Диспансерлік аурулардың үш тобын ажыратып ұсынады

Бірінші топқа жедел тыныс жетіспеушілігімен өкпелік жүрекпен және т.б. аурулардың асқынған түрімен еңбекке жарамсыз болғандар жатады.Бұл науқастар үнемі жүйелі түрде бақылап отыруды керек етеді. Айына бір рет учаскелік дәрігерде бақылауда болып тұрады.

Екінші топқа жиі өршіп отыратын созылмалы бронхитте және тыныс алу функция-ашық бұзылыстары жатады. Жылына 3-4 рет пульмонолог дәрігердің бақылауында болып тұрады, рецедивке және жедел респираторлы ауруларға карсы емдік курстар күзде және көктемде тағайындалады. Ингаляциялды дәрілер әсерлі әрі тиімді болады, бронх талшыктарына трахея ішілік жуу жолы аркалы бронхоскопиялы санация жүргізеді. Активты инфекцияда антибактериальді препарат колданылады.

Ушінші топта – рецидивке карсы болмауы, емнің нәтижелі болуына байланысты 20 жылда бір рет қайталануы.

Ондай науқастарға мезгілді профилактикалық терапия тағайындалады.

Диспансеризация.

Диспансерлік есепте пульмонолог және педиатрда болады. Емделіп болғаннан кейін екі ай көлемінде бір реттілікпен физиотерапия, стимулдаушы терапия, витаминотерапия, аэрозольді терапия және оттекті терапия сияқты курстар жүргізіледі.

Алғашқы ерте диагностика және өткір пневмонияның рациональді емі ағымына клинико-рентгенологиялық қорытындысына қарай, балаларды белсенді диспансерлік бақылау, әсіресе пневмонияның СДК түрін басынан өткізгендер үшін.

Екіншілік профилактика, жоғарыдағы дәстүрлерді орындауы.

Патогенез

Бронх өзектерінде қайтымсыз өзгерістер мен өкпедегі бөліктік зақымдалу пневмо-склероз, созылмалы пневмонияның морфологиялық субстраты болып табылады. Бірінші бронх өткізгіштігі бұзылады, бронхтар қабымен эндобронхит болады. Лимфа түйіндерінің ұлғаюы, бөлек аймақтардың құрғауы, бұлшық еттердің дистония салдарынан цилиндрлердің кеңеюінен (бронхтардың кеңеюі) бронхиялардың деформацияға ұшырауы. Мерцательді эпителидің белсенділігінің төмендеуі және бронхтардың мукоцилярлы клиренсінің қабынуға жақсы қатысуы. Біраз уақыттан кейін, эпителидің атрофиялық және дистрофиялық өзгеруі, сондай-ақ бұлшық ет, нерв, қан, лимфа тамырдың, шеміршектің шырыш бездерінің солай өзгеруі бронхтар атониясына параличыне ,дренажді кызмет бузілуымен бронхоэктазға алып келуші, өтұшы функциясын бұзады.

Бұның соңы иммунитет жетіспеушілігіне, витамин тапшылығына, зат алмасу бұзылысына, ішкі ағзалардың дистрофиялық бұзылысына, эндокриндық , өкпе жүректік жетіспеушілікке алып келеді.

• 
  Перкуссияда – перкуторлы дыбыс.
  
• 
  Аускультацияда – ылғалды , жиі ұсақ және орта көпіршікті сырылдар есітіледі .
  

Өкпе ателектазы, созылмалы өкпелік жұрек , кей кезде амилоидга алып келеды.

Балаларда созылмалы пневмонияны диагностикалау үшын анамнез шағымдары, клиникалық және рентгенологиялық өзгерістер (өкпе суретіндегі деформациялар, өкпе ұлпасының сегментарлы қараюы) тіттік дәлелі есептеледі Созылмалы т пневмонияны м індетті түрде біріншілік туберкулезбен, муковисцидозбен , диффузды пневмофиброзбен , Картагенер синдромы мен , рецедивирующий бронхитпен (әсіресе обструктивты ) дифференсация жасауымыз қажет.

• 
  Өзіндік жұмыс (лабороториялы зерттеу, нуқаспен жұмыс, практикалық дағдыларды үйреніп және бекіту, анамнез жинау, клиникалық қарау және диагностика кабинетімен жұмыс жасау т.б)
  
• 
  Оқытушымен жұмыс жасау (жеке дара және топпен ИӨЖ нәтижелерін талқылау, клиникалық талқылау және т.б)
  
• 
  Қорытынды және бастапқы білім деңгейін бақылау (тест, ситуациялық есептер, тәжірибелік дағдылар т.б.).
  

1. Балаларды жасына сай тыныс алу ерекшеліктері:

А) тар танау жолдары, мұрын қуысының тар болуы және дамымай қалуы

Б) тыныс жолдарының шырышты қабатының қан тамырларына байланысты әрі нәзік болуы

В) беткейлі үстіртін тыныс

Г) өкпе, кеңірдек, көмейдің жар жеңіл жылжымалы болуы

Д) бәрі дұрыс
2. Тыныс алу органдарының ауруларының алдын-алу мынамен қорытындылмайды:

А) таза ауада серуендеу

Б) бөлмені желдету

В) ауа райына сай келу

Г) вирусты инфекциядан сақтау

Д) алдын-алу егулер

А) үй режимі

Б) жылы ішек-асын

В) турунды көмегімен мұрын жолын тазалау

Г) жылы аяқ ваннасы

Д) кеудеге банкілерді қою

А) құрғақ, үрген жөтел

Б) дауыстың қарлығуын немесе тіптен сөйлей алмауы

В) тұншығу болуы мүмкін

Г) дене температурасы жоғары

Д) өкпеде ылғалды көпіршікті сырылдар

5. Балалардағы жедел көмек қабынуы негізіндегі күтім мынамен байланысты сипатталады:

А) бөлмеде ылғалды ауаның жоғары болуы

Б) жылы сулы бумен тыныс алу

В) кортоптың болуы ингаляциясы, содалы ингаляция

Г) аяққа арналған қыша қосылған ыстық ванна, қышамен бүркеу

Д) бәрі дұрыс

А) жұтыну кезіндегі тамақтағы ауырсыну

Б) бас ауруы, бұлшық еттегі ауырсыну

В) 39-40⁰С t-ң жедел басталуы

Г) ұлғаю, қыздыру

Ситуациялық есептер:
Есеп №1. 4 жасар Назипа, тәбеті төмен, температурасы 37,5⁰С, жөтелі бар деген шағымдарымен түсті (анасының айтуы бойынша).

Бала алғашқы жүктіліктен ауыр токсикозбен, 2600 гр салмақпен туылған. 1 жасында сальмонелезбен ,жел шешекпен , 3 жасында Боткин ауруымен ауырған, жиі ЖРВИ байқалған. Алғаш пневмониямен 1 жасында ауырған, сонымен қатар рахиттің ІІ ауырлықта гипотрофиямен, ауруханада емделіп жағдайы жақсарылып шағарылған, бірақ 1 ай өтісімен «пневмония» диагнозымен қайта гоститализацияланған 3 жасқа дейін 5 рет осы диагнозбен стационарлы ем қабылдаған. Е-қарауынсыз жөтелмен шығарылды. Сол 3 жастан бастап созылмалы пневмония қатері мүмкіндігімен есептеп объективті: Салмағы-15500, бойы-106см. Әлсіз, бозарыңқы. Пульс -118,тыныс алу-32 рет минутына.

Жөтел-ылғалды, жиі шырышты іріңді,қықырықпен. Өкпеде қорапты,перкуторлы тон естіледі. Өкпе қатты тыныс фонында – жауырын бұрышының жоғары паравертебральді аймақта көптеген сырылдар жүрек тондары бәсеңсіген, төстің сол жоқ жиегінде қысқа систолалық шу естіледі. Бауыр қабырға доғасымен 2 см төмен.

Сұрақ: 1. Сіздің болжады диагнозыңыз?

2. Зерттеу жоспары?

Жүрек ақаулары бар балаларды ерте диагностикалау және уақытылы емді бастау үлкен әсерін тигізеді.

Жүрек қантамыр аурулары бар балалар жөніндегі білімді бекіту. Олардың қауіп қатар факторын журек кан тамыр ауруын табу және оның клиникалық түрлері. Кардиалогиялық аурухананың жұмыс міндеттерін анықтау. Педиатрияны тәжірибеде журек кан тамыр ауруы негізгі белгілерін және қан айналым жетіспеушілігін меңгеру.

• 
  Нәрестенің әр түрлі жастағы балалардың органдары мен системаларының анатомо-физиологиялық ерекшеліктерін, баланы зерттеу әдістерін және оның көрсеткіштерін бағалау, балалар ата-аналармен жүмыс істеу деонтологиясын үйретуді;
  
• 
  тума жүрек ақаулары, ревматикалық емес кардиттер, ревматизм, болжауды
  

• 
  Реанимациялык шараларды орындауы жасанды тыныс алу мен жүрекке тыкелей емес массаж жасауды
  
• 
  Әр түрлі жастағы балалардың артериалды қан қысымын өлшеу әдістерін
  
• 
  пароксизмалды тахикардия ұстамасын.,гипертензияны диагностикалауды
  

5. 
   Сабаққа дайындалу сұрақтары:
   

1. Балалардын анатомиялық физиологияның ерекшелігі журек кан жетыспеушылыгы

2. Жаңа туылғандармен ұрықтың қанайналымы. Үлкен және кіші қан айналым шеңбері.

3. Балалардағы жүрек қантамыр жүйесін зерттеу әдістері.

4. Әр түрлі жастағы балалардың қанының биохимиялық тексергендегі қалыпты көрсеткіштері.
- Осы сабақ тақырыбы бойынша:

1. Балалардағы жүрек-қан тамыр жүйесінің аурулары.

2. Ауруға әкелетін факторлар

3. Клиникалық белгілері

4. Балалардағы ЖҚЖ-ң ауруларының диагностикалық алгоритмі

5. Балалардағы ЖҚЖ-ң ауруларын емдеу протоколы

6.Балалардағы ЖҚЖ-ң ауруларының алдын-алу мониторингісі және диспансерлік бақылау

6. Ақпараттық – дидактикалық блок.

Бактериальды эндокардит

Этиология. Қоздырғыштары әртүрлі бактериялар болуы мүмкін, жиі бұл ауру жасыл стрептококк пен стафилококкпен шақырылады.

Патогенезінде үлкен маңызға ие – макроорганизмнің иммунобиологиялық қасиеттерінің төмендеуі, инфекция ошақтарының болуы.

Патоморфологиясы. Эндокардта ойық-жара ошақтары, тромбтардың түзілуі болады, қақпақшалық зақымдалуларда деформациялар дамиды.

Клиникалық көрінісі аурудың кезеңіне және белсенділік дәрежесіне негізделген. Симптоматикасы уш негізгі синдромнан құралады: токсикоз, эндокардтың зақымдалуы және тромбоэмболиялық асқынулар. Бастапқы, инфекциялық-токсикалық фазада жалпы инфекциялық үрдістің көріністері басым: субфебрильдіден гектикалық қызбаға дейін, қалтырау, тершеңдік. Иммуноқабыну фазасы ішкі мүшелер-бауыр,көкбауыр, жүректің диффузды абактериальды зақымдалуымен сипатталады, гломерулонефрит, анемия дамиды, тері жабындылары өзіндік сұр-сары түске өзгереді.

Дистрофиялық фазада ішкі мүшелердің ауыр зақымдалуы нәтижесінде клиникалық көрінісінде жүрек, бүйрек, сирек-бүйрек-бауыр жетіспеушіліктері басым болады.

Лабораторлы зерттеуде: бірінші фазада инфекциялық үрдіске тән қандағы өзгерістер, нейтрофильді және солға жылжыған лейкоцитоз, протеинограммада α2-глобулиннің көбеюі, ЭТЖ-ның, С- реактивты акуыз-ң жоғарылауы. Зәрде гематурия анықталады. Келесі фазада – гипохромды анемия, лейкоцитоздың лейкопенияға ауысуы, γ-глобулиннің жоғарылауы қосылады.

Емі. Антибиотикотерапия – пенициллин 500000кг/дене салмағына/тәулігіне парентеральды; ауыр науқастарда 1000000 кг/д.с. Курс 3-4 апта. Иммундық қабыну фазасында қабынуға қарсы препараттар көрсетілген( ацетилсалицил қышқылы, метиндол, вольтарен), глюкокартикоидтар-преднизолон 0,5/кг/д.с. тағайындауға болады.

Алдын-алу: созылмалы инфекция ошақтарының біріншілік және радикальды санациясы, үнемі диспансерлік бақылауда болу, кез-келген қызбамен жүретін аурулардың интенсивті антибактериальды терапиясы.

Перикардиттер.

Этиологисы – вирусты аурулар(энтеровирус), ревматизм мен дәнекер тіннің диффузды аурулары кезінде(жүйелі қызыл жегі), уремиялық перикардитте кездеседі.

Патогенезі. Балаларда аллергиялық генезбен негізделген. Іріңдік үрдістер кезінде метастатикалық перикардит туындайды-ол миокардтағы іріңді ошақтардың перикард қуысына немесе гематогенді тасымалдануына байланысты.

Клиникалық көріністері негізделген: 1. экссудаттың немесе фибриннің жиналуы(ауырсыну синдромы, перикардтың үйкеліс шуы, жүректің ұлғаюы; 2. Жүрек қуысының қысылу белгілері(гиподиастолия).

Экссудативті перикардиттің клиникалық көрінісі сұйықтықтың жиналу мөлшері мен жылдамдығына байланысты. Баланың жағдайы күрт нашарлайды, ентігу, жүрек аймағында тұйық ауырсыну пайда болады, бала мәжбүрлі-жартылай отыратын қалыпты іздейді. Көп мөлшерде сұйықтық жиналса дауыстың шықпай қалуы, ықылық пайда болады.

ЭКГ-өзгерістері – тісшелер вольтажының төмендеуі, Т тісшесінің теріс болуы, S-Т интервалының ауытқуы.

Рентгенологиялық-жүрек көлеңкесінің кеңеюі, ол үшбұрыш немесе трапеция, шар формасына ұқсас болады.

Адгезивті перикардит(жабысқақ, конструктивті) туберкулезді, ревматикалық және септикалық перикардиттен кейін дамуы мүмкін. Науқастар әлсіздікке, оң жақ қабырға астындағы қысым сезіміне шағымданады. Оларда горизонтальды жағдайда күшейетін цианоз байқалады. Науқастың сыртқы келбеті: домалақ бет, мойынның ісінген және пульсациялаушы веналары, асцит, аяқтарда ісіктің болмауы. Тексеру кезінде –әлсізденген жүрек түрткісі, жүрек шекаралары қалыпты немесе сәл ұлғайған, аускультативті тахикардия, 2 тонның акценті, өкпе артериясынан протодиастолалық қосымша тон естіледі.

ЭКГ-да-тісшелердің шамалы төмендеуі, S-Т сегментінің конкордантты ауытқуы, Т тісшесі төмен немесе теріс.

ФКГ-да- перикардиальды протодиастолалық тон тіркелуі мүмкін.

Емі. Құрғақ(фибринозды) перикардитте арнайы ем қажет емес. Серозды, серозды-фибринозды перикардитте кортикостероидты терапия, диуретиктер(лазикс, гипотиазид) көрсетілген. Перикардтың пункциясы жүрек тампонадасы көріністерімен үлкен сұйықтық жиналғанда көрсетілген.

Адгезивті перикардитте емнің жалғыз әдісі-хирургиялық болып табылады.

Жүректің туа п.б. және жүре п.б. сипаттағы ауруы, бұл кезде эндокардтың эластикалық және коллагенді талшықтарының шамадан тыс пролиферациясы әсерінен диффузды қалыңдауы. Туа п.б. ФЭ кезінде өзгерістер ұрықтың жатырішілік дамуының 4-7-ші айында дамиды. Себебі белгісіз.

Клиникалық көріністері – тахикардия, ентігу, өкпедегі іркілулік сырылдар, бауырдың ұлғаюы, ісінулер. Жүрек шекаралары екі жаққа да, көбінесе солға қарай ұлғайған. Тондары тұйықталған. Жиі Ш тон анықталады. Жүрек ұшында интенсивті емес систолалық шу естіледі.

ЭКГ-да сол қарыншаның, кейде сол жүрекшенің де гипертрофия белгілері тіркеледі; S-Т сегментінің изолиниядан ауытқуы немесе төмендеуі, Т тісшесінің екіфазалығы немесе инверсиясы, әсіресе V5 және V6 тіркемелерінде.

Рентгенограммада жүрек көлеңкесі сол жақ бөлімдер есебінен ұлғайған, шар, овальді немесе трапеция формалы.

Болжамы-жағымсыз, науқастар әдетте өмірінің алғашқы айында немесе алғашқы жылы қайтыс болады.

Емі. Іркілулік жүрек жетіспеушілігінің ауырлығын жеңілдетуге бағытталған, ол үшін жүрек гликозидтері, диуретиктер, миокардта зат алмасуды жақсартатын препараттар қолданылады.

Кардиомиопатиялар.

Этиологиясы белгісіз. Жүрек бұлшықетінің ауруы, 3 тобы бар: гипертрофиялық, дилатациялық(іркілулік), рестриктивті.

Гипертрофиялық КМ(ГКМП) сол қарыншаның гипертрофиясымен сипатталады, ол оның қуысының тарылуымен жүреді. ГКМП-ның симметриялық формасында сол қарыншаның бос қабырғасы мен қарыншааралық перденің бірдеңгейде қалыңдауы болады. Ассиметриялық формада ҚАП гипертрофиясы басым болады. ГКМП-ның обструктивті және обструктивті емес формалары бар.

Клиникалық көрінісі бірқатар факторларға байланысты: миокардтың гипертрофия дәрежесіне, қысым градиентінің болуы және өлшемі, митральды қақпақшаның жетіспеушілігі, сол қарынша қуысының тарылу дәрежесі, жүректің диастолалық және насосты қызметінің бұзылу ауырлығына. Шағымдары: тез шаршағыштық, физикалық жүктеме кезіндегі ентігу, бас ауруы, бас айналуы, жүрек аймағында ауырсыну, синкопальді жағдайлар.

Қабынулық сипаттағы спецификалық емес өзгерістердің дамуымен негізделген жүрек бұлшықетінің зақымдалуы. Пайда болуы көбінесе Коксаки вирусы, әсіресе А және В тобы, ЕСНО вирусына байланысты, сирек тұмау және парагрипп, қызылша, паротит, цитомегаловируспен байланысты.

Клиникалық көрінісі. Кез келген жастағы балаларда кездеседі. Туа п.б. және жүре п.б. түрлері бар. Баланың шағымдары: әлсіздік, тез шаршағыштық, жүрек қағуы, жүрек аймағында ауырсыну, обьективті-тахикардия, жүрек шекараларының кеңеюі, тондардың дыбысталуының әлсіреуі, шоқырақ ырғағы, систолалық шу, жүрек ритмінің және өткізгіштігінің бұзылуы.

ЭКГ-да-SТ сегментінің изолиниядан төмендеуі,Т тісшесінің амплитудасының төмендеуі, ол екіфазалық немесе теріс болады.

Клиникалық көріністерінің ауырлығына қарай жеңіл, орташаауырлықты, ауыр деп бөлінеді.

Госпитализацияға көрсеткіштер:

1. 
   Жүрек-қантамыр және тыныс жетіспеушілігінің симптомдары
   
2. 
   Жүрек ритмінің бұзылуымен миокардит
   
3. 
   Фульминантты және созылмалы ағымдағы миокардит
   

1. 
   Жүректің жалпы өлшемінің және қуыстарының кеңеюі
   
2. 
   Миокардтың жиырылғыштық қабілетінің төмендеуі
   

1. 
   Жүрек жұмысына вегетативті жүйке жүйесінің әсерінің болмауы,
   
2. 
   Қанда жүректік антигендер мен антикардиальды антиденелердің табылуы
   
3. 
   Лактатдегидрогеназа, малатдегидрогеназа, креатинфосфокиназа изоферменттерінің кардиоспецификалық фракцияларының жоғарылауы
   
4. 
   Жүрек гипертрофиясы, миокард ишемиясының ЭКГ белгілері.
   

1. 
   Жүрек аймағындағы ауырсыну
   
2. 
   1 тонның әлсіреуі
   
3. 
   Тахи- или брадикардия
   
4. 
   Шоқырақ ырғағы
   
5. 
   Апикальды систолалық шу
   
6. 
   Өткізгіштіктің бұзылуы
   
7. 
   Экстрасистолия
   
8. 
   S-Т интервалының ауытқуы
   
9. 
   Т тісшесінің өзгеруі
   

1.Инфекцияның болуы:

Анамнезде

Клиникалық мәліметтер бойынша

Серологиялық мәліметтер бойынша

2. 
   Қан сарысуында Е иммуноглобулинінің жоғарылауы
   

ие критерийлердің біреуы болса дұрыс деп саналады.

• 
  Өзіндік жұмыс (лабороториялы зерттеу, нуқаспен жұмыс, практикалық дағдыларды үйреніп және бекіту, анамнез жинау, клиникалық қарау және диагностика кабинетімен жұмыс жасау т.б)
  
• 
  Оқытушымен жұмыс жасау (жеке дара және топпен СӨЖ нәтижелерін талқылау, клиникалық талқылау және т.б)
  
• 
  Қорытынды және бастапқы білім деңгейін бақылау (тест, ситуациялық есептер, тәжірибелік дағдылар т.б.).
  

А) хромосомды бұзылыстар

Б) сыртқы фактордың әсері /ата аналарының алкоголизмі/ жүктілік

кезіндегі вирусты аурулар, дәрілердің тератогенді әсері.

В) 1 ген мутациясы

Г) полигенді – мултифакторлы тұқым қуалау

Д) зат алмасуынің бузылуы
2. Нәрестелердің пульс жилігі:

1. 
   80-90
   Б) 80-70
   
2. 
   180-200
   Г) 200-250
   Д)120-140
   
   
   

1. 
   вирустар (ЭХО, Коксаки)
   Б)саңырауқұлақтар,паразиттер.
   
2. 
   стафилококтар, стрептококтар.
   Г) сарысулар, егулер.
   

Б) қан айналымының жетіспеушілігі

Б) R-граммада шар тәріздес пішін

Д) стероидты емес және гормонмен емдегенде оң нәтижелі динамика

Б) 2- і омыртқа аралықта

В) 3- і омыртқа аралықта

Г) 4- і омыртқа аралықта

Д) табылады
7. Қанайналыс бұзылысын негізгі зертеу әдісіне жатпайтын :

1. 
   өкпе қуысының R- графиясы
   Б) ЭКГ
   
2. 
   биохимия, ЖҚС
   Г) ЭхоКГ
   

8. Жедел кардиттің экстрокардиальдық негізгісіне жатпайтын:

Б) тері бетінің бозаруы

Д) жүрек ұшында систоликалық шу

9. Ревматикалық емес миокардитің емдеу тактикасына жатпайтын:

А) антибиотиктер

Б) стеройдты емес дәрі дәрмектер

В) гормондар

Г) седативті

Д) аминохинолинді

10 .Қанайналыс бұзылысының ЭКГ сында жатпайтын:

1. 
   синустық тахикардия, брадикардия
   Б) экстросистолия
   
2. 
   синустық түйінің әлсіздігі
   Г) а/в блокадалар, аяқтың блокадасы
   

Қандай ауруды ойлауға болады?

Қандай диогностикалық зертеу әдістерді қолданады?

Осы нәрестеде қандай белгілер қанайналым жетіспеушілігі табылды?

Сұрақ: l. Сіздің диагнозыңыз?

2.Диагноз қоюға кардиттің белгілері қандай?

1.Тақырыбы: Аурухана жағдайында журек –қан тамыр патологиясы бар науқас балаларды зертханалық және визуальды тексеру әдістері.