Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тілдерді дамыту және қоғамдық

117
vi
 БӨ
ЛІМ
Болат
Нұрлан
1. 
________________________________________________________
1. 
________________________________________________________
2. 
________________________________________________________
2. 
________________________________________________________
Жк Сн Дс Сс Ср Бс Ж
x
Жк Сн Дс Сс Ср Бс Ж
x
Күнтізбеге қарай отырып, қай күндері демалатынын жазыңыз.
1. Раушан 
____________________________________________________________
.
2. Елдос 
______________________________________________________________
.
3. лаура 
______________________________________________________________
.
4. Сәуле 
_______________________________________________________________
.
5. Жандос 
___________________________________________________________
.
6. Артур 
______________________________________________________________
.
7. Болат 
______________________________________________________________
.
8. Нұрлан 
____________________________________________________________
.
5. 
Үш бағандағы жауаптарды сәйкестендіріңіз. Белгісіздік есімдігінің дұрысын 
таңдаңыз
.
Әкем үйге
Бірнеше  
біреу
келі қарақат алып келді
Қорқып селк ете 
қалдым
кейбір 
әлдекім
шығып қойыпты
Әріптесім көңілсіз 
отыр,
ешқашан  
әлдеқашан
қатты тарс ете қалды
Отандық сусабын
Бір 
бірнеше
көшелері өте әдемі.
Абайдың 
шығармаларын
Бірнәрсе 
әркім 
шетелдік туристер зерттеу 
жүргізіп жатыр екен.
Түркістан 
қаласында
Әркім 
әрқалай
анасының ауырып жатқаны 
туралы хабар айтыпты.
Астана 
қаласының
Бірнеше 
біреу 
де болса айта алады деп 
ойлаймын.
сенбі мен жексенбіде демалады

118
vi
 БӨ
ЛІМ
ОҚыЛыМ
Жас маманға айтылар кеңес
1. Cіз төмендегі пікірлермен келісесіз бе? Егер келіссеңіз «Иә», келіспесеңіз «Жоқ» немесе 
«Жауап бере алмаймын» деп жауап беріңіз.
   
   
2. Өз  жауаптарыңызды  топтастарыңызбен  салыстырыңыз.  Айырмашылық  бар  ма? 
Пікір алысыңыздар.
3. Мәтінді оқыңыз.
Жұмыс іздеу сырлары
Жаңа  жұмыс  іздеп  жүрсіз  бе?    Жұмысқа  еш 
қиындықсыз  орналасуда  қателік  жібермес  үшін 
мына кеңестерге назар салыңыз.
  
Түйіндеме
1. 
Түйіндемеңізді бірнеше мекемелерге  жіберіп, 
біреуінен  хабар  келіп  қалар  деп  ойламаңыз. 
Түйіндемеңізді  жіберген  әр  компанияның  аты, 
айналысатын  жұмысынан  хабардар  болғаныңыз 
дұрыс.
2.  Әрбір  мекеме  үшін  түйіндемені  жаңаша 
құрастырыңыз.  Қосымша  білім,  қызығушылық, 
мақсат,  өзім  жайлы  деген  бөлімдерді  мекеменің 
жұмыс істеу саласы мен өзіне тән ерекшелігіне сай 
толтырыңыз. Келесі күні сол компанияға қоңырау 
шалып, түйіндемеңіздің жеткен-жетпегені жайлы 
сұраңыз. Осылайша, сіз тек осы мекемеде жұмыс 
істеуге ниеттенгеніңізді көрсетесіз.
3. Кейбір компанияларда түйіндемеге қосымша электронды хат жіберіледі. Дәстүрлі «Қайырлы 
күн.  Менің  түйіндемемді  қарастыруларыңызды  сұраймын»  демей,  осы  хатты  оқитын  кісі  сізбен 
кездескісі келетіндей әсерлі етіп жазыңыз.
«Тұрып» жұмыс істейтіндерге 
қарағанда «отырып» жұмыс 
істейтіндердің жалақылары көбірек 
болады.
«Тұрып» жұмыс істейтіндерге 
қарағанда «отырып» жұмыс 
істейтіндердің жалақылары көбірек 
болады.
Мамандық атауы қаншалықты ұзын 
болса, мағынасы соншалықты әлсіз 
болады
.
Мамандық атауы қаншалықты ұзын 
болса, мағынасы соншалықты әлсіз 
болады
.
Көптеген жұмыс орындарында 
«қаптаған» ережелер болады. 
жұмысшылар балалар емес, 
ал кеңсе мектеп емес қой.
Көптеген жұмыс орындарында 
«қаптаған» ережелер болады. 
жұмысшылар балалар емес, 
ал кеңсе мектеп емес қой.
Кейбір басшылар жұмысшылардың 
жұмысын қиындату үшін өз уақытын 
қиын ережелер 
жасауға жұмсайды.
Кейбір басшылар жұмысшылардың 
жұмысын қиындату үшін өз уақытын 
қиын ережелер 
жасауға жұмсайды.

119
vi
 БӨ
ЛІМ
Пікірлесуге шақыруды күту
4. Түйіндеме жібергеніңізге бір апта өтті, бірақ жауап келмеді.  Мекемеге әлденеше рет қоңырау 
шалып, жауаптарын сұрап, мазаламаңыз. Бос отырмай, басқа мекемелерге де түйіндеме жіберуді 
тоқтатпаңыз.  Белгілі  бір  компанияға  жұмысқа  кіргіңіз  келсе,  сол  мекеме  жайлы  барынша  мол 
ақпарат жинаңыз. Қазірде әрбір компанияның ғаламторда өз сайты бар. Ал сәті түсіп, сол компанияға 
кездесуге шақырса, бар біліміңізді аямай көрсетіңіз
. 
Пікірлесу
5.
 
“Адам  көркі  -  шүберек”  демекші, 
кей  компанияның  белгілі  киім  үлгісі 
болады. Сондықтан кеңселік киім үлгісін 
кигеніңіз  жөн.  Кездесу  барысында  сол 
компания  жайлы  бірнеше  сұрақтар 
қойыңыз.  Бұл  сіздің  осы  жұмысқа 
қызығатыныңызды көрсетеді. Кездесуде 
күлімсіреп, сұрақтарға толық жауап беріп 
отырыңыз.  Сұрақтарға  асықпай,  дауыс 
көтермей,  өзіңізге  сенімділікпен  жауап 
беріңіз.
Іске сәт!  
 
 
 
        
 
 
 
 
 
 
        
4. Төмендегі ақпараттарды мәтіндегі азатжолдармен сәйкестендіріңіз.
Ақпарат
Азат жол №
Өзіңіздің  жақсы  маман  екендігіңізді  киіміңіз,  сөйлеген  сөзіңіз  арқылы 
көрсетуіңізге болады.
_____________________
Түйіндемеңізді белгілі бір компанияға жіберген соң, оның сол компанияға 
жеткені туралы хабар алыңыз. Әр кезде жаңа түйіндеме құрастырыңыз.
_____________________
Әр компанияның өз заңы бар. Қосымша хат жіберетін болсаңыз, өзіңіздің 
сыпайы, білікті маман екендігіңізді көрсететін әсерлі хат жазыңыз.
_____________________
Пікірлесуге бармас бұрын сол компания туралы мол ақпарат жинаңыз. Ол 
сіз үшін пайдалы болады.
_____________________
Сізге жұмыс керек болса, түрлі компанияларға түйіндемелеріңізді жіберіңіз.
_____________________
5. Мәтін мазмұны бойынша сұраққа жауап беріңіз.
Бұл сөйлемнің мағынасы нені білдіреді?
1 Келесі күні сол компанияға қоңырау шалып, түйіндемеңіздің 
жеткен-жетпегені жайлы сұраңыз. Не үшін сұрау керек?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2 Сұрақтарға асықпай, дауыс көтермей, өзіңізге сенімділікпен жауап беріңіз. Неге?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

