

VІІІ. Бақылау-сұ рактар:

1.Жұмысшылар ағзасына өндірістік дірілдің тигізетін әсерін төмендететін қазіргі шараларды айтып беріңіз?

2.Шет елдерде өндірістік дірілдің әсерін төмендету аясындағы соңғы ғылым жетістіктерін айтып беріңіз?

3.Қазақстанда өндірістік дірілдің әсерін төмендету аясындағы соңғы ғылыми жетістіктерді айтып беріңіз?

4.Жұмысшылар ағзасына өндірістік дірілдің әсерін төмендету бойынша шаралардың түрлері қандай?

№2.16.

І. Тақырыбы: Жұмыскерлердің жалпы және кәсіптік аурушаңдығының алдын – алудағы жұмыс орындарында шу және діріл көздерін төмендетудің маңызы.
ІІ. Мақсаты: Жұмыскерлердің жалпы және кәсіптік аурушаңдықтың алдын-алудағы жұмыс орындарында шу және дірілді төмендетін шараларды өндірудің маңызын оқыту.
ІІІ. Тапсырма:

1. Жұмысшылардың жалпы және кәсіптік аурушаңдықтың алдын-алу үшін жұмыс орындарында шу мен дірілдің деңгейін төмендететін шараларды ендірудің маңызын зерделеу.

2. Жұмысшылардың жалпы аурушаңдығын және еңбекке уақытша жарамсыздықтан болған аурушаңдықтар бойынша өндірістерде енгізілген шу мен дірілді төмендететін шаралардың тиімділігін бағалау.

3.Тақырыпты зерделеу қорытындысы бойынша презентация түрінде слайдтар дайындалу.
IV. Орындау түрі: Презентация, реферат, MSQ форматында тест тапсырмаларын жасау,жағдайлық есептерді құрастыру,кросворд, ғылыми атақты мақалаларға талдау жасау, интеллектуалды карта, альбом.
V. СӨЖ-ді орындау және бағалау критерилері (1,2 қосымшаны қараңыз)
VI. Тапсыру мерзімі: 2-7 апта
VІІ. Әдебиеттер:

Негізгі
1. Измеров Н.Ф., Кириллов В.Ф. Гигиена труда. Учебник. Москва,2008.-592с.

2. Гигиена. Кенесариев У.И., Тогузбаева К.К. и др., Учебник Алматы. 2009г.-668с.

3. Руководство по санитарной экспертизе в области гигиены труда. Под ред д.м.н., проф. Сраубаева Е.Н., Белоног А.А. - Караганда, 2008г.-562 с.

қосымша:

1. Санитарные нормы и правила по гигиене труда промышленности. 3т.-Омск. 1995.-1050с.

2. Медицина труда. Учебник /под ред. Измерова Н.Ф./, 2008г.-520с.

3. Методика изучения производственного микроклимата и его влияния на организм работающих. Под.ред. к.м.н. Жакеновой С.Р. Учебно-методическое пособие. 9965-406-50-2.-Караганда, 2005г.-56с.

4. Галаева А.И. Производственные аэрозоли, их гигиеническая оценка и нормирование. Методы исследования и профилактика пылевой профпатологии. Учебное пособие. - Караганда, 2008г. - 80с.

5. Предупредительный и текущий санитарный надзор за вентиляцией.

6. Под ред. Сраубаев Е.Н., Жакенова СР., Шинтаева Н.У - Караганда, 2010г.- 66с.

7. Гигиена труда в ведущих отраслях промышленности РК. Учебно-методическое пособие. Тогузбаева К.К. Алматы. 2010г. - 73с.

8. Гигиена труда при работе с видеотерминалами. Учебно-методическое пособие. Тогузбаева К.К. Алматы. 2010г. - 68с.

9. Предупредительный санитарный надзор при новом строительстве и реконструкции промышленных предприятий. Учебно-методическое пособие. Тогузбаева К.К. Алматы. 2010г. - 72с.

10. Шайзадина Г.Н - Предупредительный санитарный надзор. Учебно-методическое пособие. Астана, 2010г. - 50с.

Қазақ тілінде

Негізгі:

1. Еңбек гигиенасы бойынша тәжірибелік сабақтардың жетекші құралы: Оқу құралы Тоғызбаева К.К. Алматы. 2010ж.- 366б.

