39
1.2. Зерттеуші және педагогикадағы зерттеу әрекеті
дану, толғану, шығармашылық жұмыстан жаңа нәтиже алғандығын мақ-
тан ету, сонымен қатар жеке жауапкершілігін сезіну, еңбегін бағалауда қа-
рапайымдылық көрсете білу;
– шындықты жүзеге асыратын, олардың мән-мағынасын жүзеге асы-
руды сипаттайтын
құбылыс туралы білімі, педагогикалық практикалық
жұмыстан және әдістемелік жетілдіруден айырмашылығы олардың мәнін
ғылыми тұрғыдан түсіну, жаңа ұсыныстарды түсіндіру және жасақтау;
– күрделі, кіріктірілген конгломераттар (кездейсоқ қосындылар) мен
ғылыми-зерттеу қызметін игеру дағдысы, зерттеу жүргізуді ұйымдастыру;
– ірі дәлелдемелерді егжей-тегжейлі түсіндіре, насихаттай алу,
олард ұсынылып отырған идеяның пайдасына шешу, өзі жүргізіп отырған
педагогикалық зерттеудің нәтижелерін сақтап қалу.
Дидактика саласындағы педагог ретінде де, ғылым саласындағы қыз-
мет кер ретінде де жалпы талаптарды меңгерген зерттеушіге, бәрінен бұрын
өзінің жеке көзқарасының артықшылықтарының
тереңдігін педагогика
ғылымы мен практикасының тараулары – жалпы педагогика негіздері; ди-
дактика; тәрбиелеу; менеджмент тұрғысынан көзқарас негізінде бағалау
ұсынылады. Олардың әрқайсысының өзіндік ерекшелігі, нақты, дәл анық-
талған нұсқаулары, мақсаттары, логикасы және іс-әрекет мазмұны, өзіндік
тілі және қол жеткізген нәтижелері болады.
Жетілген, жоғары адамгершілікті адамды «жаратудың» заңдары, ұста-
нымдары, әдістері мен амалдарының негізін қалаушы және жасақтаушы
тәрбие теориясы зерттеушіден, бәрінен бұрын ғылыми ізденістің айқын
көрсетілген гуманистік бағытын талап етеді.
Бұл мәнмәтінде интуиция,
ойлаудың әртүрлілігі, синергетикалық модель, тәрбие стратегиясы мен
тактикасы өте қажет. Бұл жағдайда зерттеушіге психологияға, этно пе-
дагогикаға, тәрбиенің барлық түріне – интеллектуалдық (ақыл-ой), адам-
гер шілік, физикалық, эстетикалық және т.б. назар аудару қажеттілігі туады.
Білім берудегі менеджмент тарауының мазмұны барлық деңгейдегі
білім
беруді ұйымдастыру мен басқару, мамандармен жұмыс, қоғаммен
байланыс және т.б. мәселелер қызықтыратындардың назарын өзіне ауда-
руы мүмкін.
Дидактика маманнан оқыту үдерісінің мәнін қоғамдық көзқарас тұр-
ғысынан, оқушы мен оқытушының, көптеген сұрақтардан құралған –
неге, қандай заңдар мен ережелер негізінде құрылған, не себепті, не үшін,
кімді, қанша, қалай, қандай түрде оқыту керек, яғни ұтымды ойлай білуге
сүйеніп, өмірде кездесетін мәселелерді қалай табысты шешіп, қоғамға пай-
далы болуға мүмкіндік беретін оқушының құзыреттілігі мен білімін қалай
тиімді «өсіруге» болады деген сияқты көптеген мәселелерден тұратын
метасұраққа жауап табуды талап етеді.
Егер зерттеушілік қызығушылық адамның қалыптасуының осы жақ-
тарына қарай шоғырландырылса, онда жалпы педагогикалық білім гносео-