120
vi
 БӨ
ЛІМ
3 Белгілі бір компанияға жұмысқа кіргіңіз келсе, сол мекеме жай-
лы барынша мол ақпарат жинаңыз. Бұл не үшін керек?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4 «Адам көркі – шүберек» деген мақал қандай мағынаны береді?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5 «Жұмысқа еш қиындықсыз орналасу» жас маман үшін мүмкін  деп ойлайсыз ба?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
6 Түйіндемеде өзіңіз туралы жазылған ақпараттар бойынша ғана жақсы жұмыс табу 
мүмкін бе? Егер мүмкін болмаса, қандай қосымша әрекеттер жасауға болады?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ГраММатика
Ережемен танысыңыз.
Зат есім тудырушы жұрнақтар
   
   
                         
305
 
- бет
Менің анам тігін
ші
.
Сенің басты жауың - жалқау
лық
. 
Біздің бастық еңбекқор
лық
ты жоғары бағалайды.
Бұл қызмет орнына үміт
кер
 саны өте көп.
1. Қажетті қосымшаны жалғап, жаңа сөз жасаңыз.
1
Жұмыс + 
_____________
14
Үміт + 
_____________
2
Зейнет + 
_____________
15
Еңбекқор + 
_____________
3
Жалқау + 
_____________
16
Қайрат + 
_____________
4
Табанды + 
_____________
17
Жүргізу + 
_____________
5
Бас + 
_____________
18
Жас + 
_____________
6
Есеп + 
_____________
19
Тәрбиелі + 
_____________
7
Сауда + 
_____________
20
Дәрі + 
_____________
8
Заң + 
_____________
21
Қаржы + 
_____________
9
Атқару + 
_____________
22
Басқару + 
_____________
10 Сату + 
_____________
23
Хат + 
_____________
11 Би + 
_____________
24
Ән + 
_____________
12 Тәрбие + 
_____________
25
Құрылыс + 
_____________
13 Тігін + 
_____________
26
Жазу + 
_____________
-шы,  -ші,  -кер,  -лық,  - лік,  -тық,  -гер

121
vi
 БӨ
ЛІМ
2. Үлгі бойынша ауыстырыңыз.
жігерсіз
_______________________________________
Қызғаншақ 
_______________________________________
Пысық 
_______________________________________
Жалқау 
_______________________________________
Көпшіл
_______________________________________
Еріншек 
_______________________________________
Шыдамсыз 
_______________________________________
Момын
_______________________________________
Қайырымды 
_______________________________________
Аңқау 
_______________________________________
Сөзшең 
_______________________________________
3. Дұрыс нұсқаны таңдаңыз.
1. Сөзшеңдік  
жақсы қасиет / жақсы қасиет
 емес.
2. Бастық болатын адам жалқаулықпен 
дос болмайды / дос болады
.
3. Көпшілдік сізге дос табуға 
көмектеседі  / көмектеспейді
.
4. Сіздердің қайырымдылық көмектеріңіз көптеген адамдарға қуаныш 
сыйлады / сыйламады
.
5. Табандылық  табысқа 
жеткізеді / жеткізбейді
.
6. Қалай ойлайсың, ұрысқақтық  
пайда бере ме / пайда бермей ме
?
Біле жүріңіз
Ақ  түс  –  бейбітшіліктің  нышаны. 
Оңтүстік  америкалық  үндістерде  ақ 
түс  –  бейбітшіліктің,  бақыттың  ныша-
ны.  Ежелгі  перуліктерде  де  бірлестік 
пен  татулықтың  белгісі  саналып  кел-
ген.  Жаугершілік  заманда  ақ  түсті  жа-
лау  берілуді,  татуласуға  деген  ниетті 
білдірген  екен.  Ал  орта  ғасырларда 
Еуропа  халықтарында  ақ  түс  жоғарғы 
биліктің,  кейде  кәрілік  пен  ұзақ 
ғұмырдың  нышаны  ретінде  танылған. 
Бірінші  дүниежүзілік  соғыс  кезінде 
әскери қызметтен қашқан француздарға 
қорқақтықтың нышаны ретінде ақ түсті 
қауырсындар берген екен.
Психологияда ақ түс – пәктік, тазалық нышаны. Ақ түс әділдікті білдіреді. 
Кішкентай балалардың ұғымында «ақ түс» – бостандықтың белгісі. Өйткені көптеген 
ертегілердің қаһармандары қиын кедергілерді жеңіп, ақ әлемге жетуге талпынып жатады. 
Сән    әлемінде  ақ  түс  кез  келген  адамға  жараса  кетеді.  Ақ  түсті  киім  кисеңіз,  ол 
ашуланшақтық қасиетіңізге тосқауыл қойып, қанағатсыздықтан құтқарады. Мұндай түсті 
киімдерді, әдетте, айналасына ұнағысы келетіндер киеді екен.
жігерсіздік

122
vi
 БӨ
ЛІМ
4. Мәтін мазмұнына сәйкес үш бағанды бір-бірімен сәйкестендіріңіз.
Ақ түс
ақ түсті жалау
нышаны
Оңтүстік америкалық 
үндістерде
ақ түсті киім
қорқақтықтары үшін берген
Ежелгі перуліктерде
ақ түс
білдіреді
Жаугершілік заманда
ақ қауырсынды
бірлестік пен татулықты 
білдіреді
әскери қызметтен 
қашқан француздарға
бақытты
бостандықты білдіреді
Психологияда 
ақ түс
татуласуға шақырған
Кішкентай балалар 
үшін
ақ түс
тазалықты білдіреді
Сән әлемінде
бейбітшіліктің
көңіліңізді 
тыныштандырады.
Жауаптарыңызды төменге жазыңыз.
1 
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
2
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
3
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
4 
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
5
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
6
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
7 
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
8
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
артыҚ БОЛМас БІЛГенІң
1. Хабарландыруды оқыңыз.
НАЗАР АУДАРЫҢЫЗ!
 «Ақ шағала» компаниясы жұмысқа шақырады:
• Экономист – 1
Қойылатын талаптар:
• білімі: жоғары;
• жұмыс өтілі – осы салада 2 жылдан кем емес;
• қажетті құжаттар;
• тиянақтылық, ұқыптылық;
• еңбекақысы 120 мың теңгеден жоғары;
• бас директордың көмекшісі – 1
• білімі: жоғары
• жұмыс өтілі: ұқсас қызметте жұмыс істеуі;
• басшылармен және ұжымда жұмыс істей білу;
• еңбекақысы 150 мың теңге.
Барлық қажетті ақпараттарды 2012 жылдың 1 қарашасына дейін Астана қаласы, 
Брусиловский к-сі, 17/3 мекенжайына немесе 31-01-02 телефонына, kz.zhumis@mail.ru 
электронды поштасына жіберулеріңізге болады.

123
vi
 БӨ
ЛІМ
2. Сіз қызметкерлерді қайта даярлау институтының жарнама бөлімінің бас маманысыз. 
Сізге  бөлім  бастығы  ағылшын  тілінің  аудармашысы,  шығыс  және  еуропа  елдері 
тағамдарының аспазы қызметтеріне жарнама жазуды тапсырды. Сіз жарнамаңызды қалай 
жазасыз? Қандай талаптар қоясыз?
ағылшын тілінің аудармашысы
шығыс және еуропа елдері 
тағамдарының аспазы
Хабарландыру!
Хабарландыру!
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
тыңдаЛыМ
1. Сұхбатты тыңдаңыз. Сұрақтарға жауап беріңіз.
№15
Табысқа жеткізер сегіз жол
Сұхбат беруші табысқа жеткізетін қандай қасиеттерді атады?
Қ
___________________________________________
Т
___________________________________________
Е
___________________________________________
Т
___________________________________________
Т
___________________________________________
Ш
___________________________________________
М
___________________________________________
Ж
___________________________________________
 

124
vi
 БӨ
ЛІМ
2. Тыңдаңыз. Сөйлемдерді толықтырыңыз.
№16
Біріншіден, 
____________________________
  
____________________________
  дұрыс жоспарламаушылық. Екіншіден, өзін-өзі 
тәртіпке 
____________________________ 
 
____________________________
 Үшіншіден, 
____________________________
 
____________________________
 айқындай 
алмаушылық.    Төртіншіден, 
____________________________
  сезінбеу.  Бесіншіден,  сапарға 
____________________________
 
____________________________
 Алтыншыдан, әріптестерге «
________________
» 
____________________________
 айта алмау. Жетіншіден, 
өмірдегі, көңілдегі, ойдағы 
____________________________
, 
____________________________
, 
____________________________
.
3.  Сұраққа жауап беріңіз.
«Алтыншыдан,  әріптестерге  «Жоқ»  деп  айта  алмау.  Өзгенің  жұмысын  орындау»  бұл  себептің 
сіздің жұмысыңыздың уақытында орындалмауына қандай әсері бар? Сіз әріптесіңізге көмектескіңіз 
келді ғой. Әлде бұл сөздердің басқа да  мағынасы бар ма?
4.  Тыңдаңыз. Бұл нешінші себептер? Ретін қойып шығыңыз.
Өмірдегі, көңілдегі, ойдағы шашыраңқылық, асығыстық, шыдамсыздық. Қиын 
мәселеге қатысты сұрақтарды талқылауға дайын болмау. 
№
_____
 себеп
Нақты мақсатты айқындай алмаушылық.  Жұмысқа деген қызығушылық 
төмендеп, істі соңына жеткізе алмау. Бір істі қайталап орындай беру.
№
_____
 себеп
Сапарға жиі шығу. Құжаттар мен ақпараттарды сенімді жерде сақтамау.
№
_____
 себеп
Жұмыс күнін дұрыс жоспарламаушылық. Телефонмен шешуге болатын 
шаруалар үшін де кездесу жасау. «Созбалау» синдромы. Телефонмен, хаттармен, 
әңгімемен айналысып ұзақ отыру.
№
_____
 себеп
Әріптестерге «Жоқ» деп айта алмау. Өзгенің жұмысын орындау.
№
_____
 себеп
Өзін-өзі тәртіпке келтіре алмаушылық. Табысталған тапсырманың 
орындалуын қадағаламаушылық, нәтижесін тексермеу.
№
_____
 себеп
Жауапкершілікті сезінбеу. Жұмысыңыз нәтижелі болсын десеңіз, алдымен 
бітіру керек істерге басымдық беру қажет.
№
_____
 себеп
5.  Сөздердің антонимі мен синонимін табыңыз.
антоним
сөз
синоним
қиындық
жауапкершілік
қадағалау
айқындау
шыдамсыздық
асығыстық

125
vi
 БӨ
ЛІМ
айтыЛыМ
1. Жұптық жұмыс. 
А) Сіз қызметкерлерді басқару бөлімінің пікірлесу жүргізетін бас маманысыз. Төмендегі 
сұрақтарды әріптесіңізге қойыңыз. 
 
1. Қанша жастан бастап 
жұмыс істедіңіз?
2. Қанша жастан бастап 
зейнеткерлікке шыққан 
дұрыс?
3. Әйел адам ер адам 
істейтін жұмысты істей 
ала ма?
4. Сіз үшін маңыздысы 
жоғары жалақы ма әлде 
қызықты жұмыс па?
5. Өз қызметіңізді 
ауыстырғыңыз келе 
ме? 
6. 65 жастан кейін адамдар 
жұмыс істей алады 
деп ойлайсыз ба?
7. Сіздің ойыңызша, бастық 
қандай болуы керек?
8. Сіздің жұмысыңыздың
 пайдалы және пайдасыз 
жақтары не деп ойлайсыз?
9. Жұмысыңызда 
жиналыстың көп болғанын 
қалайсыз ба? 
10. Жұмыс күні біткеніне 
қарамастан, жұмысыңызды 
жалғастыра бересіз бе? 
Ол үшін басшыңыздан ақша 
төлеуді немесе демалыс 
күнін талап етесіз бе?
11. Төмендегі үш 
сөздің қайсысы сізге 
лайықты?
- еңбекқор 
- жалқау
 -тиянақты
12. Қағазбен жұмыс істеу 
ұнай ма? Себебі не?
13. Өзіңізді 
жұмысбасты адам деп 
санайсыз ба?
14. Компьютермен 
жұмыс істеу ұнай ма? 
Неге? 
15. Сіз туралы әріптестеріңіз 
қандай көзқараста деп ойлайсыз?
16. Өз мамандығыңызды ең қажетті мамандық деп санайсыз ба? Неге?

126

жүктеу/скачать 20,41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: