Цифровая дидактика indd

276
 
 

Болашақта міндеттер мен туындаған мәселелердің кең ауқымын 
зерттеу мен шешудің заманауи аппараты ретінде әрекет ететін білім 
мен дағдылардың қазіргі заманғы серпінді құрылымын қалыптастыру.
Интеграцияның әдіснамалық негізі ретінде деңгейлер бойынша қол 
жеткізілген тұтастықты қарастыруға болады:
• технологияның екі класының негізгі ұғымдарын біріктіру 
принципі;
• білім мен кәсіби қызметтің технологияланған пәндік сала-
ларының әдістерін жаңадан жасалған технологияларға қосу және 
есепке алу принципі; 
• егжей-тегжейге шамадан тыс ұмтылудан сақтану принципі;
• математикалық аппаратты, ақпараттық және есептеу құралдарын 
пайдаланудағы ақылға қонымды жеткіліктілік қағидаты 
(жеткіліктілік деп біз көлемді математикалық аппаратты пайда-
лану қажеттілігінсіз педагогикалық объектінің дұрыс моделін 
құрудың нақты мүмкіндігі ретінде түсініледі);
• парадигма тәсілінің принципі дәстүрлі және ақпараттық техно-
логияларды интеграциялау векторы қазіргі педагогикалық және 
психологиялық теориялардың жетістіктері мен тұжырымдарын 
(дамытушылық, тұлғаға бағытталған оқыту), сондай-ақ 
білім берудің өзгерген философиялық және психологиялық-
ақпараттық парадигмасын жүзеге асыруға бағытталуы керек 
екендігінде көрінеді;
• дұрыс рефлексия принципі педагогикалық технологиялар 
мен ақпараттық технологиялардың мазмұнды да, әдістемелік 
үйлесімділігін де қамтиды, бұл педагогикалық технология-
лардан ақпаратқа және керісінше өзара ауысуда оқыту форма-
лары мен құралдарын біржақты түсіндіруді қамтамасыз етуге 
мүмкіндік береді.
Бұл принципті іске асыру қажеттілігі, тәжірибе көрсеткендей, 
педагогикалық технологияларды ақпараттық технологияларға айнал-
дыру кезінде біріншілердің бұрмалануы, технологияларды қарапайым 
«сауалнамаларға» дейін азайту, білім беру ақпаратын ұсыну 
формасының мотивациялық рөлін теңестіру жиі кездеседі;
• 
жүйелілік принципі
функционалдық және гнесеологиялық бай-
ланыстар жұмыс істейтін педагогикалық және ақпараттық 
технологиялардың тұтас жүйелерін қалыптастыру бағытында 
педагогикалық және ақпараттық технологиялар саласындағы 
интеграциялық инновациялық үдерістердің жүруін анықтайды;

277
•
функционалдылық принципі 
педагогикалық және ақпараттық тех-
нологиялар интеграциясының нәтижесі болып табылатын жаңа 
оқыту құралы ретінде қарастырылады және технологияның 
бастапқы түріне тән барлық функцияларды біріктіріп, педаго-
гикалық және ақпараттық технологиялар жүйелерінің функция-
ларын байытуға әкелуі керек;
• 
өзін-өзі дамыту принципі 
жүйелілік қағидатының салдары 
ретінде әрекет етеді, өйткені педагогикалық және ақпараттық 
технологиялардың жобаланған жүйелері кейіннен жетілдіруге, 
дамытуға және модернизациялауға ашық;
• 
педагогикалық және ақпараттық технологияларды біріздендіру 
принципі
олардың сыртқы белгілерінің, әдістері мен форма-
ларының осы технологияда ұсынылған пәндік мазмұннан белгілі 
бір тәуелсіздігін болжайды.
Бұл ерекшелік педагогикалық және ақпараттық технологиялардың 
типологиясын дамытуға, оларды кейіннен мазмұнды толтыру және 
басқа пәндік салаларға экстраполяция мақсатында біріктіруге 
мүмкіндік береді.
IT және педагогикалық технологияларды интеграциялау жаңа 
әдіснамалық деңгейде дәстүрлі дидактикалық принциптерді (көрне-
кілік, ақпараттылық, қолжетімділік, бейімділік, интегративтілік, 
жүйелілік, тұтастық принциптері) іске асыруды, таным үдерісіне 
әсер ететін психикалық факторларды (қабылдау, назар аудару, 
қиялдау) есепке алуды, пайдаланушының түстер мен формаларды, 
графикалық және мәтіндік ақпаратты қабылдауының физиологиялық 
ерекшеліктерін есепке алуды, электрондық өнімдерді әзірлеу кезінде 
эргономикалық талаптарға, сондай-ақ пайдаланушы интерфейсінің 
психофизикасына назар аударуды қамтамасыз етуді көздейді.
Қорытындылай келе, автор интеграцияның педагогикалық бірнеше 
аспектілерін атап өтті:
1. Педагогикалық технологияларды кеңінен қолдану нәтижесінде 
математиканы оқыту әдістемесінде оқытудың педагогикалық 
теорияларын қолдануды күшейту (педагогикалық технология - 
оқыту теориясы, заңдылықтары заңдарының тасымалдаушысы).
2. Педагогикалық объектілерді жобалау кезінде ақпараттық тех-
нологияларды дұрыс қолдану мұғалімнің жұмысын ұтымды 
жағынан көрсетеді және педагогикалық жобалардың көрінуін 
күшейтеді.

278
 
 

3. Интеграция нәтижесі ұғымдарды ашу әдістемесін, тұжырым-
дамалар арасындағы қатынасты жаңа деңгейге көтереді және 
курстың негізгі ұғымдарын қалыптастыру траекториясын 
көрнекі, түсінікті етеді.
4. Оқытудың аралық және соңғы нәтижелерін жоспарлай отырып, 
оқу үдерісін жобалау ғана оқу үдерісін (жоба да, нақты оқу да) 
білім беру стандартының талаптарына сай етеді.
5. Математикалық білім беруді ақпараттандыру объектілерін 
таңдау ерекше аспект ретінде қарастыруға болады: мақсаттар 
мен микро мақсаттарды нақтылау. Оларды диагностика тіліне 
аудару ретінде оқу-танымдық іс-әрекеттің үлгілері, тәуелсіз оқу-
танымдық іс-әрекеттің дозасын бөлу, нәтижесінде тапсырмалар 
мен жаттығулардың қатаң ойластырылған жүйесі пайда болады.
Оқыту әдістемесі басқа оқу пәндерінің арасында сөзсіз көшбасшы 
болып табылады. Стандартты сәтті орындауға кепілдік беру 
шарасы ретінде мөлшерлеуді жаңа түсінуді қарастыруға бола-
ды. Оқушы оқудың сәтті нәтижесі үшін өзінің жауапкершілік 
өлшемін көрген кезде мөлшерлеудің үлкен тәрбиелік рөлі де өте 
маңызды (ол жетістік деңгейін өзі таңдайды).
6. Әдістемелік дайындық деңгейіне қарамастан оқытушыны оқу 
үдерісін жобалау, оның тиісті логикалық құрылымын іздеу және 
әр оқушыны өзінің жеке траекториясына шығару мүмкіндігі 
бойынша шығармашылық маңызды кәсіби қызметке тарту.
7. Технологиялардың екі түрін біріктіру жаңа буын оқулықтарын 
жасаудың технологиялық тәсіліне есік ашады: осы уақытқа дейін 
автор – оқулық – оқу процесі
триадасы жұмыс істеді, ал қазір 
жаңа дәйектілік: 
стандарт – оқу процесінің жобасы – нақты 
оқу процесі – технологиялық оқулық – дәстүрлі оқулық.
8. ЭЕМ (электронды есептеу машинасы) көмегімен оқу үдерісін 
нақты уақыт режимінде хаттамалау мүмкіндіктері сапалы жаңа 
іске асырылуда (жинақта Е.В.Бахусованың мақаласы).
9. Екі технологияның интеграциясы қолданбалы математикалық 
курстардың интеграциясында жүзеге асырылады және байыты-
лады (осы жинақта Д.А.Власов, В.М.Монах мақаласы).
Автор интеграция кезеңдерін анықтайды: тезаурус, курстың негізгі 
ұғымдарының интегративті жүйесі, модельдерді зерттеу әдістерінің 
интегративті жүйесі, математиканы қолдану идеологиясына интег-
ративті көзқарас (есепті формализациялау – ішкі модельді зерттеу – 
алынған матаматематикалық нәтижелерді мазмұнды түсіндіру).

279
«Қолданбалы математика» атты екі томдық кітаптың бірінші 
томында қолданбалы математика әдістерімен зерттелетін эконо-
микалық модельдердің жіктемесі мен интеграциясы берілген.
Кітаптың екінші томы экономикалық модельдерді зерттеу үшін 
ақпараттық технологияларды әмбебап қолдануды қарастырады.

жүктеу/скачать 3,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: