Оразбаев Қ. И. О-65 Жалпы топырақтану
Топырақ құнары зертханасы
жүктеу/скачать 2,94 Mb. Pdf көрінісі
|
ЖАЛПЫ ТОПЫРАҚТАНУ
- Бұл бет үшін навигация:
- 8. Коллоидты жоғарғы молекулалы жүйелер зертхана- сы
| 7. Топырақ құнары зертханасы
көптен бері келе жатқан топырақтың пайда болуы, оның географиясы мен жүйеленуі зертханасынан бөлініп, 1990 жылы құрылды. Зертхананы ауыл- шаруашылық ғылымының кандидаты Т.Ж.Жалаңкөзов басқара- ды. Зертханада 12-15 қызметкер бар, оның біреуі ғылым докто- ры, жетекші ғылыми қызметкер, 4-і ғылым кандидаты, аға ғы- лыми қызметкерлер, 3-і ғылыми қызметкерлер, қалғандары ғы- лыми техникалық қызметтер атқарады. Зертхананың бағыты – игерілген топырақтар құнарын сақтап, оны қалпына келтіру және арттыру мәселелерін зерттеу. Негізгі зерттеу обьектісі етіп, негізді астықты алқабымыз – терістік қара топырақты зонаны егістікке игергенде болатын өзгерістерді іздестіруде. Бұл бағыттағы алғашқы зерттеулер мынаны көрсетті: табиғи қара топырақта оның құнары жоғары, құрамындағы топырақ шіріндісі 5-7 процент, азот, фосфор жеткілікті, калий тіпті артығымен кездеседі, тек олар өсімдік- терге аз сіңеді. Ал бұл жерлерді жыртып, егістікке айналдырған кезде, жиі-жиі өңдеудің нәтижесінде топырақ құрамындағы қоректік заттар мәдени егістіктерге оңай сіңірілетін түрлеріне айналып, жыл сайынғы өніммен бірге топырақтан азайып оты- рады да, қоры кеми бастайды. Сонымен бұдан 40 жылдай бұрын жыртылған тың жерлердің құнары біршама кеміген. Оның құрамындағы топырақ гумусы орта есеппен 15-30 процент, азоттың, фосфордың да біршама кемігені анықталды. Міне, сондықтан топырақ құнарын қалпына келтіру үшін, ол жерге мол органикалық тыңайтқыштармен қатар, фосфорлы, азотты тыңайтқыштар енгізу қажет. Бұл бағыттағы тереңірек зерт- теулерді Шортандыдағы астық шаруашылығы институтының ғалымдары әрі қарай жалғастырып келеді. 8. Коллоидты жоғарғы молекулалы жүйелер зертхана- сы бұрынырақ ұйымдастырылған кебірлердің пайда болуы және оны мелиорациялау зертханасы базасында 1990 жылы қайта құрылды. Осы зертхана қызметкерлерінің көпжылдық зерт- теулерінің нәтижесінде кебірлі топырақтардың пайда болуына, қасиеттеріне негізгі әсер ететін жай оның коллоиды жоғары молекулалы жүйелері екені анықталды. Міне, осыған сәйкес, зертхана атына сәйкес өзгертілді. Бағыты – кебір топырақтар- дың табиғатын зерттеп, оны жақсарту жолдарын қарастыру. Зертхана құрамында 13 қызметкер бар, оның 3-і аға ғылыми қызметкер, 3-і ғылыми қызметкер, қалғандары ғылыми – тех- никалық қызметкерлер. Зертхананы білікті ғалым, ауылшаруа- шылық ғылымының кандидаты Н.Л.Яцынин басқарады. Оның басқаруымен республикамыздың терістік облыстарында басы- мырақ тараған кебір жерлердің пайда болуы, оларды мелиора- циялау, ауылшаруашылық өндірісіне пайдалану мәселелері зерттеліп жатыр. Бұл зерттеу жұмыстары, негізінен, үш бағытта жүргі- зілуде: 1. Кебір жерлердің табиғатта таралу заңдылықтарын зерттеп, оларды картаға түсіру, агромелиоративтік қасиеттерін анықтап, аудандастыру. 2. Кебірлі топырақтарды жақсартудың әдістері мен технологиясын тәжірибе арқылы зерттеп, сынау. 3. Кебір топырақтарының пайда болуының физика-химиялық мәнісін түсіну үшін байыпты теориялық зерттеулер жүргізу. Ғылыми ұжым осы 3 бағытта да айтарлықтай табысқа жетті. жүктеу/скачать 2,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|