2. Сұрақ пен жауапты сәйкестендіріңіз.
Сұрайын деп едім, бола ма?
Келіңіз.
Сізге көмектесейін деп едік,
рұқсат па?
Иә, болады.
Сіздің үйіңізге барайын деп
едім.
Көруге болмайды.
Осы жерге тоқтайын деп еді.
Сұраңыз.
Кірейін деп еді, рұқсат па?
Иә, жәрдем беруіңізге болады.
Сізден көрейін деп еді.
Тоқтауға болмайды.
деп еді
деп еді
-айын
-айын
-ейін
-ейін
-йін
-йін
-йын
-йын
77
iV
БӨ
ЛІМ
3. Үлгі бойынша сөйлем құраңыз.
Кім? Қайда? Барайын деп еді.
_____________________________________________________________________
Кім? Қашан? Кетейін деп еді.
_____________________________________________________________________
Қайда? Қашан? Кімдер? Келейін деп еді.
_____________________________________________________________________
Кім? Қайда? Жүрейін деп еді.
_____________________________________________________________________
Кімдер? Кімге? Не айтайын деп еді.
_____________________________________________________________________
4. Үлгі бойынша сөйлем құраңыз.
1
Кешіріңіз, “Қазақстан”
пойызының нешеде
жүретінін білейін деп едім.
Амансыздар ма?
1
Ендеше сол уақытқа
бір билет беріңізші.
Міне, құжатым.
2
Сізді шығарып са-
лайын деп едім.
Иә. Оныңыз рас.
Мен сізге әсем
қаламызды
таныстыратын
боламын. Жүріңіз.
3
Ассалаумағалейкум!
Мың да бір рақмет.
Қалыңыз қалай?
4
Қазақстанға қош
келдіңіз деп қояйын!
Уағалейкумассалам!
Жақсы онда,
жолыңыз болсын!
5
Сәлем берейік деп едік.
1
Сағат 14:30-да.
Осы жерде
тұратыныңызға
қуанышты
шығарсыз?!
6
Қандай сұлу табиғат!
Рақмет. Алаң болма,
өзім кете берем ғой.
Жақсымыз. Өз
жағдайыңыз қалай?
артыҚ БОЛМас БІЛГенІң...
1. Оқыңыз.
Мен Астанаға барайын деп едім.
Сәлеметсіз бе! Мен бөлім бастығынан
рұқсат алдым. Екі күнге ақысыз демалысқа
өтініш жазайын деп едім.
Өтініш үлгілері есіктің оң жағындағы тақтада
ілулі тұр. Қарап, жазып алуыңызға болады.
Содан кейін бөлім бастығы қол қоюы керек.
78
iV
БӨ
ЛІМ
тыңдаЛыМ
1. Сұхбатты тыңдаңыз. Сұрақтарға жауап жазыңыз.
№9
Қонақүй қалай аталады?
_________________________________________________________________
Сөйлеуші қандай бөлмеге тапсырыс берді?
_________________________________________________________________
Қанша күнге тапсырыс бергісі келді?
_________________________________________________________________
Қай айда, қандай күндері?
_________________________________________________________________
Бөлменің құны қанша?
_________________________________________________________________
Таңертеңгі ас қоса есептелді ме?
_________________________________________________________________
Телефон соққан адам бөлмеге қатысты не сұрады?
_________________________________________________________________
Телефон соққан әйел адам ба, ер адам ба?
_________________________________________________________________
2. Тыңдаңыз. Олар не туралы шағымданды?
Кестені толтырыңыз.
№10
Қонақ тапсырысы
Нәтижесі
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. № 1 шағымданушыны қайта тыңдаңыз. Сұхбатты толықтырыңыз.
– Сәлеметсіз бе! Сізді тыңдап тұрмын.
– Сәлеметсіз бе!
__________________________________________________________________________________________________
– Иә, бір нәрсе дұрыс емес пе?
– Сіз маған
______________________________________________________________
беріпсіз.
