602
жылдамдығы шамамен 2-4 см/сек. болады. Оның бастапқы
түрткісі болып, бастапқы жұтыну есептеледі. Бірақ,
тамақ
өңештен толық өтпей жатып, тез арада қайталап жұтыну оның
толқи жиырылуын бәсеңсітеді. Артынан түскен тағаммен
өңештің саңылауының керілуі оның қимылдық әрекеттерін
күшейтеді. Өңештің қимылдық әрекеттері кезбе жүйкесімен
реттелінеді.Сонымен қатар оның қабырғасының ішінде тегіс
салалы ет талшықтары толқи жиырылуына әкелетін дербес
жүйке өрімдері болады.
Бұл өрімдерде әрі қоздырғыш, әрі
тежегіш нейрондар бар. Қоздырғыш нейрондар холинергиялық
М
2
-рецепторлар арқылы ұзына бойлық және жүзік тәрізді ет
қабаттарын жиырады. Тежегіш нейрондар негізінен жүзік
тәрізді ет қабатында орналасады және олардың жиырылуын
тежейді. Ол нейрондардың тежегіш әсерін қан тамырларына
белсенді әсер ететін ішектік
пептид және азот оксиді
күшейтеді. Бұл екі нейрондарда өңештің денесі мен оның
төменгі қыспағын жүйкелендіреді. Өңештің төменгі қыспағы
асқазан қышқылы мен өңештің саңылауындағы сілтілік реакция
арасында негізгі тосқауыл болып саналады. Ол асқазаннан
тағамның өңешке кері лықсуынан (рефлюкстен) сақтандырады.
Оның өткінші босаңсуынан асқазанның
қышқыл өнімдері өңешке
өтіп, өңеш қабынуына әкеледі.
Өңештің қимылдық әрекеттерінің бұзылыстары ахалазия
(босаңсымау),
өңештің
тұтасып
жиырылып
қалуы
және
склеродермия кездерінде байқалады.
Ахалазия
өңештің тегіс салалы ет талшықтарының және
төменгі
қыспақтың
тежегіш
нейрондарымен
реттелуі
жоғалуымен сипатталады. Содан өңештің толқи жиырылуы
болмауы, оның төменгі қыспағының толық босаңсымауымен
қабаттасады. Дерттің бастапқы
сатыларында жұтқан тағам
өңештің ортаңғы және төменгі бөліктерінде тұрып қалады.
Қатты тағамды жұту үшін артынан сұйық ішуге мәжбүрлік
пайда болады.
Достарыңызбен бөлісу: