Оқытуды уйьшдастырудың басқа да формалары

II бөлім. Дидактика
215
Экскурсия. 
Экскурсия - мектептегі оқу үрдісі мен шынайы өмірді бірік- 
тіретін, оқушылардың дүниетанымына қоршаған табиги ортаның қүбылыс- 
тарын танытатын окытуды үйымдастырудың бір формасы.
Экскурсияның сабақтар жүйесінде маңызды дидактикалық қызметтер 
катары бар.
й оқытудың көрнекілік үстанымы жүзеге асады;
I
окытудың ғылымилығы жоғарылайды және оның өмірмен байланысы 
нығаяды;
^окуш ының технологиялык ой-өрісі кеңейеді; оларға ғылыми білімін 
өнеркәсігі және ауылшаруашылық өндірісте қолдануды бақылауға, танысуға 
мүмкіндік туады;
С мектептегі кәсіпке бағдарлау жүмысында маңызды рөл аткарады.
Дидакгикалық максатына байланысты экскурсиялар: жаңа материалды 
игеруге 
кіріспе, 
оның игерілуін қамтамасыз ететін, игерілген материалды 
бекітетін корытынды экскурсия болыгі 3-ке бөлінеді. Өзінің пәндік мазмүнына 
қарай олар: өндірістік, табиғи-ғылыми, тарихи-әдеби, өлкетану экскурсия- 
ларына болінеді.
Кей жағдайда бір ғана экскурсия бір уақытта, бірнеше оқу пәндерін 
қамтиды. Мүндай экскурсиялар кешенді экскурсиялар деп аталады. Бүндай 
экскурсия кезінде окушы объектіні толығымен танып, меңгеру мүмкіндігіне ие 
болады. Мысалы, химия, физика, математикамен байланысты экскурсияны 
әйнек зауытында біруакытта өткізуге болады. Бүл экскурсия кезінде физик 
оқушыларды әйнек ондірудегі электроэнергияның қолданылуымен таныстырса, 
химик-химиялық коспалар мен заітарды алу әдістерімен, ал математик- 
кәсіпорындарда өз пәнінен ғылыми білімін пайдалануды түсіндіреді.
Өткізілетін экскурсиялардың коп болігі материалды бағдарламалық оку 
материалын меңгертумен байланысты, олар барлык оқу жылына жоспар- 
ланады және мектептегі сабактан тыс, белгілі бір бөлінген уақы п а өткізіледі. 
Олардың бірқатары оқушыларға жаңа материалды меңгергуге бағытталса, 
тагы бірқатары ертеректе, яғни бүрын өткізілген материалды кайталап, білімін 
нығайтуга 
бағдарланған. Қорытынды экскурсиялар оқушының белгілі бір 
тақырып немесе белгілі бір бағдарламаның болімі бойынша алған білімін 
қорытын дыл айды.
Экскурсия өткізу әдісгемесінде 3 блокты бөліп карастырады:
1. 
Экскурсияны дайындауды; оқушыларды таныстырылатын объектіге 
алып шығу және сабақ тақырыбындағы материалды бекіту, нығайту; экскурсия 
материалдарын қайта карап тексеру және оның корытындыларын шығару;
Кез келген экскурсияның сәтті болуы оның мүкият үкыпты дайындалуына 
байланысты (егер экскурсия кешенді болып табылса). Дайындықтың мазмү- 
нына мүғалімнің экскурсия отетін объектіні мүкият зерделеуі жатады. 
Экскурсияға дайындыққа оның максатын және міндеттерін және экскурсия- 
ның мазмүнын анықгау кіреді. Әсіресе, мамандар дайындауға айрықша көңіл 
бөлу керек. Оларға ерге бастан экскурсияның кай қырына мән беру керектігі 
туралы нүскаулар мен үсыныстар беріледі.
Экскурсияны өткізу барысында оқушылардың да дайындықтарына үлкен 
мән беріледі. Экскурсияның жоспары оқушының қызьнушылыгын арттыра- 
тындай деңгейде жасалынады. Оқушылардың алдына экскурсияның нақты 
мақсагы қойылады.

216

жүктеу/скачать 13,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: