Қазақстан республикасы білім және Ғылым министрлігі бекбосынов марат нҧРҒазыҧЛЫ
жүктеу/скачать 0,88 Mb. Pdf көрінісі
|
| 10.
Ақын және ӛлең – негізінен поэтикалық туындылары ҿлең, жыр, поэма болып келетін, шығармаларын ауызша да, жазып та шығарған сҿз ҿнері ҿкілдерін ақындар дейміз. Жалпы ақын деген ұғымның ауқымы кең. Оған ауыз ҽдебиетіндегі ҿлең, жыр, - 14 - дастандарды шығарушылар, импровизациялық ҿнер шеберлері, халық ҽдебиеті дҽстүрін сақтаушы халық ақындары, жыршы, термешілер, жазба ақындар, яғни түрлі тарихи дҽуірлердегі ақындық ҿнер иелерінің бҽрін де жатқызуға болады. Осылардың ішіндегі ҿзіне дейінгі кең ауқымды, ірі тақырыптарды толғаған жыраулар поэзиясын отарлық езгі дҽуіріндегі саяси-ҽлеуметтік жағдайларға орай, азаттық бағытындағы жалпыдан жалқыға, кҿптен жекеге, жыраулық кең толғаудан ақындық нақтылыққа, ҽдеби жыраулық толғауды ақындық ҿлең ҿрнегіне кҿшірген поэзия, ХІХ ғасырдағы ақындар поэзиясы болды. Оның басты поэтикалық сҿз үлгісі – ақындық ҿлең. 11. Тарихи жыр – тарихи оқиғалардың ізімен шығарылған, авторлары бар, реалистік сипатта жырланған, тарихи дҽуірдің нақышы айқын бедерленген, сюжеті тарихта болған тұлғалардың ел мүддесі жолында атқарған істерін баяндайтын, шығарушы автордың субъективтік кҿзқарасы, стилі танылатын эпикалық туындылар. Мысалы: «Абылай хан», «Кенесары-Наурызбай», «Исатай-Махамбет», «Бекет батыр», т.б. 12. Жанр – кҿркем ҽдебиеттің тектері. Жанр болмысты бейнелеудегі, шығарманың композициялық құрылымындағы ҿзгешеліктеріне қарай үш жікке бҿлінеді: эпика (ҽуезе), лирика (толғау), драма (айтыс-тартыс). Ал бұл жанр тектері іштей түрлерге бҿлінеді. Жалпы ҽдеби жанр үнемі тарихи даму процесінде ҿсіп, ішінара біріне тҽн ерекшеліктің екіншісінде ұшырасуы кездесіп отырады. Мыс: «Кенесары-Наурызбай» жыры эпика болса, Махамбеттің «Қызғыш құс» ҿлеңі лирика. жүктеу/скачать 0,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|