Бағдарламасы аясында іске асырылды Russell Grigg becoming an outstanding primary school teacher



Pdf көрінісі
бет30/510
Дата19.03.2022
өлшемі5,81 Mb.
#136229
түріБағдарламасы
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   510
Байланысты:
grigg rassell bastauysh mektep mugalimi sheberlikti shyndau

Үздік болу жолындағы сапар
Бұл метафора педагогикалық білім беруде жас және стажер мұға
-
лімдерге қолдау көрсету жайы сөз болғанда жиі қолданылады. Оқыту
-
ды сапар деп қарау – метафоралардың күштісі (Goldstein, 2005). Эстин 
үздік оқыту ісін «белгіленген межеге жету деп емес, сапар деп қарау ке
-
рек» деп есептейді (Jenson, 1988; Estyn, 2007). Мұғалімдердің көпшілігі 
өз еңбек жолында жеке, ал кейде тіпті бітпес кедергілерге тап болады, 
мысалы, жұмыс пен жеке өмірдегі тепе-теңдікті сақтау, өмірдегі өз ор
-
нын анықтау және уақытты тиімді пайдалану. 2 және 3-тарауларда осы 
мәселелермен қоса, мұғалімнің өзіне деген сенімі, кәсіби бірегейліктің 
маңызы талқыланады. Үздік мұғалімдер, әсіресе қиын оқушылармен 
бетпе-бет келгенде және қиын жағдайға тап болғанда табандылық та
-
нытады. Бұл жайында МакБер (2000: 21) былай дейді: «Үздіктер алды
-
на бұрынғыдан да қиын міндеттер қойып, қалайда мақсатыма жетемін 
деген сеніммен тек алға қарай ұмтылады».
Зерттеулерге қарағанда, үздік мұғалім болу жолы айқындалмаған 
болса, онда үздік мұғалімнің іс-әрекеті туралы да нақты бір нәрсе айту 
қиын. Бұл уақыт өте келе едәуір қаражат жұмсай отырып, айтарлық
-
тай зерттеулер жүргізуді қажет етеді. Алайда көптеген елдер арасында 
оқыту сапасын жақсартудың тиімді жолы озық тәжірибеге сүйену және 
білікті басшылықтың қол астында оқыту тәжірибесін жинау деген ке
-
лісім орныққан
.
Берлинер педагогикалық дағдыға үйрету теориясын 
ұсынып, еңбек жолын енді бастаған мұғалімнің тәжірибелі мұғалім бо
-
лып қалыптасуының кәсіби даму жолын көрсетеді (1.3-кесте).
Бұл құрылым еңбек жолын енді бастаған стажер мұғалімдердің өзі
-
не айтылған ақыл-кеңесті бұлжытпай орындауға тырысатынын, бірақ 
жағдайды ескере бермейтіндіктен, икемсіздік танытатынын көрсете
-
ді. Олар «саралап оқыту», «жоғары деңгейдің сұрақтары» және «оқыту 
мақсаты» секілді мамандықтың кәсіби жаргондарын біліп алып, қол
-
дануға бейім тұрады. Алғыр жас мұғалімдердің көпшілігі «озат бастау
-
шы» ретінде өз тәжірибесіне сүйене отырып, оқытуды жағдайға сәйкес 
бейімдеу керектігін мойындайды. Мысалы, олар кей жағдайда мадақ
-
таудың берері аз болса, еш маңызы жоқ екеніне көз жеткізеді. Мұға
-
лім «білікті» деген сатыға өткенде, еңбек жолын енді бастағандарға
не алғыр жас мұғалімдерге қарағанда шешім қабылдауда өзіне үлкен 
жауапкершілік алады, алдына мақсаттар қояды, жұмысына жан-тә
-
німен кіріседі. Тәжірибелі мұғалімдер сабақта қалай әрекет ететінін
қиындықтан қалай шығатынын түрлі ойға берілмей, өз түйсігіне сү
-
йеніп шешеді. Олар заңдылықтарды анықтап, мәселен, оқу бағдарла
-
масының бір бөлігі мен үлгерімін немесе тағы басқалардың арасында 
байланыс орнатады.


Үздік мұғалім деген кім және оны қалай анықтаймыз?
45
Соңғы сатыдағы сарапшы мұғалімдер – өз кәсібінің «қас шеберле
-
рі». Олар қай уақытта қайда болу керек екенін және не істеу керек еке
-
нін біледі. Олар еш қиналмастан, аса ептілікпен әрекет етеді. Берлинер 
олардың мінез-құлқын «арационал» деп сипаттайды, өйткені олар жағ
-
дайды интуитивті түрде түсінеді, алайда әдейі тиісті жауап қайтармай
-
ды. Бір қызығы, басқа мамандық иелері, мысалы, медбикелер сияқты 
жақсы мұғалімдерге де өз шешімін түсіндіру қиынға соғады: «Бұлай іс
-
теген себебім, басқа дұрыс жолын көрмедім» (cited by Galton, 2001: 81). 
Берлинердің баса назар аудартқысы келетін жалпы принцип – бұл ой
-
лау мен үздіксіз процесс арасындағы оқытудың сапалық айырмашылы
-
ғын белгілеуге ұмтылу.
Осы деңгейдегі модель сынға ұшырамай қалмады


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   510




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет