Казахстан республикасы бiлiм ж?Не ?Ылым министiрлiгi
-ТАҚЫРЫП.: Физиология және еңбек психологиясы негіздері
жүктеу/скачать 1,21 Mb.
|
МГ еңбекті қорғау 2021
- Бұл бет үшін навигация:
- Дененің физиологиялық функциялары
| 5-ТАҚЫРЫП.: Физиология және еңбек психологиясы негіздері
Дәріс жоспары 1.Дененің физиологиялық функциялары. 2.Еңбек қызметінің негізгі нысандары. 3.Еңбектің топтық түрі, еңбектің механикаландырылған түрі. 4.Ақыл-ой еңбегінің формалары. Физикалық еңбек. Еңбектің ауырлығын жіктеу. Шаршау. Еңбек психологиясы. 5.Өндірістік психологиялық жағдайлар. Қателіктердің психологиялық себептері. 6.Төтенше жағдайлардағы адамның мінез-құлқы. Дененің физиологиялық функциялары. Кез-келген жұмыс түрі физиологиялық процестердің күрделі кешені болып табылады. Адамның жүйке жүйесі бөлінеді: орталық жүйке жүйесі (ц.н.с.), оның ішінде бас және артқы ми және перифериялық (п.н. с.), ол орталық жүйке жүйесінің сыртында орналасқан жүйке талшықтары мен түйіндерінен тұрады. Физиологиялық процестерде орталық жүйке жүйесі маңызды рөл атқарады, ол жұмыс кезінде дамитын функционалды қозғалыстарды үйлестіреді. Ақпаратты қабылдау және талдау анализаторлардың көмегімен жүзеге асырылады. Анализатордың орталық бөлігі-ми қыртысының кейбір аймағы. Перифериялық бөлік-сыртқы ақпаратты немесе ішкі ағзаларды қабылдау үшін дененің бетінде орналасқан рецепторлар. сыртқы сигналдар ст рецептор стной нервные связи-ми Қабылданатын сигналдардың ерекшелігіне байланысты сыртқы (визуалды, есту, ауырсыну, температура, иіс, дәм) және ішкі (вестибулярлық, қысым, кинестетикалық) анализаторлар ажыратылады. Адам сыртқы орта туралы барлық ақпараттың 85-90% - ын визуалды анализатор арқылы алады. Ақпаратты қабылдау және талдау 360-760 электромагниттік толқындар диапазонында (Жарық) жүзеге асырылады. Көз 7 негізгі түстер мен жүзден астам реңктерді ажырата алады. Ең үлкен сезімталдыққа толқын ұзындығы 554 нм жетеді. Жарық сезімін тудыратын Жарық әсерінің минималды қарқындылығы визуалды анализатордың бейімделу процесінде өзгеретін Жарық сезімталдығының шегі деп аталады. Сигналдарды қабылдаудың уақытша сипаттамаларына мыналар жатады: жасырын кезең - сигнал беруден бастап 0,15-0,22 с сезім пайда болған сәтке дейінгі уақыт; үлкен жарықтылықта сигналды анықтау шегі-0,001 с, жарқылдың ұзақтығы-0,1 с; толық емес қараңғылыққа бейімделу - бірнеше секундтан бірнеше минутқа дейін. Дыбыстық сигналдардың көмегімен адам ақпараттың 10% алады. Есту сигналдары адамның назарын аудару, ақпарат беру, көру жүйесін түсіру үшін қолданылады. Есту анализаторының ерекшеліктері: - кез келген уақытта ақпаратты қабылдауға дайын болу қабілеті; - дыбыстарды жиіліктің кең ауқымында қабылдау және қажетті дыбыстарды; - дыбыс көзінің орналасқан жерін дәлдікпен орнату мүмкіндігі. Тері анализаторы жанасу, ауырсыну, жылу, суық, дірілді қабылдауды қамтамасыз етеді. Терінің негізгі функцияларының бірі - Қорғаныс (механикалық, химиялық зақымданудан, патогендік микроорганизмдерден және т.б.). Терінің маңызды функциясы-оның терморегуляцияға қатысуы. Дененің барлық жылу беруінің 80% - ы тері арқылы жүзеге асырылады. Сыртқы ортаның жоғары температурасында тері тамырлары кеңейеді (жылу беру күшейеді), төмен температурада тамырлар тарылады (жылу беру азаяды). Терінің метаболикалық функциясы организмдегі жалпы метаболизмді (су, минералды, көмірсулар) реттеу процестеріне қатысу болып табылады. Секреторлық функция май және тер бездерімен қамтамасыз етіледі. Майдың көмегімен эндогендік улар, микробтық токсиндер шығарылуы мүмкін. Иісті анализатор адамның әртүрлі иістерді қабылдауына арналған (ауқымы 400 атауға дейін). Рецепторлар мұрын қуысында шырышты қабатта орналасқан. Иістерді қабылдау шарттары-иісті заттың құбылмалылығы, заттардың ерігіштігі. Иістер адамға технологиялық процестердің бұзылуы туралы сигнал бере алады. Дәм сезудің төрт түрі бар: тәтті, қышқыл, ащы, тұзды, олардың қалған комбинациясы. Дәм анализаторының абсолютті шегі иісті анализаторға қарағанда 1000 есе жоғары. Дәм анализаторының сезімталдығы өрескел, орташа есеппен 20% құрайды. Түрлі тітіркендіргіштердің әсерінен кейін дәм сезгіштігін қалпына келтіру 10-15 минуттан кейін аяқталады. жүктеу/скачать 1,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|