Лекция №1 Химиялық эксперименттің химиядан білім берудегі рөлі және орны Жоспары

жүктеу/скачать 2,58 Mb.

бет	13/13
Дата	12.03.2017
өлшемі	2,58 Mb.
	#11549
түрі	Лекция

1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 13

ТК – 2. Газдарды алу .

Газ	Реагенттер, олардың концентрациясы және агрегаттық күйлері	Реагенттер мөлшері	Реакция шарты
Газ	Реагенттер, олардың концентрациясы және агрегаттық күйлері	Реагенттер мөлшері	Температуралық режим	Ерекше шарты
О₂	KMnO₄(қт.)	пробирканың 1/5 бөлігі	қыздыру	Қатты қыздыру
	KClO₃(қт.) Катализатор MnO₂(қт.)	1 массалық бөлігі 3 бөлігі	қыздыру	Қатты қыздыру
	KNO₃ (қт.)	Пробирканың 1/5 бөлігі	қыздыру	Қатты қыздыру
	KMnO₄ (қт.) H₂SO₄ – 10% (е-ді) H₂O₂ – 3% (е-ді)	3 г 40 – 50 мл 60 – 70 мл	қыздырусыз	KMnO₄_жәнеH₂SO₄араластырамыз, содан кейін H₂O₂құямыз.
Н₂	H₂SO₄р-р 1:5 Zn (қт.)	2 – 3 мл Бірнеше түйірі	қыздырусыз
	НСl (е-ді)1:1 Zn (қт.)	2 – 3 мл Бірнеше түйірі	қыздырусыз
	NaOH (е-ді) Al (қт)	2 – 3 мл Бірнеше түйірі	қыздыру	Егер реакция қарқынды жүрсе, қыздыруды уақытша тоқтату керек.
Сl₂	MnO₂ (қт.) Конц. HCl (е-ді)	Ас қасық 10 – 15 мл	қыздыру	Егер реакция қарқынды жүрсе, қыздыруды уақытша тоқтату керек.
	Ca(OCl)₂ (қт.) HCl (е-ді)	Ас қасық 10 – 15 мл	қыздырусыз	Ca(OCl)₂ құрғақ болу керек
	MnO₂ (қт.) NaCl (қт.) H₂SO₄ (е-ді)1:2	MnO₂+ NaCl 1:1	қыздыру	1:1 қатынастаMnO₂және NaCl, араластырамыз H₂SO₄ құямыз.
HCl	NaCl (қт.) H₂SO₄ (е-ді)3:2	60 – 70 г (2 Ас қасық) 80 – 100 мл	қыздыру	Қышқылды тұзға құямыз

NH₃	NH₄Cl (қт.) Ca(OH)₂ (қт.)	көлем бойынша 1 бөлігі көлем бойынша 1 бөлігі	қыздыру	Ca(OH)₂ сәл қоймалжың алған дұрыс
H₂S	FeS (қт.) (е-ді)H₂SO₄1:5		қыздырусыз
H₂S	S (ұнтақ) Парафин (жоңқалары) Канифоль (қт.)	көлем бойынша 1 бөлігі көлем бойынша 1 бөлігі көлем бойынша 1 бөлігі	қыздыру
SO₂	Cu (стружки) Конц. H₂SO₄(с)	30 г 70 мл	қыздыру	Егер реакция қарқынды жүрсе, қыздыруды уақытша тоқтату керек.
	Na₂SO₄ (қт.) (NaHSO₃немесе Na₂S₂O₃) конц. H₂SO₄ (с)		қыздырусыз
	S (қт. ұнтақ) MnO₂ (қт.)	9 г 12 г	қыздыру
N₂	Fe (қт. опилки) KNO₃ (қт.)	Масса бойынша 20 бөлігі 1 бөлік	қыздыру
N₂	NaNO₂ қанық. е-ді NH₄Cl қанық. е-ді	25 г тұз 35 мл суға ертілген 20 г тұз 55 мл суға ертілген	қыздыру	Су моншасы.. NaNO₂_ер-ді тамшылата отырып ыстық NH₄Cl үстіне құяды.
NO	Cu (қт. жоңқалары) 32% ер-ді HNO₃ (1:1)	2-3 жоңқалары 3-5 мл	қыздырусыз	Егер реакция нашар жүрсе,қоспаны қыздыруға болады
NO₂	Cu (қт. жоңқалары) конц. (е-ді)HNO₃	2-3 жоңқалары 2-3 мл	қыздырусыз	Егер реакция нашар жүрсе,қоспаны қыздыруға болады
СО	NaHCO₃ (қт.) H₂SO₄ конц. ер-і	1 чайная лодка 1 чайная ложка	қыздырусыз	Егер реакция нашар жүрсе,қоспаны қыздыруға болады
СО	Құмырсқа қышқылы ертіндісі H₂SO₄ конц. ер-і	5 мл (тығыздығы 1,2 г/мл) 20 мл (тығыздығы 1,84 г/мл)	қыздырусыз
СО₂	CaCO₃ (мрамор түйіршіктері) HCl 1:4 е-ді	2-3 түйірі 2-3 мл	қыздырусыз
СО₂	MgCO₃ (қт.)	1/5 пробирки	қыздыру	прокаливание
СН₄	CH₃COONa (қт.) Натронды ізбес (NaOH + CaO)	1 бөлігі 2 бөлігі	қыздыру	Натрий ацетатын судан тазарту үшін алдын ала қақтап алады,
СН₄	Al₄C₃ (қт.) H₂O₂ (е-ді)	Бірнеше түйіршіктері	қыздырусыз
С₂Н₄	C₂H₅OH (ер-і) . H₂SO₄ конц	1 бөлігі 3 бөлігі	қыздыру	Спирт пен қышқылдың қоспасын алдын ала дайындаған дұрыс.
С₂Н₂	CaC₂ (қт.) H₂SO₄ 1:3 е-ді	3-4 түйір 2-3 мл	қыздырусыз	Күкірт қышқылының орнына суды пайдалануға болады, бұл жағдайда реакция қарқынды жүреді.

ТК – 3. Газдарды ажырату.

Газ	Физикалық қасиеті					Химиялық қасиеті
Газ	түсі	иісі	Суда ерігіштігі	улылығы	лакмуса ертіндісінің әсері		Жанады не жануды қолдамайды	KMnO₄ (қышқылды) ерт-і түссіздендіреді	Басқада тән реакциялары
О₂	түссіз	-	ае	-	-		Жануды қолдайды	-	Шоқтанған көмір жарқырап жанады С + О₂ = СО₂ + Q
N₂	түссіз	-	ем	-	-		-	-
Н₂	түссіз	-	ем	-	-		Жанады . Ауамен қоспасы қопарылғыш қауіп туғызады.	-	Жану кезінде су бөлінеді: 2Н₂ + О₂ = 2Н₂О Мысты оның оксидінен тотықсыздандырады: СuO + H₂ = Cu + H₂O - Q
Cl₂	Жёлто-зелёный	+	е	+	түссіздндіреді		-	-	Иод крахмал қағазының көгеруі
НСl	түссіз	+	е	+	кызыл		-	+ Сl₂↑	Ag⁺ + Cl^- = AgCl↑ ақ тұнба. Мүсәтір спиртіне батырылған шыны таяқшамен «ақ түтіннің» пайда болуы
NO	түссіз	+	ае	+	-		-	-	2NO (түссіз.)+ O₂ = 2NO₂(қоңыр)
NO₂	бурый	+	е	+	кызыл		Жануды қолдайды	+	_суыту 2NO₂(қоңыр) ↔ N₂O₄(түссіз.) ^{қыздыру}
NH3	түссіз	+	е	+	көк		Нашар жанады	-	Тұнбаның еруі: Cu(OH)₂ + 4NH₃ = Cu[(NH₃)₄]OH ашық көк түсті ертінді
H₂S	түссіз	+ Тухлых яиц	ае	+	кызыл		жанады	+ S↓	Pb²⁺ немесе Cu²⁺ қара тұнба
SO₂	түссіз	+	е	+	кызыл		-	+	Бром суын түссіздендіреді Фуксин ертіндісін түссіздендіреді (қыздырғанда бояуы қалпына келеді.)
СО₂	түссіз	-	ае	-	кызыл		-	-	Қыздырылған шоқ сөнеді. Р-р Са(ОН)₂ + СО₂ = СаСО₃↓ + Н₂О
СО	түссіз	-	ем	+	-		Көк түсті жалын	-	AgNO₃ аммиак ертіндісі қараяды.
C₂Н₂	түссіз	- Характерный запах из-за примесей	ае	+ наркот	-		Түтіндеп жанады	+	Бром суын түссіздендіреді . Оттекте түтінсіз жанады.
C₂Н₄	түссіз	-	ае	+ наркот	-		Ашық түсті жанады	+	Бром суын түссіздендіреді
CН₄	түссіз	-	ае	+ наркот	-		Түсссіз жалын	-

ТК – 4. Газдарды олардың қасиетіне байланысты жинау тәсілдері.

Газ қасиеті	Жинау ерекшелігі
Газ қасиеті	Жинау тәсілі	Схемасы
М (газ) <М(ауа) Газ аудан жеңіл	Ауаны ығыстыру арқылы (қабылдауыштың түбі жоғарыда)
М (газ) >М(ауа) Газ аудан ауыр	Ауаны ығыстыру арқылы (қабылдауыштың түбі төменде)
Газ суда ерімейді және онымен әрекеттеспейді	Су астында жинау (суды ығыстыру арқылы)
Газ улы	Ауаны ығыстыру арқылы (артық мөлшерін сіңіру)

ТК - 5. Газдарды тазарту және құрғату үшін қолданылатын заттар .

Газдар	Тазарту (шаю)	Құрғату
H₂	KMnO₄ (H₂SO₄) ертіндісімен	Конц. H₂SO₄
O₂	Су	Конц. H₂SO₄
Cl₂	Су	Конц. H₂SO₄
HCl	Конц. H₂SO₄	Конц. H₂SO₄
H₂S	Су	CaCl₂ (сусыз.) немесе P₂O₅ (H₂SO₄ емес!)
SO₂	Конц.H₂SO₄	Конц.H₂SO₄
N₂	Конц.H₂SO₄және KOH	Конц.H₂SO₄
NH₃	----	Натронды ізбес (NaOH + CaO 1:2), NaOH
CO	Сілті ертіндісімен	Конц.H₂SO₄,
CO₂	Су	Конц.H₂SO₄ CuSO₄(сусыз.),CaCl₂(сусыз.)
NO	Сілті ертіндісімен	Конц.H₂SO₄
NO₂	Конц.H₂SO₄	Конц.H₂SO₄
CH₄, C₂H₄	Су	Конц.H₂SO₄

К – 6. Газдарды сіңіру.

Газы	Сіңіргіш -зат
Газы	Су	NaOH немесе KOHертіндісі	Басқадай заттар
Н₂	-	-	-
О₂	-	-	Пирогаллолдың сілтімен ертіндісі
Cl₂	Аздап ериді Сl₂ + H₂O = HOCl + HCl	Cl₂ + 2NaOH = NaOCl + NaCl + H₂O	Белсендірілген көмір
HCl	Жақсы ериді	HCl + NaOH = NaCl + H₂O	AgNO₃ + HCl = AgCl↓ + HNO₃
H₂S	-	H₂S +2 NaOH = Na₂S + 2H₂O	Белсендірілген көмір
SO₂	-	2NaOH + SO₂ = Na₂SO₃ + H₂O	Белсендірілген көмір
N₂	-	-	-
NH₃	NH₃ + H₂O = NH₄⁺OH^-	-	NH₃ + қышқыл→тұз
CO	-	-	Мыс хлоридінің аммиактағы ертіндісі (I)
CO₂	-	2NaOH + CO₂ = Na₂CO₃ + H₂O	Ca(OH)₂ + CO₂ = CaCO₃↓ + H₂O
NO	-	NO+O₂+NaOH = NaNO₂+NaNO₃+H₂O	2NO + O₂ = 2NO₂ Белсендірілген көмір
NO₂	-	2NaOH+NO₂=NaNO₂+NaNO₃+H₂O	Белсендірілген көмір
CH₄	-	-	Жағу = СО₂ + Н₂О
C₂H₄	-	-	KMnO₄ ер-ді, жағу
C₂H₂	-	-	KMnO₄ ер-ді, жағу

ТК – 7. Газды сақтау .

Газ	Газдың ерекше қасиеті	Сақтау тәсілі	Газ	Газдардың ерекше қасиеті	Сақтау тәсілі
H₂	Жанғыш , ауамен қоспасының қопарылғыш қауіпі бар	Берік жабылған ыдыста	NO₂	Улы , жануды қолдайды, суда ериді және сумен әрекеттеседі	Берік жабылған ыдыста
O₂	Жануды қолдайды, суда ерімейді,	газометр	N₂	Жануды қолдамайды, суда ерімейді,	газометр
Cl₂	Улы , жануды қолдайды, аздап суда ериді және сумен әрекеттеседі	Берік жабылған ыдыста	NH₃	Улы , суда жақсы ериді	Берік жабылған ыдыста
HCl	Улы , суда жақсы ериді	Берік жабылған ыдыста	CO	Улы , жанғыш, суда ерімейді.	Берік жабылған ыдыста СО+О₂=СО₂
H₂S	Улы , жанғыш, суда нашар ериді.	Берік жабылған ыдыста	CO₂	Суда нашар ериді, және онымен әрекеттеседі	Берік жабылған ыдыста
NO	Жанбайды , суда нашар ериді	газометр	CH₄	Жанғыш , ауамен қоспасының қопарылғыш қауіпі бар	Берік жабылған ыдыста
SO₂	Улы , суда ериді және сумен әрекеттеседі	Берік жабылған ыдыста	C₂H₄, C₂H₂	Жанғыш , ауамен қоспасының қопарылғыш қауіпі бар	Берік жабылған ыдыста

Әдебиеттер:

Нұғыманұлы И., Шоқыбаев Ж.Ә., Өнербаева З.О. Химияны оқыту әдістемесі – Алматы. «Print-S» баспаханасы, 2005. - 353 б.
Дрижун И.Л. Технические средства в обучении химии. – М.: Высш. Школа,1989
Верховский В.Н., Смирнов А.Д. Техника химического эксперимента. т.1.М.: Просвещение. 1973. с. 360.
Мырзабайұлы А. Химияны оқыту әдістемесінің педагогикалық негіздері. Алматы. Білім баспасы, 2004. – 223 б.
Чернобельская Г.М. Основы методики обучения химии. М.:Просвещения, 1987. -413 с.

