Адамның сапасы төменгі жағдайларға байланысты болып келеді; Адамның ерекшеліктеріне байланысты (физиологиялық жағдайы, эмоциясы, интеллекті, көзқарасы, қызығушылығы)
Адамның ортадағы жағдайына байланысты (статусы, әлеуметтік ролі, құқығы, міндеті, жауапкершілігі, ақпаратқа қол жеткізу мүмкіндігі, болашақтан үміттенуі т.б.)
Адам сапасының негізі оның ұстанған бағытына (бағытталуы), қабілетіне, психологиялық қабілеті, темпераментіне және характеріне сүйенеді (байланысты).
Енді осы элементтерді анықтайық;
- Адамның бағыты: Адамның белгілі бір нәрсеге бағытталуы оның іс-әрекеті мен мотивациялық жағдайын көрсетеді.
Негізінен алғанда бағытталудың 3 түрі бар:
Өзара әсер ету (басқалармен достасу, араласу, байланыс құру)
Міндетке бағытталу (мақсатқа жету үшін)
Өзіне бағытталу (адамның бірінші кезекте өзінің мәселемін шешуге бағытталуы)
- Адамның қабілеті: Адамның мақсатына жетуі үшін қажетті адам сапасының жиынтығы оның қабілетін көрсетеді. Қабілет физикалық, психологиялық, интеллектуалды болып үшке бөлінеді.
Физикалық қабілет адамның күшін, жылдамдығын, төзімділігін, физикалық артықшылықтарын көрсетеді. Психологиялық қабілет ойлауды, әсер етуді, логикасын, шешім қабылдау ерекшеліктерін көрсетеді. Интеллектуалды қабілет ғылымилықты (жан-жақтылығын, обьективтілігін) көрсетеді.
- Темперамент: Адамның іс-әрекеттерін анықтайтын және сәйкестендіретін психологиялық жиынтықты темперамент дейміз.
- Характер. Адамның мінез-құлқы. Табиғи және әлеуметтік факторлардың әсерінен
Адамдық капитал
Менеджменттің тарихи дамуына қарайтын болсақ, экономикада адамның еңбегі өндіріс факторларының бірі ретінде қарасырылатын еді. Алайда қазіргі таңда адам техника мен технологияның жанында өндіріс факторы ретінде қарастырылмайтын болды. Өйткені адам ұйымның ең басты ресурстары (өте маңызды) ретінде қолға алына бастады.
Адамның білімін, қабілетін, ойлап табушылығын, өзін-өзі жетілдіруін, жеке психологиясы және мәдени құндылықтарының жиынтығын адамдық капитал дейміз. Бұны интеллектуалды капитал деп те айтуға болады.
