Таразылар
Заттардың керекті мөлшерін өлшеу және сандық анықтаулармен байланысты демонстративтік тәжірибелер және оқушылардың практикалық жұмыстарында, мысалы; ерітінді дайындауда, мектептегі химиялық кабинетте таразының бірнеше түрі болуы керек: техникалық таразы – жоғары дәлдікті үлкен таразы, футлярсыз және футлярдағы – техно–химиялық таразы , қолдық (дәріханалық) таразы (25-сурет), ал лаборанттар бөлмесі үшін – дөрекі таразы (серіппелі және т.б. 5 кг дейін). Кейбір жұмыстарда дәл өлшеу үшін (0,0001 г дейін) демпфері бар немесе демпферсіз аналитикалық таразы қолданылады, бірақ орта мектептерде бұндай таразылардың қолданылуы шектеулі.
Бірінші типті таразыларға 500 г дейін жүк өлшейтінғ дәлдігі 0,05 г дейін техникалық таразы және техно – химиялық таразы жатады.
Соңғысы жоғары сезімталды және 200 г-нан жоғары жүктерді 0,01 г және 0,001 г дейінгі дәлдікпен өлшейді. Максимальды жіберілетін ауырлық таразының коромыслдағы сәйкес цифрмен көрсетіледі. Осы таразының негізгі бөлшегі болатты үш призмасы бар коромысло болып табылады. Ортаңғы призманың ұшы төмен қаратылған және жұмыс кезінде таразы тіреуінің жоғары жағына бекітілген болат пластикасына тіреліп тұрады. Қалған екі призманың ұштары жоғары қарап тұрады. Оларға болат пластинканың көмегі арқылы сырға іледі, ілгіштеріне таразының чашкасына арналған дуганы іліп қояды. Таразы тіреуіші колонканаң муфта бекітілген. Коромыслаға төмен қарап тұрған бағыттаушы бекітілген, оның ұшы жұмыс істегенде колонканың төменгі жағында орналасқан шкала бойынша жылжиды. Таразыны жөндеу үшін гайка түріндегі коромысла ұшындағы регуляторлар қызмет етеді, олар ортаңғы сызықтан біркелкі ауытқығанша винтті стержень бойынша қозғалады.
Осы таразының қарапайым дөрекі таразылардан қарағандағы айырмашылығы, олар аналитикалық таразылар сияқты арретирлік құрылғасы бар. Бұл механизм көмегі арқылы тіреу көтеріліп қайтадан түсе алады, осыған байланысты таразыны қосқан кезде призмалар тіреуіш пластинкалармен бірге және де коромысло арнайы тіреулерде ұсталып тұрады. Бұлар призмаларды үйкелуден және регулировканы және таразыда өлшеулер жүргізгенде сезімталдығын сақтаудан қорғайды. Арретирдің ұстағышын оңға бұрағанда таразыны жұмыс істеу қалпына келтіреді. Кей жағдайда техно – химиялық таразылар алдыңғы есігі көтерілетін арнайы шыны футлярға орналастырады. Футляр таразыны ауа ауытқумен және жоғары дәлдікті қамтамасыз етеді.
Осы таразыларды демонстративті тәжірибелерге қолданғанда оны жоғары жаққа қояды. Өйткені таразы шкаласы алыстан жақсы көрінбегендіктен оған басқа дөрекі бөлгіші бар шешілетін шкала жабыстырып, ал бағыттаушының ұшына түсті қағаздың жолағын қоюға болады.
Техно – химиялық таразы дұрыс қолданылған жағдайда барлық мөлшерлік, мектептегі демонстративті тәжірибелер үшін жоғарғы дәлдікті қамтамасыз етеді.
Достарыңызбен бөлісу: | 