Дәріс № 25-28. Мектеп химия бағдарламасындағы сарамандық жұмыстардың оқу -танымдылық мазмұны

Жоспары:

8 – сыныптардағы сарамандық жұмыстардың оқу -танымдылық мазмұны
9 –сыныптардағы сарамандық жұмыстардың оқу -танымдылық мазмұны
10-11сыныптардағы сарамандық жұмыстардың мазмұны

8 – сыныптардағы сарамандық жұмыстардың оқу -танымдылық мазмұны

8- сыныпта «Химиялық алғашқы үғымдар» тарауында 5 зертханалық жүмыс орындалуы керек. «Заттар жэне олардың қасиеттері» тақырыбында оқушыларға өздеріне белгілі заттардың үлгілері таратылады (мыс, су, темір, ас түзы, қант, сірке қышқылы т.б) осы заттардың қасиеттерімен таныса отырып,оқушылар кесте толтырып, қорытынды шығарады. «Таза заттар жэне қоспалар» тақырыбында оқушылар зат, заттың қасиеттері туралы білімдеріне сүйеніп, қоспаларды бөлудің эдістерімен танысады. Бүл жұмысты орындау үшін әр оқу үстеліне сынауыққа салынған темір мен күкірттің қоспасы, стақанда су, магнит, бір парақ қағаз үлестіріледі. Темір мен күкірт қоспасын дайындау үшін темір үнтағын немесе жоңқаларын алуға болады. Мектеп шеберханасында темірден жасалған бүйымдармен жүмыс кезінде қалған теміржоңқаларын қолданамын. Химиялық жэне физикалық қүбылыстарды оқытуда олардың бір - бірінен айырмашылығын, мэнін ашу үшін оқулықта берілген парафиннің балқуы, шынының балқып иілуі тэжірибесінің орнына ас содасының суда еруі, темір немесе алюминий сымының жалында қыздырылуы, бор немесе эктас пен түз қышқылының эрекеттесуін, олар жоқ болса, ас содасының сірке қышқылымен эрекеттесуі орындалады. Мүның себебі парафинді, шыны таяқшаны балқыту үшін қыздыру керек, ал қазіргі кезде қүрғақ спирт тапшы, сондықтан да сұйық спиртті қолдануға мэжбүр боламыз, бүл өте қауіпті. Сондықтан отынды үнемдеуүшін жүмысты орындаудың тиімді жолдарын іздеуге тура келеді. Ал оқулықта берілген тәжірибелерді демонстрациялық түрде қоямын. Жай жэне күрделі заттармен таныстырғанда зертханалық жүмысты орындау үшін жай және күрделі заттардың үлгілері беріледі. Оқушылар оларды ажыратып, қорытынды шығарады. Демонстрациялық түрде темір мен күкірт қоспасын қаыздырып, қыздыруды тақтаткан соң түзілген заттың қасиеттері бастапқы қоспадағы заттардың қасиеттерін қайталамайтындығын бақылап, осының нэтижесінде жүмыс қорытындыланады. «Химиялық реакциялардың негізгі типтері» тақырыбында негіздік мыс карбонатының (малахит) айырылуы жэне мыстың орнын темір басу реакциялары орындалады. Бүл жүмысты алдын ала эр (Уқушы үстеліне жэшіктерге салынған сынауықтағы қүрғақ малахит, газ өткізгіш түтігі бар тығын, экті су, спирт шамы, сіріңке жэне түрғы таратылады. Бүл тэжірибені қоюда біраз қиындықтар бар. Оқушылыр қүралдың герметикалығын тексере білуі және қыздыруды тоқтаткан соң газ өткізгіш түтікті ерітінді сорылып кетпеу үшін дер кезінде шығара білуі тиіс. Темір мен мыс сульфатының әрекеттесу реакциясын жүргізу үшін мыс сульфатының ерітіндісіне темір шегені батырады.

Осы тараудағы «Заттар массасының сақталу заңы» тақырыбында фосфордың жануы тэжірибесін демонстрациялы түрде көрсету керек, оныц орнына уақыт пен отынды үнемдеу мақсатында екі иықты сынауықты қолданамыз, оның бір иығына мыс сульфатының, екішісіне сілті ерітіндісін құйып, таразыда өлшеп, заттарды араластырғаннан кейін, қайта өлшеп заңның мэнін түсіндіреміз.

«Сутек. Қышқылдар. Тұздар» тарауында бес зертханалық жүмыс орындалады, соның ішінде сутектің алынуын көрсету үшін сынауыққа салынған мырыш түйірлері немесе демонстрация, түз және күкірт қышқылдары, сіріңке беріледі. Сутектің мыс оксидімен әрекеттесуін демонстрациялық түрде көрсетеміз, өйткені қүралды жинауға, оның герметикалығын тексеруге, газдың тазалығын тексеріп, екінші реакцияны жүргізуге көп уақыт жұмсалады, эрі ұзақ қыздыру қажет, оның жетіспеушілігі, қүрал - жабдықтардың тапшылығы реакцияны жүрғізуғе мүмкіндік бермейді. Қышқылдардың индикаторларға эсерін зерттеу үшін аз мөлшердегі реактивтер қолданылып, зарханалық жүмыс жүргізіледі. Бүл тэжірибеде индикатор қағаздарын қолданған өте ыңғайлы, эрі үнемді. Егер имдикатор қағаздары жоқ болса, олардың ерітінділерін қолданған жөн. ерітінділер құйылған ыдыстың тығынына кдімгі қаламсап сиясы қүйылған түтіктерден жасалған тамызғышты орнатуға болады.

Қышқылдардың метелдарға қатысын зртеу үшін сұйылтылған қышқыл ерітінділерін ғана қолданамыз, ал концентрлі ерітінділермен жасалатын тэжірибелерді демонстрациялық түрде өткіземіз. Қышқылдардьщ металл оксидтерімен эрекеттесуін қарастыру үшін оқулықта үсынылған мыс оксидінің орнына кальций оксидін қолданамыз, өйткені калций оксиді қышқылдармен қыздырусыз - ак әрекеттеседі. «Ерітінділер. Су. Негіздер» тарауында судың электр тогымен айырылуын көрсетуге арналған күрал бар, бірақ бұл жұмыстар жоғары кернеулі ток көзін қажет ететіндіктен жүргізбейді. Негіздердің индикаторларға эсерін қышқылдармен эрекеттесуі тэжірибелерін жүргізу үшін аз мөлшердегі реактивтермен жүмыс істеуге арналған ыдыстарды пайдаланып жұмысты жүргізеді.

Жалпы 8 - сыныптағы алғашқы зертханалық жэне сарамандық жүмыстарды жүргізуге үйрету керек. Оқушыларға қарапайым қүралды жинастыруды, қүрал — жабдықтармен жүмыс істеуді, қүралдың герметикалығын тексеруді және байқаған құбылыстары туралы қорытьшды шығаруды үйрету керек. Тақырыпты бекіту үшін білім тексеру кезінде оқушыларға эксперименттік тапсырмаларды үсыну қажет. Мысалы, бір оқушы қүралды жинайды, екіншісі оның герметикалығын тексереді, үшіншісі тәжірибе жүргізеді. Бүл оқушының эксперименттік дағдыларының дамуына эсер етіп, эрі сарамандық жүмысты орындағанда қиындық туғызбайды. 8 - сыныпта қалыптасқан негізгі сарамандық дағды-біліктер жоғары сыныптарда дамып жетіле түседі.
2. 9 –сыныптардағы сарамандық жұмыстардың оқу -танымдылық мазмұны

9 - сыныптағы «Электролиттік диссоцациялану» тарауында жүргізілуге тиісті үш зертханалық жүмысты орындауға мүмкіндік бар. Иондардың электр өрісінде қозғалуын көрсететін тэжірибені жасауға мүмкіндік бар. Себебі заттардың электр өткізгіштігін сынауға арналған қүрал жоқ. Электролит ерітінділері арасындағы ион алмасу реакцияларын жүргізуге қажетті реактивтер жеткілікті теқ қана хлорид - иондарын анықтау үшін қажетті күміс нитратын қолданамыз.

«Оттек топшасы» тарауындағы «Озон алу жэне оның қасиеттері» тақырыбы бойынша жүмыс жүргізілмейді. Сульфат - иондарын анықтау үшін әр оқу үстеліне нөмірленген сынауықтарда күкірт қышқылы, мырыш сульфаты, натрий хлориді жэне оларды анықтау үшін барий ерітіндісі таратылады. Химиялық реакциялардың жылдамдығына эсер ететін жағдайларды зертеу мақсатында жүргізілетін жүмысқа реактивтер толығымен жеткілікті. Осы жүмыстың нәтижесінде оқушылар өз бетінше тұжырым жасап, қорытынды шығарады. «Азот топшасы» тарауындағы аммоний түздарының сілтілермен әрекеттесуін дэлелдеу үшін аммоний хлоридін, нитратын немесе сульфатын алуға болады, олардың қоры мектептерде жеткілікті. Азот және фосфор тыңайтқыштармен таныстырып жэне оларды анықтау үшін оқушыларға полиэтиленнен немесе қағаздан жасалған нөмірленген пакеттерге салынған үлгілері беріледі. Нитраттарды анықтау үшін оқулықта үсынылған реакцияның орнына (мыс жоңқаларын жэне концентрлі күкірт қышқылымен зерттелетін затты қосып қыздыру) жалынға әсері бойынша анықтау ыңғайлы, әрі уақытты үнемдейді. Жалында қүрамында нитрат - иондары болғандықтан зерттелетін зат үшқын беріп жанады. Ал фосфаттарды күміс нитратымен немесе басқа түнбаға түсіретін түз ерітінділерімен анықтайды.
3.10-11сыныптардағы сарамандық жұмыстардың мазмұны
10-11 сыныптарда зертханалық жүмыстар мен демонстрациялық тәжірибелердің жалпы саны қысқартылған. Біраз зертханалық жұмыстардемонстрациялық түрде көрсетіледі, өйткені тэжірибелердің кейбіреулері адам денсаулығына қауіпсіз емес, екіншілері еңбекті қорғау талаптары мен оқу материалдық базаның сэйкес келмеуіне байланысты жүргізілмейді. 10-сыныпта зертханалық, сарамандық жұмыстарды өткізу үшін қажеттЬ реактивтерді (глицерин, этанол, сірке қышқылы, крахмал, т.б) дэріханалардан, дүкеннен сатып алуға болады. 10 - сыныпта бір атомды қаныққан спирттердің химиялық қасиеттерін оқығанда, спирттердің тотығуы, көпатомды спирттермен танысқанда глицеринге сапалық реакция жасау, альдегидттердің химиялық қасиеттерін оқығанда оларға тэн «Күміс айна» реакциясын жүрпзу, сондай - ақ сахароза, глюкоза, крахмалға тэн сапалық реакцияларды жасау оқушылардың қызығуын арттыръш, логикалық ойлау қабілеттерінің дамуына эсер етеді. Көбінесе бүл жүмыстарды орындағанда оқушылар зертелетін заттың қасиеті туралы білімі жоқтығына қарамай, тэжірибе арқылы қойылған сұраққа жауап табады, яғни бүл жүмыстар іздену — зерттеу сипатына ие.

11 - сыныптағы «Нәруыздың қасиеттері» тақырыбында нэруыздарға тиісті реакциялар және полиэтилен қасиеттерін зерттеу үшін де зертханалық жүмыс жүргізіледі. «Жалпы химия» курсында комплексті қосылыстардың алынуы мен қасиеттерін зерттеу мақсатында зертханалық тэжірибелер өткізілуі тиіс.

Сарамандық жүмысқа қойылатын талаптар мектептегі химия курсының мазмүнымен анықталады. Олардың маңыздылары: оқушылардың заттар мен олардың қасиеттері мен химиялық үрдістерімен, олардың жүру жағдайларымен танысуын қамтамасыз ету, химияпыті негізгі заңдарымен таныстыру, химиялық өндірістің ғылыми негіздерін ашу, оқушылардың практикалық білімдері мен біліктерін қалыптастыру.

Әдебиеттер:

И.Нұғыманұлы, Ж.Ә.Шоқыбаев, З.О.Өнербаева. Химияны оқыту әдістемесі – Алматы. «Print-S» баспаханасы, 2005. - 353 б.
Г.М.Чернобельская. Методика обучения химии в средней школе. М.:Владос, 2000. -413 с.
М.В.Зуева, Н.Н.Гара. Школьный практикум. Химия. 8-9 классы. Москва, Изд. Дом «Дрофа», 1999.
Н.Н.Гара, М.В.Зуева. Школьный практикум. Химия. 10-11 классы. Москва, Изд. Дом «Дрофа», 1999.

Лекция №29-30. Аз мөлшердегі реактивтермен химиялық эксперименттерді қоюдың техникасы мен әдістемесі .
Жоспары:

Аз мөлшердегі реактивтермен химиялық эксперименттер.
Аз мөлшердегі реактивтермен жұмыс істеу әдістемесі

1.Аз мөлшердегі реактивтермен химиялық эксперименттер.

Аз мөлшердегі реактивтермен жұмыс істеудің артықшылығы және ерекшеліктері. Аз мөлшердегі реактивтермен жұмыс істеу үшін қажет құрал-жабдықтар. Аз мөлшердегі реактивтермен жұмыс істеудің әдістемесі.

Стандартты микроқұралдар жиынтығын пайдалана отырып, микротәжірибелер технологиясына бағдар жасау зертханалық сабақтарды жүргізуде финанстық және материалдық шығымды анағұрлым қысқартуға әкеледі.

Зертханалық практикум химия пәнін оқытуда оның құрамды бөлігі болып табылады. Бұл аксиома бүкіл дүние жүзіндегі білім бағдарламасында қабылданған. Бірақ химиялық құрал-жабдықтардың, реактивтердің бағасының жоғары болуы және қауіпсіздік мәселесі жөнінде ерекше талаптардың қойылуы, пайдаланған химиялық реактивтерді қайта пайдалану мәселелері сияқты себептерге байланысты көбінесе зертханалық сабақтар талабы мен оқу бағдарламасына қойылатын талап деңгейлері сәйкес келмейді.

Аз мөлшердегі реактивтермен жұмыс істеу әдістемесі

Микроғылымды тәжірибелер техникасын қолдану жоғарыда айтылған қиындықтарды болдырмайды және зертханалық сабақтарды қол жетерлік және қызықты жасауға мүмкіндік туғызады.

Микрохимиялық тәжірибелердің негізін, жасалатын тәжірибенің күрделігіне байланысты тез жиналатын, стандартты микроқұрал-жабдықтар жиынтығы құрайды. Бұл жағдайда тәжірибелерді сыныпта немесе аудиторияда жүргізуге болатындай химиялық реагенттердің микромөлшері пайдаланады.
Әдебиеттер:

И.Нұғыманұлы, Ж.Ә.Шоқыбаев, З.О.Өнербаева. Химияны оқыту әдістемесі – Алматы. «Print-S» баспаханасы, 2005. - 353 б.
Г.М.Чернобельская. Методика обучения химии в средней школе. М.:Владос, 2000. -413 с.
М.В.Зуева, Н.Н.Гара. Школьный практикум. Химия. 8-9 классы. Москва, Изд. Дом «Дрофа», 1999.
Н.Н.Гара, М.В.Зуева. Школьный практикум. Химия. 10-11 классы. Москва, Изд. Дом «Дрофа», 1999.
И.Н.Чертков. Химический эксперимент с малыми количествами реактивов. Книга для учителей. М.:Просвещение, 1989. -189с.

жүктеу/скачать 2,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 13