Pisa, timss зерттеулерінің тапсырмалары негізінде оқушылардың Ғылыми жаратылыстану сауаттылықтарын дамыту
жүктеу/скачать 0,94 Mb. Pdf көрінісі
|
| Мұғалім тарапынан қарағанда оқу жобалау және зерттеу –
оқушылардың жобалау және зерттеу іс-әрекеті бойынша арнай білімі мен дағдыларын қалыптастыратын және дамытатын оқыту және тәрбиелеудің интегративтік дидактикалық құралы болып табылады. Ол: − проблемалық мәселелерді (проблемалардан туындаған мәселелерді қоя білу); − мақсатты тұжырымдау және оқушының мазмұнды іс-әрекетін жоспарлауды; − өзін-өзі талдауды және рефлексияны; − өз іс-әрекетінің нәтижесін және жұмыс барысын көрсетуді; − арнайы дайындалған жобалаудың өнімін әртүрлі жағдайда көрсетуді; − маңызды ақпараттты іздеу және жинауды, қажетті білімді меңгеруді; − мектептегі білімді әртүрлі жағдайда, оның ішінде типтік емес жағдайда, практикалық тұрғыда қолдана білуді; 29 − жобалау өнімін дайындаудың керекті технологиясын таңдай білу, қолдана білуді; − зерттеу жүргізуді (талдау, жинақтау, болжам ұсыну, нақтылау және жалпылау) көздейді. Тапсырмалар көбіне оқушылардан шыққан нәтижені талдап қорыту, түсіндіру немесе негіздеу заңдылықтарын білуді талап етеді. Оқыту мақсатының иерархиясы мәселелерін зерттеген американдық ғалым Б.С. Блум таксономиясы білімді меңгеру кезеңінде мақсат қоюдың мынадай алты деңгейлі тізбегін ұсынады: білу; түсіну; қолдану; анализ және синтез; бағалау. Оқытудың мақсаттар иерархиясына сәйкес академик В.П. Беспалько да оқушылардың білімді қабылдауының төрт деңгейлі педагогикалық кешенін ұсынып, белгілі бір шамада оқушы тәжірибесінің даму деңгейін көрсететін танымдық іс-әрекетті меңгерудің төрт деңгейін анықтағаны белгілі. PISA, TIMSS зерттеулері критерийлері мен Б.С.Блум таксономиясының білімді меңгеру деңгейлері арасындағы арақатынасты анықтауға болады (3- кесте). 3- кесте - PISA, TIMSS зерттеулері критерийлері мен Б.С. Блум таксономиясының арасындағы арақатынас PISA, TIMSS зерттеулері критерийлері Б.С.Блум таксономиясының білімді меңгеру деңгейлері Білу (репродуктивтік іс-әрекету) Білу – Түсіну Қолдану ( байланыстарды орнату, ұғымдарды пайдалану) Қолдану Ойлау (рефлекция) Анализ – Синтез – Бағалау Осы пайымдауларға сүйене отырып, профессор Ж.А.Қараев оқушылардың функционалдық сауаттылығын арттыруға бағытталған білімді меңгеру деңгейлері мен ынталандыру, белсенділік және біліктік, білім сапалары арасындағы байланысты анықтаған (4-кесте). Ол дидактикалық матрица деп аталады. Дидактикалық матрица Б. Блумның мақсаттар таксономиясы, В.П. Беспальконың меңгеру деңгейлері (нәтижелер таксономиясы), олардың сәйкестік көрсеткіштерінен шығатын сапалар иерархиясы, ынта, белсенділік, біліктіліктер иерархияларының байланысын көрсететін, дамыта оқытудың квинтэссенциясы [12]. 30 |