21
Ұлы қоныстану дәуірі
. ІҮ-ҮІІ ғғ.Еуразия мен Еуропа та-
рихына
«Халықтардың ұлы қоныс аударуы»
заманы ретінде кір-
ді. Бұл антикалық дәуірдің құлдырауы мен жаңа қоғамдық қаты-
настардың қалыптасу кезеңі еді. Ұлы қоныс аударудың бас-
тамасын ІҮ ғ.ортасында Еділ мен Донның арасындағы аумақта,
негізгі құрамы Орталық Азиядан шыққан
ғұндардан
құралған
тайпалар одағының Шығыс және
Батыс Еуропаға қарай қоз-
ғалуы салды.
ІҮ ғасырда ғұндарда тұрақты хандық билік болмады.
Олар рулық-тайпалық құрылыс жағдайында өмір сүрген.
347
жылы қолбасшы
Баламирдің
басшылығымен
ғұндар көпте-
ген тайпаларды бағындырды. Ғұндардың басшысы Ульд
Баламирдің жетістіктеріне кедергі жасай алмады. Император
Феодосийдің әскеріне қарсылық көрсете алды.
Руғил
патшаның
тұсында ғұндар күшін қайта жинады.
Олар ІҮ ғасырдың екінші жартысында батысқа қарай қоз-
ғалып, Дон аңғарын жайлаған аландар тайпасын тас-талқан етті,
кейіннен бұлар ғұн тайпасы одағының құрамына кірді.
Ғұндар
одан әрі Қара теңіз жағалауына (Дунайдан Донға дейін) орна-
ласқан готтарға шабуыл жасады. ІІ ғ. готтар тайпасы Висла бо-
йын мекендеген. Бұл өңірге олар аңыз бойынша Скандинавия-
дан қоныс тепкен. Готтардың империя жеріне енуіне ғұндардың
375
жылы остгот одағына күйрете соққы беруі себепші болды.
Остготтардың билеушісі
Эрманарих
қаза табады. Остготтарды
өздеріне бағындырған ғұндар вестготтарға шабуыл жасайды.
Ғұндардан
қашқан вестготтар
376
жылы римдік императорлар-
мен келіссөз жүргізіп, империя жерінде федераттар ретінде қо-
ныстануға рұқсат сұрайды. Олар
Дунайдың оң жақ жағалау-
ында,
Мезияға
орналастырылады. Осы жерде вестготтар римдік
басқарушылармен келісімге келе алмай көтеріліске шығады.
378 ж
Адрианополь
жанында Рим әскерлерін талқандайды, им-
ператор
І Валент
қаза тапты. Жаңа император
І
Феодосий 382 ж
.
вестготтармен келіссөз жүргізіп, олардың Мезиямен қатар,
Фракия, Македонияда қоныстануына рұқсат береді.
394
ж. ғұндар Кавказ арқылы
Сирия және Каппадокияны
бағындырды. Балқан түбегінде Фракияға жорықтар жасап
Константинопольге дейін барады. Ғұндар шығыс Рим империя-
22
сымен келіссөз жүргізуге тырысты. Бірақ шығыс Рим империя-
сы келісім бермеді. Руғил жауап ретінде Панонияны басып
алып, ол жерде үлкен бірлестік құрды.
Батыс Рим империясы
ғұндармен одақ жасасты. Византия Руғилге алым төлеп тұрды.
Достарыңызбен бөлісу: