Ж. О. Жылбаев Бас редактордың орынбасары
жүктеу/скачать 4,3 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қателер:
– көп оқылатын сөздерді (ауысты- ру, орнын ауыстыру, рұқсатнамалар немесе әріптерді, буындарды, сөз- дерді қосу) бұрмалау; – барлық мәтінді мағыналық үзіліс- сіз оқу, сөздерді дауыстап оқығанда қарқынының, нақтылығын және ай- тылуын бұзу; – оқуға берілген уақытта оқылған мәтіннің жалпы мағынасын түсініс- пеушілік; – оқу мәнерлілігінің болмауы, оқу бірсарынды естілуі. Кемшіліктер : – жекелеген мағыналық үзілістің, қарқыны және айтылу анықтығының бұзылуы; – берілген уақыттан сәл асырып оқылған мәтінді ұғынуы; – кейіпкердің мінезін сипаттау ба- рысында айқындықтың, бейнелілік- тің жеткіліксіздігі. Оқу жылдамдығына шамадан тыс назар аудару дұрыс емес оқуға жиі итермелейді. Дұрыс оқу дегеніміз - бұрмалаусыз, әріптерді немесе буындарды ауыстырмау болып саналады. Оқудың дұрыстығы тиімді болу үшін мұғалім арнайы оқу режимін анықтауы тиіс: 1) күнделікті жаттығулар (арнайы мәтіндер, жаңылтпаштар, жаттау, өлеңдер мен прозаны жатқа айту); 2) қате оқудың алдын алу; оқуға дайындалу, кіріспе әңгіме құру, кеспе әріппен жұмыс (1-сынып) жасау, қиын сөздерді құрамы бойынша талдау, қиын сөздерді хормен дауыстап (буындап, бөліп-бөліп, толығымен) оқу. Сондай-ақ, оқудың дұрыстығына мыналар да әсер етеді: оқу кезіндегі дененің қалпы, көз бен мәтін ара- сындағы қалыпты ара қашықтық, алдын-ала ішінен оқу, мұғалімнің үлгі ретінде оқуы. Л.К. Назарованың пікірі бойынша – оқырманның мәтіннің мазмұнын айқын, терең түсініп, ұғынып оқуы. Ол жекелеген сөздердің мағына- сынан, сөйлемдердің мәнінен, мәтін бөлімдерінің мазмұнынан құралады. Оқудың саналылығын тексеру әдетте оқылған бойынша әңгіме барысында жүргізіледі. Бұл ретте сұрақтар қабылдаудың үш деңгейіне қатысты болуы тиіс: 42 1-деңгей–нақты мазмұны; 2-деңгей – себеп-салдарлық бай- ланыстарды түсіну, кейіпкерлердің қылықтарының уәждемелерін ұғыну; 3-деңгей – әрекет етуші тұлға- ларды, кейіпкерлерді және олардың іс-әрекеттерін өзіндік бағалауы. Оқу жылдамдығы мен икемділігін (мазмұнына байланысты оқу жыл- дамдығы өзгертуге) дамыту үшін И. Т. Федоренко мен И. Г. Пальченконың жаттығулар жүйесінқолдану ұсыны- лады. Оқу техникасын жеделдетуге Фе- доренко мен Пальченко мынандай жаттығуларды ұсынады: 1) қайталай бірнеше рет оқу; 2) жаңылтпаш қарқынмен оқу; 3) оқып келе жатып оқымаған бөлімге ауысып мәнерлеп оқу; 4) қиын сөздер мен сөз тірке- стерімен жұмыс; 5) суреті көп кітаптарды көрсету, балалар оқығысы келеді; 6) кластан тыс оқуды ұйымдасты- ру; 7) слайдтарды пайдалану; 8) ойын ойнату – сөйлемде қойыл- май қалған сөздерді табу; 9) жұптасып оқу. (2 адам оқу); 10) сабақта үйге берілген текстен үзінді оқу; 11) мәтінді түгел оқу; 12) мәтінді оқу, бөлімдерге бөлу, жоспар құру; 13) белгіленген жоспар бойынша оқу; 14) мысалдардан мақал-мәтел, нақыл сөзге айналған жолды тауып оқу; 15) мәтіннен лепті, сұраулы, ха- барлы сөйлемдерді табу; 16) мәтінді іріктеп көркем сөз,- теңеулерді тауып оқу; 17) мәтін ішіндегі ең ұзын сөзді оқу; 18) мәтіннен 2,3,4 буынды сөз- дерді табу; 19) мәтіннен сұраққа жауапты із- деу, үзіндіні табу; 20) мәтінді оқу, әңгіме несімен ұнағанын, ұнамағанын айту; 21) мәтінді оқу,оқығанын қи- мыл-қозғалыс арқылы әңгімелеу; 22) мәтінді рөлге бөліп оқу; 23) мәтіннен жылдам, жай, кө- теріңкі дауыспен оқылатын сөйлем- дерді табу; 24) мәтінді оқу, шағын мазмұнда- ма жазу; 25) мәтінді оқу, шағын шығарма жазу; 26) мәтінді оқу, жай, күрделі жоспар оқу; 27) мәтінді оқу, мағынасы түсініксіз сөздерді белгілеу; 28) мәтіннен өкінішті, аянышты,- мысқылмен, қуаныш, ренжіп, т.б. эмоциалды кейіппен оқылатын сөй- лем, үзіндіні тауып оқу; 29) мәтіннен іріктеп көркем сөз,- теңеулерді тауып оқу; 30) оқу арқылы көру диктантын жаздыру. Оқу дағдысының дамуын қамта- масыз ететін негізгі әдіс әр кезде жаңа тапсырмамен оқи отырып, мәтінге бірнеше рет қайта оралу бо- лып табылады. Оқушылардың сүйікті оқу түрі – рөлмен оқу, көптеген сезімдер мен эмоциялар тудырады. Педагогика- да оқу дағдысын және мәтіндерді түсінуін қалыптастыру үшін жаттығу- лар кешені әзірленген. Бұл әзірлеме- лердің авторлары мына педагогтар мен психологтардың тобы болды: Заика Е.В., Нечаева Н.В., Кудина Г.Н., Новлянская З.Н., Ладыженская Т.А., Симановский А.Э. Бастауыш мектептің өзінде бала- ларды түсіндірме сөздікпен жұмыс жасаумен таныстыру керек. Балаларды оқытуда ата-аналар- дың көмегі өте маңызды. Сондықтан ата-аналар жиналыстарында оқу 43 оқушының күнделікті әдетіне айна- луы керек екеніне әрбір ата-ананы сендіруге тырысу керек. Бұл ретте, әсіресесауатты оқудың бірінші саты- сында баланың айналасында оның оқуын тыңдап отырғандардың қы- зығушылығын көрсететін жағдай жасау қажет. Ата-аналар әңгіменің, үзіндінің және т. б. мазмұнына қы- зығушылық танытқаны жөн, балаға мүмкіндігінше ұстамды, сабырлы, шыдамды, төзімді және мейірімді болу маңызды. жүктеу/скачать 4,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|