1.2 Оқытудың техникалық құралдарының жіктелуі

11 
1.2 Оқытудың техникалық құралдарының жіктелуі. 
 
Оку орнының зертханалық базасын үлкен комплекстік техникалык 
жабдыктар құрайды, ал оку орындарынын техникалык зертханалармен 
жабдықталғандығы дайындалған мамандардың практикалық дайындык 
денгейін көрсетеді. 
Зертханалық техникалық жабдықтардың қажеттiлiгiне байланысты олар 
екi топка белінедзере телетiн нысандар және техникалық құралдар.
Зерттеутiн нысандардың құрамы мен құрылымы окытудын не істеу 
керектiгi мен мақсаты арқылы анықталады жәнемамандар даярлау 
карастырылады, ал оқытудың техникалық құралдары оның құрамы және 
колданылуы, педагогикалык максатка сай болуымен ламасымен анықталады.
Оқытудың техикалық құралдарын кешендi пайдалану кажеттілігі белгілі 
дидактикалык ереже бойынша, мұғалімнің оку процесiнде окушылардың 
мейлінше көп, сезім органдарый жұмылдыруына негізделген. Адамның, 
құлақпен тыңдаған мәліметінің 15°. козбен көрген мәліметінің 25%, ал көзбен 
қоса тындаса, онын мәліметтің 65% сактайтындығы белгілі. 
Белгiлi орыс педагогы К.Д.Ушинский айтқандай «...баланың ұғымында 
бір нәрсенi мыктап калдырғысы келген педагог оның барлық сезiм 
органдарынын: көз, құлақ, дауыс, бұлшықет қимылдары, керек болса иiс, дәм 
бiлетiн кабiлетiн де, есте сақтау актісіне қатысуын ойлау керек. Бір нәрсені 
кабылдауға неғұрлым көп сезім органдары катысса, соғұрлым ол мәлiмет 
есте сақтау жүйесінде тыңғылықты сакталынады және керек кезінде еске 
түсiрiлетiн мәлiм».
Оқытудың техникалық құралдары деп эртүрлi техникалық құралдары, 
оку бағдарламасының материалдарын тиiмдi қабылдауды, онын меңгеру 
дәрежесiн тексерудi, алған білімдерді практикалык түрде жүзеге асыруды, 
катар әртүрлі механикаландырылған процестерді оку барысында тусінуді 
айтуға болады. Зертханаларды техникалық жабдықтау үлкен каржыны талап 
етеді. Сонымен бiрге техникалық аспаптар бірліктерінің санын зертханалык 
практикалардын жүргiзуінің ре inst feme pedrech жоспары аркылы және 
зертханалық аспаптарды стандарттау арқылы дұрыс есептеу керек. 
Оқытудың техникалық құралдарын окушыларға оларды колдануды 
жеңілдетедi, бiр типті информацияны тасушылар пайдалануға мүмкіндік
береді, құралының пайдалануын жеңілдетеді. 
Окытудын техникалық құралдарының ішінен проекті аппаратураларда 
мейлінше жеңілі ту аркылы олардын меңгеру сапасын төмендетпей, уакыт 
бірліктеріндегі берiлетiн мәліметтерiнiн көлемiн үлкейтетiн мүмкiндiктерге 

12 
жетеді. Онын мүмкiндiктерi, кең көлемді мәліметтердi қолданудың кезінде 
окытушылардын енбек кабiлеттiгiн арттыруға жағдай жасайды. 
Окытудын техникалық құралдарының құрамына окудын барлық 
түрлерінде колданылатын және түрлі тапсырмаларды орындай алатын 
құралдар енеді. Оқытудың техникалық құралдарының келесi түрлi 
тапсырмаларды орындай алатын құралдар енеді. Укытудың техникалық 
құралдарынын келесi негiзгi категориялары бойынша топтастырган жен: 
тағайындау, құрылғының принципі, окыту түрі, логикалык жұмыстары сезім 
мүшелеріне әсер ету сипаты. Тағайындауы бойынша окыгудын техникалық 
құралдарын келесі топтарға бөлуге бола информацияларын беретiн 
техникалық 
құралдар, 
бiлiмдi 
бакылайтын 
техникалык 
құралдар, 
дайындалатын техникалық құралдар, кемекші техникалық құралдар.
Окыту информацияларын беретiн техникалық құралы – оқу пәнінінің 
мазмұнын ашуға мумкiндiк беретігн құрал. Олар максатты және жалпылай 
максатты болып бөлінеді. Оқыту информацияларын беретін техникалық 
құралдарының 
жалпылай 
максатты 
түрiне 
келесi 
проекциялык 
(диапроекторлар, кинопроекторлар, графопроекторлар) және дыбыстык 
(магнитафондар) аппаратуралар жатады.
Бiлiмдi бақылайтын техникалық құралдар бұл катысушылардың берiлiп 
жаткан информацияны игеру деңгейін тез бітуге көмектесетін кұрал. Бiлiмдi 
бақылау үшін білімді бақылайтын құралдарға қойылатын дидактикалық 
материал бiлiмдi бақылайтын техникалык куралдарынын программалык 
жұмысы болып табылады. Техникалық бақылау құралдары қатысушылардың 
ағымдық бақылауындағы тексеруге, зертханалык сабактарга жiберiлгендiгiн 
тексеруге, кейбір кездері еселелерді шешу үшiн өткiзiлетiн сынактар мен 
емтихандар ушiн колданылады. 
Кемекші техникалық құралдар еңбек сыйымдалық процестерінің 
механизациясын, оку уакытын үнемдейтiн пернелiк есеrreriш машиналары, 
сызу құралдары, сызу жұмысын қысқартуды қамтамасыз ететін электрондык 
модельдiк кұрал. Кемекші техникалык құралдарга қозғалмалы ленталы 
такталары, оқытудың техникалык куралдарынын алыстан мплекстерімен 
және аудиториянын карангылануы сиякты т.б жатады. 
Окытудын техникалық құралдары принциптері бойынша келесі топтарға 
механикалық зэне электромеханикалық, оптикалық, дыбыстык-техникалық 
және құрамалык. Оку түріне қарай оқытудың техникалык куралдары 
дараланған және топтык колдану кұраты болып бөлінеді.
Окытудын техникалық құралдары логикалык жұмысы бойынша сызыкты 
багдарламамен кыжет атқарады, яғни кері байланыска және кері мәліметтін 

13 
әртүрлi режимдердегi жұмыстарды камтамасыз ететін тармакталган 
бағдарламага тәуелсіз.
Окытудын техникалық құралдарының тіке әсер ету сипаты: көру, есту 
органдарына 
әртүрлі 
тәсілдермен 
жеке 
немесе 
бір 
уақытта 
аныкталады.Сондыктан да окыту информацияларын беретiн техникалық 
құралы окытушылар мен окушылар улкен көмегін тигізеді. Оқытудың 
техникалық құралдарының техникалык және педагогикалық мүмкіндіктері 1-
кестеде көрсетілген.
Барлык негiзгіі жұмыстар істеу формасы, кез келген оку орындарында 
окытудын техникалық құралдарының әртүрлі бөлмелерiмен жабдыкталуы 
мүмкін. Окытудың техникалық құралдарын колдануда улкен жетістіктерге 
жету үшін ол педагогикалык және техникалык сипаттагы белгiлi талаптарға 
жауап беруі керек 
Пэн кабинеттерін жабдықтау – мектепте оқытудың техникалық 
құралдарын қолданудың әрi тиiмдi түрi болып табылады. Әрбір мектепте 
кабинеттерді барлық аудиовизуалдық және Оку деңгейiн тексеретін 
аппаратураларымен қамтамасыз ететін орталык кажет. Электронды есептеуіш 
техника кассеталы теледидар және бейнежазба бұл орталықтардың негізі 
болып табылады.
Мектепте тұйык телевизиялық телевизиялық жүйенің болуы мектептің 
орталығынан телевизиялық бейнелi багдарламаларды таратуға мүмкіндік 
береді. Бағдарламамен қамтамасыз етілген оку процесінде манызды рөлге ие. 
Оку әдісінің ең жақсысы - бұл накты техникамен жұмыс істеу болып 
табылады. 

жүктеу/скачать 1,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: