Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Кәсіпқор» Холдингі» коммерциялық емес акционерлік қоғамы



Pdf көрінісі
бет136/153
Дата24.11.2023
өлшемі1,97 Mb.
#193172
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   153
Байланысты:
2 Тамақтандыру кәсіпорындарының табысты экономикалық дамуы үшін бизнес-жоспар жасау

ХҚЕС
12 
1.1 
Кейінге қалдырылған салықты көрсету қажеттілігі ХҚЕС 12
Осы стандарттың мақсаты пайдаға салынатын салықтарды есепке алу 
тәртібін айқындаудан тұрады. Пайдаға салынатын салықты есептеудегі басты 
мәселе
-
ағымдағы және болашақ салық салықтарын қалай есепке алу керек:
a) компания балансында танылатын активтердің (міндеттемелердің) 
баланстық құнын болашақ өтеу (өтеу);
б) компанияның қаржылық есептілігінде танылатын ағымдағы кезеңдегі 
мәмілелер мен басқа да оқиғалар.
Активті немесе міндеттемені мойындаудың өзінде есеп беретін 
компания осы активтің немесе міндеттеменің баланстық құнын өтеуді немесе 
өтеуді көздейтінін көрсету болады. Егер осы баланстық соманы өтеу немесе 
өтеу орын алатындардан гөрі үлкен салық төлеміне алып келеді деген 
ықтималдылық болса, егер мұндай өтеу ешқандай салық салдарларын 
келтірмесе, онда осы Стандарт нақты жағдайлардың шектеулі санын 
қоспағанда, Компанияның кейінге қалдырылған салық міндеттемесін (кейінге 
қалдырылған салық талабы) тануын талап етеді.
Осы Стандарт компанияның мәмілелер мен басқа да оқиғалардың 
салықтық салдарларын осы мәмілелер мен оқиғалардың өздері есепке 
алатындай етіп ескеруін талап етеді. Осылайша, мәмілелер мен пайда мен 
шығындар туралы есепте танылған басқа да оқиғалардың салықтық салдары 
осы есепте көрсетіледі. Тікелей капиталда танылған мәмілелер мен басқа да 
оқиғалардың салықтық салдары да тікелей капиталда көрініс табады. Осыған 
ұқсас, компанияларды біріктіру кезінде кейінге қалдырылған салықтық 
талаптар мен міндеттемелерді тану бұл ретте бірлестікте туындайтын оң 
немесе теріс іскерлік бедел сомасына әсер етеді.
Осы Стандарт қабылданбаған салық шығындарына немесе 
пайдаланылмаған салық кредиттеріне байланысты туындайтын кейінге 
қалдырылған салық талаптарын тануға, қаржылық есептілікте пайдаға салық 
туралы ақпарат беруге және пайдаға салынатын салықтарға қатысты 
ақпаратты ашуға қатысты.
Осы Стандарт пайдаға салынатын салықтарды есепке алу үшін 
қолданылуы тиіс. Осы стандарттың мақсаттары үшін пайдаға салынатын 
салықтар базасы салық салынатын пайда болатын барлық ұлттық және 
шетелдік салықтарды қамтиды. Пайдаға салынатын салықтар сондай
-
ақ 
еншілес компания, қауымдасқан компания немесе бірлескен кәсіпорын 
төлейтін, есеп беретін компанияға бөлінетін табыстарға салынатын көздерден 
ұсталатын салық сияқты салықтарды қамтиды. Кейбір юрисдикцияларда 
пайдаға салынатын салықтар, егер бір бөлігі немесе барлық таза пайда немесе 
бөлінбеген пайда дивидендтер ретінде төленсе, неғұрлым жоғары немесе 
неғұрлым төмен ставка бойынша төленеді. Кейбір басқа юрисдикцияларда, 
егер бір бөлігі немесе барлық таза пайда немесе бөлінбеген пайда дивидендтер 
ретінде төленсе, пайдаға салынатын салықтар қайтарымды болуы мүмкін. Осы 
Стандарт дивидендтердің салықтық салдарын және есеп беретін компания 
жүргізген пайданы бөлудің басқа да нысандарын компания қашан немесе 


114
қалай ескеруі тиіс екенін нақтыламайды. Осы Стандарт үкіметтік 
субсидияларды есепке алу әдістеріне (ХҚЕС 20 қара, үкіметтік субсидияларды 
есепке алу және үкіметтік көмек туралы ақпаратты ашу) немесе 
инвестициялық салық кредитіне қатысты емес. Алайда осы Стандарт 
субсидиялардың немесе инвестициялық салық кредиттерінің осындай түрінің 
нәтижесі болуы мүмкін уақытша айырмашылықтарды есепке алуға қатысты.
Осы Стандартта мынадай терминдер көрсетілген мәндерде 
пайдаланылады:
Есептік пайда
-
бұл салық бойынша шығындарды шегергенге дейінгі 
кезеңдегі таза пайда немесе шығын.
Салық салынатын пайда (салық шығыны) 

бұл пайдаға салынатын 
салық төленетін (өтелетін) салық органдары белгілеген ережелерге сәйкес 
айқындалатын кезең үшін пайда (залал) сомасы. Салық бойынша шығыстар 
(салықты өтеу) 

бұл ағымдағы және кейінге қалдырылған салыққа қатысты
кезең ішіндегі таза пайданың немесе залалдың есебіне енгізілген жиынтық 
шама.
Ағымдағы салықтар
-
бұл кезең үшін салық салынатын пайдаға (салық 
шығынына) қатысты төлеуге (өтеуге) пайда салықтарының сомасы.
Кейінге қалдырылған салық міндеттемелері
-
бұл салық салынатын 
уақытша айырмаларға қатысты болашақ кезеңдерде төленуге тиіс пайдаға 
салынатын салық сомасы.
Кейінге қалдырылған салық талаптары
-
бұл келесіге қатысты болашақ 
кезеңдерде өтелетін пайдаға салынатын салық сомасы:
a) уақытша айырмашылықтар;
б) қабылданбаған салықтық шығындардың болашақ кезеңіне 
ауыстырылған;
в) болашақ кезеңге ауыстырылған пайдаланылмаған салық несиелері.
Уақытша айырмашылық
-
бұл активтің немесе міндеттеменің баланстық 
құны мен олардың салық базасы арасындағы айырмашылық. Уақытша 
айырмашылықтар болуы мүмкін:
1) 
осы активтің немесе міндеттеменің баланстық құны өтелетін немесе 
өтелетін алдағы кезеңдердің салық салынатын пайдасын (салық залалын) 
айқындау кезінде салық салынатын сомалардың туындауына алып келетін 
уақытша айырмалар болып табылатын салық салынатын активтер.
2) 
осы активтің немесе міндеттеменің баланстық құны өтелетін немесе 
өтелетін алдағы кезеңдердің салық салынатын пайдасын (салық шығынын) 
есептеу кезінде шегерілетін сомалардың туындауына әкеп соқтыратын 
уақытша айырмалар болып табылатын шегерілетін сома болып табылады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   153




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет