Научная библиотек



Pdf көрінісі
бет137/343
Дата10.01.2023
өлшемі14,83 Mb.
#165260
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   343
Байланысты:
bsattarov t dkenov m leumettanu

1
табиги
2
) адамнын елеу­
метпк кажеттш п.
Бфхнип топка, ягни табитатка адамнын табиги кажеп аркылы бай- 
ланыекан кажётгш ктщ бор] жатады. Адам биологиялык н рш ш к иеа 
ренйде ешрш сактау мен оны жалгастыру ушш езшщ табиги каженн 
канагаттандырады (оттекке, суга, азык-тулкке, кшмге, баспанага, т.б.). 
Табигаты онды жерлерде адам осы кажеттшктердш кёйбхртйе (мысалы, 
оттекке) енбек шыгынын шыгармайды. Баска кажетпктерд1 (Суга, тамакка, 
кшмге, баспанага) канагаттандыру енбек шыгынымен, емфлк гатМктерда 
енщрумён байланысты болады. Адамнын табиги кажеп шектеулт Екшпи 
топка, ягни адамнын елеуметпк каженне калган барлык елеуметпк жене 
рухани кажеттшктер (когамга, когамдык 
1
С-ерекетке, бшмге, медениет- 
ке, т.б.) жатады. Булар адамнын елеуметпк ирш ш к иес! ретхнде езш сак- 
тауы, дамуы ушш кажет. Бул кажеттшктердш бфде-б1реу1 когамнан тыс, 
когамдык материалдык жене рухани ендргсаз канагаттандырылмайды. 
Адамнын елеуметпк кажеинщ табиги кажеттшпнен езгеш елт сонда — 
онын шеп болмайды, ейткеж когамдык жене интеллекту ал дык процесс 
тоюгамайды, унем1 дамиды, ол да шеказ. Когамнын дамуы, бф жагынан, 
адам кажепн канагаттандыру ушш жана куралдар шыгарса, екшшх жа­
гынан, елеуметпк кажеттш к адам суранысынын бфш каната ттандырса 
да, онын орнына жана б
1
р кажеттШк туады.
Жалпы елеуметтанудын когамдык 
прогресс елшем! ендфпш куштер 
мен 
ешйргс 
катынастары болып табылады. 
Бфлескен 
1С-ерекет 
процесшде
146


адамдар енд!р1ст каты нас ка туседк Онын непзше енд|р
1
С куралдарына 
деген меншпстшк жатады. 0нд1р1с катынастарынын жуйесшщ калып- 
тасуы непзп еншрю куралдарынын юмнщ менилпнде екенддпне байла­
нысты. Бул адамнын енд|р1с ж уйесждеп (иемленупп, баскарушы, 
0
нд|руш
1
) жене ежмд
1
болудеп, айырбастау мен иемденудеп орнын анык­
тайды. Табыстын непзп б е л т еншрю куралынын иесже тиед1, ошируил 
тек жалакы алады. Оцщрю куралдары бш м! бар жене енбек дагдылары 
калыптаскан адамдармен бфи ж, когамнын ендхрпш куштерж курайлы. 
Енбек куралдарын — алгашкы тас шапкыштардан каз
1
рп компьютерлж 
техникага деШн жет!ЛД|ру процеа каншалыкты шапшан журсе, адамдар­
дын енбек дагдыларын жет1ЛД1ру де соншалыкты каркынмен дамуда. 
Нетижесшде енбек еш мдшп артып, ол когам емф1нщ барлык жактары- 
на, когамдык прогреске ыкпалын типзед). Алайда, еншрпш куштер мен 
онд!р
1
с катынастарынын арасында динамикалык карама-кайшылык та
езара байланые та бар. Булар — когамдык прогрестщ кайнар кезь
Когамдык прогресс б
1
р когамдык-экономикалык формациянын еюн- 
ш», елдекайда жетш енже ету!мен де сипатталады. К. Маркс езшщ «Саяси 
экономияга сын» деген енбепнде осындай формациялардын архаикалык, 
экономикалык, ко м м ун и ст турлерж керсеткен. Тутас экономикалык 
когамдыкформацияга К. Маркс «...азиаттык, антикалык. феодалдык жене 
каз!рп буржуазиялык теалдерж
»1
сыйдырган. Алайда, когамдык форма- 
циялар б>ршен екжш ю не автоматты турде етпейд). Ол адамдардын, топ­
тардын ез мудделерше жету жолындагы елеуметпк жене саяси курестер! 
немесе реформаларга байланысты жузеге асады.
Адамгершшк, моральдык нормаларды жетширу прогрестщ елшем! 
болып саналады. Когамдык адамгершшкп дамыту — когам емйрж бар­
лык жагынан жетшд


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   343




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет