Мифология. Діндер типологиясы. Миф (аңыз) адамзат баласы дүниетанымының

жүктеу/скачать 4,63 Mb.

бет	3/3
Дата	07.03.2023
өлшемі	4,63 Mb.
	#171407

1 2 3

Байланысты:
мифология

ҒҰРЫПТЫҚ

Ғұрыптық іс-әрекет – құлшылық жасау салттарын орындау, яғни діни мейрамдарды өткізу, діни рәсімдерді орындау, құлшылық жасайтын ғимараттар тұрғызу және т.б. жатады.

Діндерді жіктеу

Политеизм -көпқұдайлық,
Монотеизм - бірқұдайлық,
Деизм - әлемді жаратқан соң, оның одан әрі дамуына араласпайтын, белгілі бір тұлға кейпіндегі емес әлдебір бастапқы себепті мойындайтын ілім.

Діндердің тарихи түрлері

Ежелгі наным сенімдер, діннің алғашқы қарапайым түрлері
Ежелгі және қазіргі ұлттық діни жүйелер
Әлемдік діндер
Дәстүрлі емес діндер, жаңа діни құрылымдар

ШАМАНИЗМ

Айрықша адамдардың екі әлемнің арасында делдал болуы, оның көріпкелдік жасау, емдеу, табиғат өзгерістерін туғызу, қайтыс болғандарды жер асты әлеміне жеткізіп салу т.б қабілеттеріне сену. Қазақ тілінде бақсылық деп аталады. Шамандардың орындайтын салты ғылымда «камлание» (түрік. Кам-шаман) деп аталады.

Тәңіршілдік (Тенгрианство)– бір ғана Жаратушыға сенуге негізделген дін, болжам бойынша б.з. д. II мыңжылдықтың соңы-I ғасырдың басында пайда болған. Тәңірі еркектік бастама, Тәңірімен іс жүзінде ажырағысыз Құдай Ана Ұмай (Хумай, Ымай, Этугэн, кейде Ұмайя). Егер Жоғарғы Құдай Таза, мінсіз аспан болса, онда Ұмайдың бейнесі-жемісті жер.
Ежелгі түріктер басқа да құдайларды қастерледі: олар отқа – От-Ана құдайына табынды, үй ошағы қасиетті болып саналды (түтінің үзілмесін, ошағың сөнбесін деген тілектер ұрпақ жалғатығын білдіреді). Жер мен су қасиетті болды-оларды Жер-Су құдайы бейнеледі. Ата-бабаларымыздың рухтарын қастерлеу дәстүрі түркілерді жетінші буынға дейін өз шежіресін, аталарының ерліктерін білуге және өз ата бабасының намысын қорғауға міндеттеді. Әрбір адам оның іс-әрекеті жеті ұрпаққа жететінін түсінген.

жүктеу/скачать 4,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3