40-кесте Дәнді дақылдардың гүл шоғыры бойынша айырмашылық белгілері
Дақыл
|
Гүл
шоғыры
|
Масақ білігінің тұғарынданемесе сіпсебас ұшындағы масақша саны
|
Масақшадағы гүлдер саны
|
Масақ қабықшалары
|
Сыртқы гүл қабықшалар
|
Қылтықтын, бекіген орны
|
Бидай
|
Масақ
|
1
|
3-5
|
Кең, көп жүйкелі, ұзынша килі ен жоғарғы жағы істі
|
Тегіс, килі жоқ
|
Сыртқы гүл қабықшасының төбесіне қарай
|
Қара бидай
|
Масақ
|
1
|
2 кейде 3
|
Өге жіңішке,бір жүйкелі, ұзынша килі бар
|
Килі бар, шеттері кірпікші, ол қылтыққа ай-налады
|
Сондай
|
Арпа
|
Масақ
|
3
|
1
|
Өте жіңішке, ланцетті қылтық тәрізді жоғары қарай үшкірлеген
|
Енді, бес жүй-келі, кылтыкка айналады (қыл-тықты түрле-рінде)
|
Сондай
|
Сүлы
|
Сіпсебас (шашақ)
|
1
|
2-4
|
Енді, жарғақты, ұзын жүйкелерімен
|
Тегіс, килі жоқ
|
Сыртқы гүл қабықшасынын. арқалығында
|
Жүгері
|
Сіпсебас (аталық гүл шоғыры)
|
2
|
3
|
Енді, түкті, ұзынша жүйкелерімен
|
Жұқа, қабықты
|
Сыртқы гүл қабықшасының арқалығында
|
|
Собық (ан-алық гүл шоғыры)
|
Екеуден қосарланып тік орналасқан
|
2, тек жоғарғы жемісті
|
Кішірек, дәннің үшар басында
|
Кішірек, қабықты, дәннің ұшар басында
|
Сыртқы гүл қабықшасының арқалығында
|
Тары
|
сіпсебас
|
1
|
1-2
|
Д еңгел ек-дәңес, жарғақты, көп үйкелі, 2-ірі, үшіншісі қысқа
|
Тегіс, жылтыр
|
Сыртқы гүл қабықшасының арқалығында
|
Күріш
|
Сіпсебас
|
бірнешеу
|
1
|
Жіңішке линиялы-ланцетті
|
Енді, үзынша қабырғалы, түкті
|
Гүл қабықшасының төбесіне қарай
|
Шәй жүгері
|
Сіпсебас
|
2-3 оның 1-і тісті
|
1
|
Дөңес, қалың, түкті немссе жылтыр
|
Жұқа, нөзік
|
Сыртқы гүл қабықшасының төбесіне қарай
|
Пісіп-жетілу кезеңі. Дәннің қалыптасу процесін Н.Н. Кулешов үш кезеңге - қалыптасу, толысу және пісу-бөледі.
Тұқымнын түзілуі - ұрықтанудан өсу нүктесі пайда болғанға дейінгі кезең. Ұрық өлсіз өскін бере алады, 1000 санының массасы 1,0 г, бұл кезеңнің ұзақтығы 7-9 тәулік және одан да көп.
11-сурет. Масақты астық дақылдарының гүл шоғырлары: 1-
қылтықты жұмсақ бидай; 2-қылтықсыз жұмсақ бидай; 3-қатты бидай; 4-қара бидай; 5-көпқатарлы арпа; 6-қосқатарлы арпа.
Тұқымның қалыптасуы - тұқымның түзілуінен дөннің түпкілікті ұзындығы белгіленгенге дейінгі кезең, құрғақ заттар мөлшері өлі темен, 1000 тұқымның массасы 8-12 г.
Достарыңызбен бөлісу: |