| «Кездейсоқ шамалар» ұғымы ықтималдықтар теориясының үшінші фундаменталды ұғымы. Оқушылар математикалық анализ элементтерін білмей «Кездейсоқ шамалар» ұғымы мен оның қасиеттерін оқып үйрену мүмкін емес [98].
Кездейсоқ шаманың анықтамасын нақты-индуктивтік әдіспен енгізіледі. Алдымен кездейсоқ шамларға бінеше мысал келтіріледі (депутаттыққа кандидаттардың жинаған дауыс саны, өлшеу нәтижелері, ойын сүйегін лақтыруда жиналған ұпай саны және т.б.).
Енді анықтама беріледі: Белгілі бір тәжірибенің нәтижесіне байланысты сандық мән қабылдайтын айнымалыны кездейсоқ шама деп атайды. Кездейсоқ шамалар және т.б.деп белгіленеді
Кездейсоқ шаманың қандай мән қабылдайтынын алдын ала болжап айту мүмкiн емес.
Анықтаманы функционалдық тұғырдан беруге де болады. Х кездейсоқ шамасын анықталу аймағы болатын қарапайым оқиғасының функциясы деп қарастыруға болады.
Дискреттi кездейсоқ шаманы оқыту әдістемесіне тоқталайық.
Кездейсоқ шамаларды және басқа да бас әрiптермен, ал олардың қабылдайтын мәндерiн және басқа да кiшi әрiптермен белгiлеймiз.
Қабылдайтын мәндер жиынына орай кездейсоқ шамаларды екi топқа бөледi: дискреттiк және үзiлiссiз. Егер кездейсоқ шамалардың мәнiн тiзбек түрiнде жазуға болса, онда оны дискреттiк деп, ал мәндерi белгiлi бiр аралықта жатса, онда оны үзiлiссiз деп атайды.
Анықтама. Кездейсоқ шаманың мәндерi мен олардың ықтималдықтарының арасындағы сәйкестiктi дискреттi кездейсоқ шаманың үлестiрiм заңы немесе үлестiрiм функциясы деп атайды. Бұл сәйкестiк таблица, график және аналитикалық түрде берiлуi мүмкiн.
Достарыңызбен бөлісу: | 