Косымша:

1. Жарылқасын Ж.Ж., Өндірістік токсикология негізі. Оку-әдістемелік құрал. Қарағанды. КММА баспаханасы. 2007ж.- 80б.

2. Сраубаев Е.Н., Жакенова С.Р., Шинтаева Н.У., Жарылқасын Ж.Ж. Жалпы және жеке енбек гигиенасы бойынша есептер жинағы. Оку-әдістемелік құрал Қарағанды. КММА баспаханасы. 2007ж.- 44б.

3. Бейнетерминалдармен жұмыс істеу кезіндегі еңбек гигиенасы. Оқу әдістемелік құрал. Тоғызбаева К.К.- Алматы, 2010ж.-85б.

4. Жеке өнеркәсіп салаларындағы еңбек гигиенасы. Оқу-әдістемелік құрал. Тоғызбаева К.К.-Алматы, 2010ж.-28б.

5. Өндіріс кәсіпорындарының реконструкциясы мен жаңадан құрылыс салыну кезіндегі санитарлық сақтық қадағалау. Оку әдістемелік құрал. Тоғызбаева К.К.-Алматы, 2010ж.-60б.

6. Қазақстан Республикасының ірі өнеркәсіп салаларындағы еңбек гигиенасы. Оқу-әдістемелік құрал. Тоғызбаева К.К.-Алматы, 2010ж.-36б.
VІІІ. Бақылау-сұрактар:

1.Жұмыскерлердің жалпы аурушаңдығынан және еңбекке уақытша жарамсыздығынан туындаған аурушаңдықтың алдын-алу жұмыс орындарында шуды төмендетуге енгізілген шаралардың маңызын айтып беріңіз?

2.Жұмыскерлердің жалпы аурушаңдығын және еңбекке уақытша жарамсыздығынан туындаған аурушаңдықтың алдын-алуда жұмыс орындарында дірілді төмендетуге енгізілген шаралардың гигиеналық маңызын айтып беріңіз?

3.Кәсіптік және жалпы аурушаңдық дегеніміз не?

4.Шуды төмендететін шараларды атаңыз?

5.Дірілді төмендететін шараларды атаңыз?

6.Шуды және дірілді төмендететін шаралармен жалпы және кәсіптік аурушаңдықтың арасындағы байланысты анықтаңыз?

№2.17.

І. Тақырыбы: Агломерациялық фабрикалардағы еңбек гигиенасы.
ІІ. Мақсаты: Агломерациялық фабрикалардың өндірістік факторлар байланысты туындаған кәсіптік ауруларды және еңбек жағдайын зерделеу.
ІІІ. Тапсырма:

1. Агломерациялық фабрикалардың еңбек гигиенасынан танысу.
2. Агломерациялық фабрикалардың еңбек жағдайына гигиеналық баға беру.

3. Агломерациялық фабрикалардағы қолайсыз өндірістік факторларды анықтау.

4. Агломерациялық фабрикалардағы жұмыскерлердің жалпы және кәсіптік аурушаңдықтың деңгейін бағалау.

5.Тақырыпты оқу қорытындысы бойынша презентация түрінде слаидтар дайындау.
IV. Орындау түрі: Презентация, реферат, MSQ форматында тест тапсырмаларын жасау,жағдайлық есептерді құрастыру,кросворд, ғылыми атақты мақалаларға талдау жасау, интеллектуалды карта, альбом.
V. СӨЖ-ді орындау және бағалау критерилері (1,2 қосымшаны қараңыз)
VI. Тапсыру мерзімі: 2-7 апта
VІІ. Әдебиеттер:

Негізгі
1. Измеров Н.Ф., Кириллов В.Ф. Гигиена труда. Учебник. Москва,2008.-592с.

2. Гигиена. Кенесариев У.И., Тогузбаева К.К. и др., Учебник Алматы. 2009г.-668с.

1. Санитарные нормы и правила по гигиене труда промышленности. 3т.-Омск. 1995.-1050с.

2. Медицина труда. Учебник /под ред. Измерова Н.Ф./, 2008г.-520с.

5. Предупредительный и текущий санитарный надзор за вентиляцией.

6. Под ред. Сраубаев Е.Н., Жакенова СР., Шинтаева Н.У - Караганда, 2010г.- 66с.

8. Гигиена труда при работе с видеотерминалами. Учебно-методическое пособие. Тогузбаева К.К. Алматы. 2010г. - 68с.

1. Еңбек гигиенасы бойынша тәжірибелік сабақтардың жетекші құралы: Оқу құралы Тоғызбаева К.К. Алматы. 2010ж.- 366б.

Косымша:

4. Жеке өнеркәсіп салаларындағы еңбек гигиенасы. Оқу-әдістемелік құрал. Тоғызбаева К.К.-Алматы, 2010ж.-28б.

1.Агломерациялық фабрикалардағы еңбек жағдайының гигиеналық сипаттамасы қандай?

2. Агломерациялық фабрикалардағы қолайсыз өндірістік факторларды гигиеналық бақыла қалай жүргізіледі?

3. Агломерациялық фабрикалардағы жұмыскерлердің кәсіптік аурушаңдығына баға беріңіз?

4.Агломерациялық фабрикаларда қолайсыз әсер ететін өндірістік факторлардың алдын – алу шаралары қандай?
№2.18.
І. Тақырыбы: Су Электр Станциясындағы (СЭС) еңбек гигиенасы.
ІІ. Мақсаты: СЭС-ғы өндірістік факторларға байланысты туындаған кәсіптік ауруларды және еңбек жағдайын зерделеу.
ІІІ. Тапсырма:

1. СЭС -ның еңбек гигиенасымен танысу.

2. СЭС -ға еңбек жағдайына гигиеналық баға беру.

3. СЭС -ғы қолайсыз өндірістік факторларды анықтау.

4. СЭС – жұмыскерлерінің жалпы және кәсіптік аурушаңдықтың деңгейін анықтау.

5.Тақырыпты оқудың нәтижесі бойынша ғылыми реферат дайындау.
IV. Орындау түрі: Презентация, реферат, MSQ форматында тест тапсырмаларын жасау,жағдайлық есептерді құрастыру,кросворд, ғылыми атақты мақалаларға талдау жасау, интеллектуалды карта, альбом.
V. СӨЖ-ді орындау және бағалау критерилері (1,2 қосымшаны қараңыз)
VI. Тапсыру мерзімі: 2-7 апта
VІІ. Әдебиеттер:

Негізгі
1. Измеров Н.Ф., Кириллов В.Ф. Гигиена труда. Учебник. Москва,2008.-592с.

2. Гигиена. Кенесариев У.И., Тогузбаева К.К. и др., Учебник Алматы. 2009г.-668с.

1. Санитарные нормы и правила по гигиене труда промышленности. 3т.-Омск. 1995.-1050с.

2. Медицина труда. Учебник /под ред. Измерова Н.Ф./, 2008г.-520с.

5. Предупредительный и текущий санитарный надзор за вентиляцией.

6. Под ред. Сраубаев Е.Н., Жакенова СР., Шинтаева Н.У - Караганда, 2010г.- 66с.

8. Гигиена труда при работе с видеотерминалами. Учебно-методическое пособие. Тогузбаева К.К. Алматы. 2010г. - 68с.

1. Еңбек гигиенасы бойынша тәжірибелік сабақтардың жетекші құралы: Оқу құралы Тоғызбаева К.К. Алматы. 2010ж.- 366б.

Косымша:

4. Жеке өнеркәсіп салаларындағы еңбек гигиенасы. Оқу-әдістемелік құрал. Тоғызбаева К.К.-Алматы, 2010ж.-28б.

1. СЭС -ң еңбек жағдайын гигиеналық сипаттамасын айтып беріңіз?

2. СЭС -ғы қолайсыз өндірістік факторларды гигиеналық бағалау қалай жүргізіледі?

3. СЭС -ң жұмысшылардың кәсіптік және жалпы аурушаңдығын айтып беріңіз?

4. СЭС -ң өндірістік факторлардың қолайсыз әсерінің алдын алу шаралары қандай?

№2.19.

І. Тақырыбы: Кәсіптік сырқатылықтың алдын – алу. Есту мүшесінің ЖҚЗ.
ІІ. Мақсаты: Студенттерді өндірісте дамитын кәсіптік аурулардың түрлеріне қарай алдын – алу шараларын ұйымдастыру және жүргізуді үйрету, қауіпсіз еңбек жағдайын қамтамасыз етуге бағытталған алдын – алу шаралары жүйесінің бір элементі ретінде – жеке бас қорғаныштық заттарын оқып үйрену.

ІІІ.Тапсырма:

1. ШИ – 01В аспабымен жұмыс орындарында шу тәртібін тексеру.

2. Жұмыс орындарындағы шу тәртібіне гигиеналық баға беру. Негізгі шу көздерін бөлу.

3. Жұмыс орындарын санитарлық тексеру хаттамасын толтыру.

4. Шу патологиясын тудыратын қауіп факторларын анықтау.

5. Есту мүшесіне шудың қолайсыз әсерін төмендету бойынша алдын – алудың кешенді шараларын жасау.

IV. Орындау түрі: Презентация, реферат, MSQ форматында тест тапсырмаларын жасау,жағдайлық есептерді құрастыру,кросворд, ғылыми атақты мақалаларға талдау жасау, интеллектуалды карта, альбом.
V. СӨЖ-ді орындау және бағалау критерилері (1,2 қосымшаны қараңыз)
VI. Тапсыру мерзімі: 2-7 апта
VІІ. Әдебиеттер:

Негізгі
1. Измеров Н.Ф., Кириллов В.Ф. Гигиена труда. Учебник. Москва,2008.-592с.

2. Гигиена. Кенесариев У.И., Тогузбаева К.К. и др., Учебник Алматы. 2009г.-668с.

3. Руководство по санитарной экспертизе в области гигиены труда. Под ред д.м.н., проф. Сраубаева Е.Н., Белоног А.А. - Караганда, 2008г.-562 с.

қосымша:

1. Санитарные нормы и правила по гигиене труда промышленности. 3т.-Омск. 1995.-1050с.

2. Медицина труда. Учебник /под ред. Измерова Н.Ф./, 2008г.-520с.

5. Предупредительный и текущий санитарный надзор за вентиляцией.

6. Под ред. Сраубаев Е.Н., Жакенова СР., Шинтаева Н.У - Караганда, 2010г.- 66с.

8. Гигиена труда при работе с видеотерминалами. Учебно-методическое пособие. Тогузбаева К.К. Алматы. 2010г. - 68с.

10. Шайзадина Г.Н - Предупредительный санитарный надзор. Учебно-методическое пособие. Астана, 2010г. - 50с.

Қазақ тілінде

Негізгі:

1. Еңбек гигиенасы бойынша тәжірибелік сабақтардың жетекші құралы: Оқу құралы Тоғызбаева К.К. Алматы. 2010ж.- 366б.

Косымша:

4. Жеке өнеркәсіп салаларындағы еңбек гигиенасы. Оқу-әдістемелік құрал. Тоғызбаева К.К.-Алматы, 2010ж.-28б.

6. Қазақстан Республикасының ірі өнеркәсіп салаларындағы еңбек гигиенасы. Оқу-әдістемелік құрал. Тоғызбаева К.К.-Алматы, 2010ж.-36б.

VIII. Бақылау: тест тапсырмалары.

1. Ультрадыбыс толқындарының таралу тәсіліне қарай ... ультрадыбысты бөледі.

а) жанасанатын және ауалық

в) бірінші реттік және екінші реттік

с) қолды және стационарлық

д) сулы және конвенциялық

е) жалпы және жергілікті

2. Ультрадыбыс тербелісінің шығу көзінің типі бойынша ... көздерін бөледі.

а) стационарлық

в) автоматтандырылған

с) жылжымалы

д) ауалық

е) жанасатын

3. Ультрадыбыс тербелісінің спектралды сипаттамасына қарай ультрадыбыс ... болып бөлінеді.

а) төменгі ***, орташа жиіліктегі, жоғары жиіліктегі

в) өте жоғары жиіліктегі, жоғары жиіліктегі, орташа жиіліктегі

с) микротолқынды, ультрақысқа толқынды, ультрамикротолқынды

д) орташа жиіліктегі, жоғары жиіліктегі, ультрамикротолқынды

е) инфрадыбыс, ультрамикродыбысты, микродыбыс

4. 16-дан 63 кГц ультрадыбыс толқындары ... деп аталады.

а) төменгі жиіліктегі

в) орташа жиіліктегі

с) жоғары жиіліктегі

д) өте жоғары жиіліктегі

е) ультрамикро жиіліктегі

5. Ультрадыбыстық тербелістердің сәулелену тәсіліне қарай ... шығатын ультрадыбыстың көздерін ажыратады.

а) магнитострикциондық және пъезоэлектрлік генатордан

в) импульсивті және ауалық генератордан

с) тұрақты және тұрақсыз күшейткіштен

д) ауыспалы және қолды электрлі құралдардан

е) стационарлық және жылжымалы генератордан

6. Ультрадыбыстық тербелістердің генерирлену тәртібіне қара ... ультрадыбысты бөледі.

а) тұрақты және импульсті

в) үзілмелі және тұрақты

с) жанасатын және ауалық

д) қолды және стационарлық

е) стационарлық және жылжымалы

7. Ауалық ультрадыбыстың нормаланатын көрсеткіштері ... болып табылады.

а) бір октавалық жолақта дБ-мен берілген дыбыс қысымының деңгейі

в) үштен екі октав дБ-мен берілген дыбыс толқынының деңгейі

с) бір октавалық жолақта Гц-нен берілген дыбыс қысымының кернеулігі

д) бір октавалық жолақта В/м2 берілген дыбыс тербелісінің деңгейі

е) диапазоны 10кГц – 500 мГц аралығындағы акустикалық тербелістер

8. Ультрадыбыс – бұл:

а) диапазоны 20 кГц – 1000МГц аралығындағы акустикалық тербелістердің аясы

в) диапазоны 16 – 20000 Гц аралығындағы механикалық тербелістердің аясы

с) диапазоны 20 Гц жиіліктен төмен механикалық тербелістер

д) қарқындылығы мен жиілігі әртүрлі, уақыт бойынша ретсіз өзгеретін дыбыстардың жиынтығы

е) құралдың күрделі механикалық тербе*** қозғалыстары

9. Инфрадыбыстар спектрдің сипатына қарай ... болады.

а) кең жолақты, тоналды

в) кең жолақты, импульсті

с) тұрақты, импульсивті

д) тұрақты, тұрақсыз

е) ауалық, жанасатын

10. Инфрадыбыс уақытына сипатына қарай ... деп бөлінеді.

а) тұрақты және тұрақсыз

в) үзілмелі және тұрақты

с) кең жолақты және тоналды

д) ауысымды және орташа тәуліктік

е) сағаттық және минуттық

11. Инфрадыбысты өлшеу ... қолдану арқылы жүргізіледі.

а) шу өлшегішті

в) виброметрді

с) радиометрді

д) термометрді

е) актинометрді

12. Цехтарда инфрадыбысты өлшейтін нүктелерді бір-бірінен ... қашықтықта таңдайды.

а) 20м артық болмайтын

в) 20м кем болмайтын

с) 10м артық болмайтын

д) 5м кем болмайтын

е) 15м кем болмайтын

13. Ультрадыбыс тудыратын эффектілер, шартты түрде ... деп бөлінеді.

а) механикалық, физикалық – химиялық, термиялық, кавитациондық

в) физикалық, химиялық, биологиялық, психикалық

с) физиологиялық, микробиологиялық, морфологиялық

д) техникалық, технологиялық, энергетикалық, инженерлік

е) тұрақты, тоналды, импульсті, жанасатын

14. Медициналық ультрадыбыс көздерімен жұмыс істейтіндер ... болатын ультрадыбыстың әсеріне ұшырайды.

а) тербеліс жиілігі 20 Гц – 20,0 МГц және қарқындылығы 50-160дБ

в) тербеліс жиілігі 10Гц – 10,0 МГц және қарқындылығы 40 – 150 дБ

с) тербеліс жиілігі 30 Гц – 30,0 МГц және қарқындылығы 60-170 дБ

д) тербеліс жиілігі 40 Гц – 40,0 МГц және қарқындылығы 70 – 190 дБ

е) тербеліс жиілігі 50 Гц – 50,0 МГц және қарқындылығы 80 – 200

15 Шудың нәтижесінде туындайтын кәсіби ауруға ... жатады.

а) кәсіби саңыраулық

б) кәсіби улану

в) жүйке ауруларының дамуы

г) діріл ауруы

) кессон ауруы

16 Шығу тегіне байланысты шаңның жіктелуі:

а) органикалық, бейорганикалық

б) конденсация және дезинтеграция аэрозолі

в) микроскопиялық, ультрамикроскопиялық

г) токсикалық, аралас

д) ауылшаруашылық, өндірістік

17 Шаңнан қорғанудың санитарлық-техникалық шараларына ... жатады.

а) желдету жүйесін жақсарту

б) технологиялық үдерісті автоматтандыру

в) жұмысшыларды респиратормен қамтамасыз ету

г) санаторлық - курорттық емдеу жұмыстарын жақсарту

д) шу деңгейін азайту

18 Улы заттардан қорғанудың өндірістік шараларына ... жатады.

а) өндірісті автоматтандыру

б) өндірістегі зиянды заттарды регламенттеу

в) техника қауіпсіздігін сақтау

г) жұмысшыларды медициналық бақылаудан өткізу

д) 40-45 дейінгі адамдарды жұмысқа қабылдамау

19 Органикалық шаңның жіктелуі:

а ) металдық, минералдық

б) табиғи, жасанды

в) өсімдік, жануар

г) ірі және ұсақ бөлшекті

д) конденсация және дезинтеграция аэрозолі

№2.20.

І. Тақырыбы: Жұмыс орындарындағы инфра және ультра дыбыстардың әсер етуінің алдын – алу шаралары.
ІІ. Мақсаты: Инфра және ультра дыбыстардың қолайсыз әсерінің алдын алу шараларын меңгеру.
IV. Өткізу түрі:
ІІІ.Тапсырма:

1. Инфрадыбыс пен ультрадыбыстар бойынша нормативтік актілермен танысу.

2. №841 03.12.04 «Бөлмелердегі, қоғамдық ғимараттардың аймағындағы шу деңгейінің гигиеналық нормативтерімен» таныстыру.

3. Инфрадыбыстың жұмысшылар денсаулығына тигізетін әсерін төмендетудің алдын – алу шараларын жасау.

4. Ультрадыбыстың жұмысшылар денсаулығына тигізетін әсерінің алдын – алу шараларын жасау.
IV. Орындау түрі: Презентация, реферат, MSQ форматында тест тапсырмаларын жасау,жағдайлық есептерді құрастыру,кросворд, ғылыми атақты мақалаларға талдау жасау, интеллектуалды карта, альбом.
V. СӨЖ-ді орындау және бағалау критерилері (1,2 қосымшаны қараңыз)
VI. Тапсыру мерзімі: 2-7 апта
VІІ. Әдебиеттер:

Негізгі

1. Измеров Н.Ф., Кириллов В.Ф. Гигиена труда. Учебник. Москва,2008.-592с.

2. Гигиена. Кенесариев У.И., Тогузбаева К.К. и др., Учебник Алматы. 2009г.-668с.

қосымша:

1. Санитарные нормы и правила по гигиене труда промышленности. 3т.-Омск. 1995.-1050с.

2. Медицина труда. Учебник /под ред. Измерова Н.Ф./, 2008г.-520с.

5. Предупредительный и текущий санитарный надзор за вентиляцией.

6. Под ред. Сраубаев Е.Н., Жакенова СР., Шинтаева Н.У - Караганда, 2010г.- 66с.

8. Гигиена труда при работе с видеотерминалами. Учебно-методическое пособие. Тогузбаева К.К. Алматы. 2010г. - 68с.

10. Шайзадина Г.Н - Предупредительный санитарный надзор. Учебно-методическое пособие. Астана, 2010г. - 50с.

Қазақ тілінде

Негізгі:

1. Еңбек гигиенасы бойынша тәжірибелік сабақтардың жетекші құралы: Оқу құралы Тоғызбаева К.К. Алматы. 2010ж.- 366б.

Косымша:

4. Жеке өнеркәсіп салаларындағы еңбек гигиенасы. Оқу-әдістемелік құрал. Тоғызбаева К.К.-Алматы, 2010ж.-28б.

жүктеу/скачать 3,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 23