Микроэкономика

а) Р = 10 болғанда Р > АС_тіп болған-

дықтан фирма қысқа мерзімді кезенде өнім өндіреді және экономикалық пайда алады. Ен, көп пайда алу үшін бәсекелес фирма Р > МС болғанша өнім өндірісін арттырады. Осыған орай, бұл жағдайда Q = 3 мың бірлік болғанда пайда өнім көлемі ең көп мөлшерде болады

П = РQ* - ТС(Q) ) = 2 мың теңгеге тең болды

288

өседі, өйткені ТR = РQ; МR = Р; Р = 15 болғанда

тіn

теңсіздігі орындалатындықтан, кез келген Q-да өндіріс

зиян шегеді. Кәсіпорын қысқа мерзімде шығындарын ең

төмен деңгейге жеткізу мақсатында өндірісті жалғас-

тырады, онда өндіріс көлемі Q=3 мың бірлік, ал зиян

У = 4 мың теңге болады. Саладан шығатын

кезде зиян жалпы тұрақты шығындарға тең болады,

яғни 8 мың теңге.

в) Р = 5 болғанда Р < АVС_тіпФирма осы

бағада өз қызметін тоқтатады, ал зиян 8 мың теңгені

құрайды.

289

ә) Нұсқау. Жалпы тұрақты шығындардың өзгерісін

ескере отырып өндірістің әрбір көлемі үшін А VС,

АС және МС-ты есептендер.

Тұрақты шығынның бағасы өзгергенде өнімнің нарықтық бағасы мен кәсіпорынның ұсынысы өзгеріссіз қалады. Тек қана пайда мөлшері өзгереді. Р = 10 болғанда өндіріс зиян шегеді, Q* = 3, У = 2. Р = 15 болғанда өндіріс пайдалы болады, алайда пайда алдыңғыға (1ә пунктіне) қарағанда төмендейді, яғни П= 16, Q = 4.

а) МС қисығы баға сызығымен (шеберхананың сұраныс

қисығы) В нүктесінде қиылысады. Оған сәйкес

өнім өндірісі Q*. Фабрика АВСВ тік төртбүрышының

ауданына тең экономикалық пайда алады.

ә) Р = 200 болғанда фабрика зиян шегеді; өйткені баға

сызығы (Р = 200) АVС және АС қисықтарының

ортасында орналасқан. Ең аз зиян өндіріс көлемі Q

болғандағы тік төртбұрыш АВСD ауданына тең.

Мұнда 1 өнім бірлігіне шаққандағы шығын \СВ\

кесіндісінің мөлшеріне тең.

290

№4.

қисьтғьщ А С₂ қисығына дейін жоғары ығыстырады, алайда АVС және МС қисықтарына әсер етпейді. Соның нәти-жесінде, қысқа мерзімді кезеңде нарықтық баға (Р = 500) мен фирма ұсынымында Q* өзгеріс болмайды.

Пайда АВСD тік төртбұрышының ауданына тең мөлшерге азайды.

Егер ағаш бағасының өсуі тек сіздің жиһаз

фабрикаңызға әсер ететін болса, онда нарықтық баға

өзгерссіз қалады (нақ осы жағдай суретте көрсетілген).

МС, АVС АС қисықтары жоғары ауысады.

291

Ұсыныс көлемі Q₁ -ден Q₂ ге азаяды. Пайда АВСD ауданынан АЕҒВ ауданына дейін кысқарады. Пайда АВСD ауданынан АЕҒQ ауданының шамасына дейін азаяды. Егер ағаш бағасы барлық өндірушілер үшін көтерілсе, онда нарықтық ұсыныс азаяды, сондықтан өнімнің нарықтық бағасы өседі.

в; Фирма ұсынысының қисығы дегеніміз А УС -дан жоғары жатқан МС қисығының бір бөлігі.

292

Фирманың қысқа мерзімдегі ұсыныс қисығы МС қисығының - АVС -дан жоғары жатқан бөлігі болғандықтан, ал АУС қисығының ең төменгі деңгейі 4-ке тең болғандықтан, баға 4-тен жоғары болуы тиіс. Сонымен, қысқа мерзімді ұсыныс қисығы мынадай болады:

ә) ұтымды өндіріс көлемі МС = Р немесе 4 + 4Q = = 24 теңдігінен табылады, Q = 5, пайда

№8. Q, = 10, П = 90; Q₂ =20, П₂ = 197.

293

болғандықтан, серіктестік пайда алады. Өнімнің ұтымды көлемін анықтайық.

бұдан

б) ТУС = 3 Q² + 100; АVС = 30 + 10. АVС

функциясының ең төменгі мәні 10-ға тең. АVС_тіп < Р

< АС_тіп( 10 < 22 < 28) болғандықтан, серіктестік қысқа

мерзімде зиянын азайту мақсатында өз қызметін

жалғастырады.

Теңдіктен 60 + 10 = 22; Q* = 2; У = 15.

Қызметті тоқтатқан кездегі шығын ТҒС = 27 болатынын айта кетуіміз керек.

№10. а) ТС =f МСdQ = 20 + 0,3 Q² + С

Мұнда, С = ТҒС = 20.

Одан, ТС = 2Q + 0,3Q² + 20

Сонымен, Р = 5 болғанда фирма күніне 12,5$-ға тең зиян көреді, ол 5 дана өнім өндіреді. Бүл зиян өндірісті тоқтатқандағыдан төмен (12,5 < ТҒС = 20). Р = 8

болғанда Q* = 10; П = 10.

ә) ТVС = 20 + 0,3Q²; АVС = 2 + 0,30

фирма өз қызметін тоқтатады.

№11. а) ТК = 420;

MС = Р тендігін қолдана отырып 2 + 0,2-Q-42

табамыз, бұдан күніне Q -200,

б) егер тұрақты шығындар 6000$-ға дейін өссе, онда

өндіріс көлемі өзгермейді, алайда өндіріс зиян көреді, және де күн сайынғы зиян мөлшері 2000$-ды құрайды.

в) әр шина үшін 10$ салық салу жалпы шығындарды 10 Q-ға арттырады. Сонда:

№12.

Р, теңге	25	30	34	50	60	90
Q, мың дана	0	0	3	4	5	6
П мың теңге.			43	20	65	215

Нұсқау. Өндірістін, барлық ықтамал көлемдері үшін АVС, АС, М/С-ты есептендер. Қисықтарды салыңдар. Фирманың ұсыныс қисығы МС қисығының АУС_тіп = 31,67-ден жоғары орналасқан бөлігі. Осыған орай, нарықтық

Р, теңге	25	30	34	50	60	90
Qs(1000фирма) мың бірлік	0	0	3000	4000	5000	6000

а)айнымалы ресурстардыңбағасы өскенде фирманың шекті шығындары артады. Бұл фирмалардың МС қисықтарының жоғары қарай ауысатынын білдіреді.

295

ұсыныс қисығы да жоғары көтеріледі. Бұдан соң,

фирмалар осы бағада өнімді аздау өндіретін

болады. Сонымен, айнымалы ресурстар бағасының

өсуі фирма ұсынысын төмендетеді.

ә) саладағы фирмалар өндірістің шекті шығындарын

азайтатын жаңа технология қолданғанда әр

фирманың МС қисығы төмен жылжиды. Бұл

жағдай фирма тауарларының кез келген бағаға

сәйкес ұсыныстарын арттырады.

№