Атмосфера азотының фиксациялануы

өмір сүретін бактериялар 20-дан 70 кг/га, түйнектік бактерия-
лар 160-180 кг/га азотты фиксациялайды. 
Казіргі кезде азотфиксаторларды дақыл ретінде өсіреді
және бактериялық тазартқыштар: азотобактерин және нитра-
гин дайындайды. 
Фосфор айналымы.
Фосфор органикалық заттардан
фосфорқышқылы түрінде ыдырау үдерісі арқылы босап шы-
ғады. Фосфор қышқылы суда еритін тұздар түзеді. Ана-
эробты жағдайға қарағанда, аэробты жағдайда тез еритін
фосфордың көп екендігін зерттеулер арқылы көз жеткен. 
Еруі қиын байланыстардың бір бөлігі органикалық заттарға
ауысады. Мысалы, 
Bacillus mycoides
, көмірқышқылын көп мөл-
шерде бөлінуі арқылы, аммонификация жүруін қамтамасыз
ете отырып фосфаттардың еруіне себеп болады, ол мына
теңдік бойынша жүзеге асады: 
Ca
3 
(PO4)
2 
+ 2CO
2 
+2H
2
O=2CaHPO
4 
+Ca (HCO
3
)
2
. 
Казіргі уақытта тыңайтқыш ретінде фосфоробактерин
пайдаланылады, осыған байланысты фосфорлы қосылыстар
өсімдіктер пайдалана алатын күйге көшеді. 
Күкірт айналымы.
Күкірт ақуыздар және басқа орга-
никалық заттардың ыдырауымен бір мезгілде өсімдіктер
үшін улы күкіртті сутек түрінде бөлініп шығады. Бұл қосы-
лыс
Sulfomonas
, Tiobacterium тобына жататын, бактериялар-
дың қатысуымен екі кезең арқылы күкірт қышқылына өтеді. 
Алғашында күкіртсутек тотығады да бос күкіртке айналады, 
сосын оттегімен судың қатысуымен негіздердің еруіне себеп
болатын күкірт қышқылы пайда болады: 
2H
2
S+O
2 
=2H
2
O+S
2
+65 ккал, 
S
2 
+3O
2
+2H
2
O=2H
2
SО
4
+283 ккал. 
Вегетациялық кезеңде пайда болатын күкірт қышқылының 
мөлшері 200-250 кг/га шамасында болуы мүмкін. Анаэробты
жағдайда күкірт қышқылының тұздары қайтадан күкіртсутек-
ке дейін тотықсызданады. Бактериялардың әсерінен органика-
лық заттардың минералдық заттарға дейін ыдырауы, жаңа
микроағзалардың денесін құрайтын және олардың биология-
лық айналымға қайта кіруін қамтамасыз ететін қоректік
элементтермен энергияның бөлінуі біртіндеп жүреді. 

жүктеу/скачать 2,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: