Қазақстан республикасы білім және Ғылым министрлігі бекбосынов марат нҧРҒазыҧЛЫ
жүктеу/скачать 0,88 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5.
Әдеби ағым – заманның белгілі бір тарихи кезеңдеріндегі саяси-ҽлеуметтік жағдайлар ҿзгерісіне орай идеялық, танымдық, эстетикалық кҿзқарастары, тарихи-ҽлеуметтік мҽселелерге қатынасы, кҿркемдік шығармашылық ерекшеліктері ҿзара үндес сҿз зергерлерінің идеялық-эстетикалық бірліктегі тобы. Мыс: Отарлық езгінің алғашқы кезеңіндегі соғыс жҽне жер отары саясатына орай Махамбеттер бостандық рухындағы ұлт-азаттығын жырлаған поэзияның ҽдеби ағымын туғызса, ХІХ ғасырдың ортасынан бастап жүргізілген миссионерлік саясатқа қарсы діни- тҽлімгерлік бағыттағы ҽдеби ағым туды, т.б. 6. Әдебиеттің тарихилығы – белгілі бір заманның нақты тарихи жағдайларын, дҽуір келбеті мен ҿзіндік ерекшеліктерін, - 12 - мҽн-мағынасын, болмысын, ұлттың ҿткен тарихи жҽне шындық қалпын, идеялық-танымдық сипатын кҿркемдік тұрғыдан жырлап, тарихтың ҽдебиеттегі сырлы суретін шығармашылық шеберлікпен бейнелеу. Мыс: Сарай ақындары шығармаларын оқи отырып, сол дҽуірдегі ел билеушілерінің отаршыл ҿкіметпен қатынасының тарихи шындықтары мен нақты себеп-салдарын кҿреміз. 7. Әдебиеттің халықтығы – шығарманың халықтың тілек- мүддесіне толық сҽйкес келер идеялық сипаты. Яғни шығарма туындыда суреттеліп отырған дҽуірді халық кҿзімен, халық мүддесі аясында бейнелеп беруі шарт. Ол үшін сҿз иесі (автор) тыңдарман мен оқырман қауымның ой-санасына жанасымды, ұғым-түсінігіне жақын, болмысты мейлінше қарапайым түрде бейнелейді. Бұл орайда ҽдебиеттің халықтығының екі жақты сипаты бар: 1) сҿз зергері шығармада болмысты халық кҿзімен, халық мүддесі тұрғысында суреттейді. Мыс: «Абай жолында» Абай ғұмыры халық мүддесімен бірлікте бейнеленген; 2) ҽдебиет ҿнер туындысы ретінде жалпы кҿпшілікке емес, ҿнер сүйер жандарға арналғандықтан, сҿз шеберлері ҿз шығармаларындағы саяси-ҽлеуметтік идеяларын халыққа жеткізу үшін туындының биік кҿркемдік-эстетикалық қуатын қалың қауым түсінігіне лайықтап ҿзгертуге мҽжбүр болған. Бұған Шҽкҽрімнің: Жазбаймын дҽл ҿзінше Пушкин сҿзін, Қазақтың шағылдырар надан кҿзін. Ғылымнан кҿзілдірік кимеген ел, Туралап кҿре алмас деп күннің кҿзін, жүктеу/скачать 0,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|