Казахстан республикасыныњ
ТАРАУ. Рум құқығыңдағы отбасы және неке туралы ұғым
жүктеу/скачать 2,41 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4.1.Рум құқығы бойынша отбасының ұғымы
- Familia
- Paterfamilias
4 ТАРАУ. Рум құқығыңдағы отбасы және неке туралы ұғым.4.1. Рум құқығы бойынша отбасының ұғымы. 4.2. Агнаттық және когнаттық туысқандықтар. 4.3. Рум Неке жағдайы. 4.4. Әке билігі. 4.1.Рум құқығы бойынша отбасының ұғымы. Тарих бойынша мемлекет пен құқықтан бұрын отбасы құрылған, содан соң отбасының мүшелерінің қатынастары алғашқы қауымдық құрылыспен басталады. Отбасының негізі үйдің иесі болатын. Латын тілінде отбасыны Familia деп атаған. Бірақ фамилияның ұғымы отбасының ұғымынан кеңдеу болатын. Өйткені, фамилияға отбасының басқа мүшелері де яғни, құлдар да, малдар да және басқа аспаптар да кірген. Егер ер балалар үйленіп, сол familia мен бірге тұрса, оның әйелі мен балалары бір әкесінің фамилиясына қарайтын. Содан соң, латын тілінің Familia деген сөзді тиянақты отбасы емес, оны қазақша «үй» деп аударсақ дұрыстау болады. Үйдің иесін румдықтар paterfamilias деген. Paterfamiliasтың ұғымы тек отбасы жағдайынан ғана емес, құқықтық жағдайынан да шығады. Paterfamilias рум азаматтарының ең толық құқықтарына ие болатын. Содан соң оны persona sui iuris деп атаған. Үйдің басқа мүшелері Pater familiasқa бағынышты болатын. Содан соң оларды persona apieni iupis деп атаған, apieni - бөтен деген сөз. Одан әрі ежелгі заманда үйдің іші бәрі де Paterfamiliasтың жеке меншігі, мүлігі болатын. Сол кезде әйелді баланы мал сиықты сатуға, айырбастауға, тіпті өлтіруге де үйдің иесіне заң бойынша рұқсат етілген. Бірақ бірте-бірте тарих бойынша үйдің мүшелерінің құқықтық жағдайы түзеле бастады. Әйелдерді, балаларды бірте-бірте адам қатарына қосатын болды, тек қана құлдарды есептемейтін. Бірақ олай болса да Paterfamiliasтың әйелі persona in manum mariti (қол астындағы персона деп айтылады). Үйдің иесі өлсе де, үйдегі барлық мүшелері әйелі болса да, үлкен баласы болса да, ол үйленсе де рум азаматтарының толық құқығына ие болмаған. Ал Paterfamilias қайтыс болса, оның орны ер баласына қалатын, үлкен ұлы әкесінің орнына Paterfamilias болатын. Ал өлген кісінің зайыбы жесір ретінде сол баланың қол астында қалатын. Баласы оған қамқоршы болатын, бірақ та сол жесірді күйеуі өлген соң persona sui iuris деп атаған. Рум фамилияның ішінде баланың баласы, яғни немересі, өзінің әкесіне емес, pater familiasқa бағынатын. Ал келіндер де өзінің күйеуіне емес, оның әкесіне бағынышты болады. Рум фамилиясында қазақтың отбасысы сияқты күшік күйеулер де болатын. Олар да pater familiasқa бағынышты болатын. Сонымен, үйдің іші толық persona alieni juris болатын.Каталог: fulltext -> buuk buuk -> Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі жүсіпов нартай қуандықҰЛЫ buuk -> Мамандыққа кіріспе «Музыкалық білім» buuk -> МӘШҺҮР – ЖҮсіптің лингвистикалық КӨЗҚарастары оқу құралы Павлодар Кереку buuk -> Кітаптану және кітап тарихы 050418 «Кітапханатану және библиография» buuk -> Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі buuk -> Психотерапия технологиялары buuk -> ДӘСТҮР – ДӘріс қазақ тілі пәнінен студенттерге арналған оқу құралы Павлодар Кереку 2010 Т. Х. Сматаев ДӘСТҮР – ДӘріс buuk -> Ашимбетова Р. Д. Журналистің тіл мәдениеті Оқу құралы 050504 «Журналистика» мамандығының студенттеріне арналған Павлодар жүктеу/скачать 2,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|