– Солай ма? Кешірім өтінемін, ханым, мен
___________________________________________________________
– Маған
_________________________________________________________________________
– Әрине, кешіріңіз. Қазір бәрін дұрыстаймын. Кең бөлме
__________________
_____________________________
бар екен.
Кешіріңіз, менің балам ауырып қалды.
Жұмыстан босатасыз ба?
Сізге кезекті демалысыңыздың есебінен екі
күн демалыс алуыңызға болады.
Өтініш үлгісі қабырғада ілулі тұр.
79
iV
БӨ
ЛІМ
айтыЛыМ
1. Жұптық жұмыс. Өзара қонақүйге тапсырыс беріп жаттығыңыз.
А) Сіз қонақүйге телефон соғасыз. Келетін күніңізді, қанша күн тұратыныңызды және
қандай бөлме керек екенін айтасыз.
В) Досыңыз / әріптесіңіз тіркеуші рөлінде болады. Қонақүй хабарламасын қолдана отырып,
сіздің сұрақтарыңызға жауап береді.
С) Екеуіңіз орын ауыстырыңыздар.
2. Төменде берілген сұхбатты оқып шығыңыз. Қажетті сөздерді қойып, сұхбатты
толықтырыңыз. Осы тақырып бойынша әріптесіңізбен сұхбаттасыңыз. Сұхбатыңызды
айтып беріңіз. Берілген сұхбатты үлгі ретінде қолданыңыз.
Кеденде
Жолаушы:
Сәлеметсіз бе! Мен ұшағыма кешігіп
қаламын. Тезірек жіберіңізші.
Кеден қызметкері:
Асықпаңыз. Қайырлы күн! Қазір құжаттарыңызды
тексерейін. Алдымен билетіңіз бен
_________________________________
көруге бола ма?
Жолаушы:
Иә, әрине. Мінеки.
Кеден қызметкері:
Рақмет. Өткізетін
_________________________________
бар ма?
Жолаушы:
Бір
_________________________________
және бір қол жүгім бар.
Кеден қызметкері:
Жүгіңіздің бәрін
_________________________________
салдыңыз ба?
Жолаушы:
Иә.
_________________________________
салдым. Кеше түнде салдым.
Кеден қызметкері:
Қол жүгіңіздің ішінде ұшақ ішінде алып жүруге
тыйым салынған пышақ немесе
______________________________
ыдыстағы сұйықтық бар ма?
Жолаушы:
Жоқ-жоқ. Ондай
_________________________________
жоқ.
Кеден қызметкері:
Жарайды. Жүгіңіз он үш килограмм бол-
ды. Міне, сіздің төлқұжат пен
_________________________________
. Бәрі дұрыс.
Жолаушы:
Енді бара берсем бола ма?
Ұшақтан қалып қойғым келмейді.
Кеден қызметкері:
Келесіде есіңізде болсын.
_________________________________
үшін
1 сағат бұрын, ал халықаралық ұшулар үшін екі жарым-үш сағат бұрын
келіңіз. Қазір күту_____________ өте беруіңізге болады.
Сәтті
_________________________________
_________________________________
тілеймін!
Жолаушы:
Рақмет. Сау болыңыз.
Өзіңіз
Жергілікті
ұшулар
шыны
сапар
Төлқұжатыңызды
күніңізге сәттілік
тілеймін
залына
сөмкем
жүгіңіз
билетіңіз
зат
Өзім
Қанша
80
iV
БӨ
ЛІМ
жазыЛыМ
1. Қонақүйдің шағым және тілектер кітапшасына өз шағымыңызды жазыңыз.
А) Сіз қонақүйге телефон соғып, екікісілік бөлмеге тапсырыс бердіңіз. Бірақ олар сізге
біркісілік бөлме берді.
Ә) Сіз таңғы асты бөлмеңізге таңғы сағат 07.00-де әкеп беруді сұрадыңыз. Бірақ таңғы
асты ешкім әкелмеді.
2. “Жиһанкез” журналына өзіңіздің немесе отбасыңызбен бірге болған ең қызықты
немесе ең көңілсіз саяхатыңыз туралы мақала жазыңыз.
Мақалаға қойылатын талаптар:
1. Мақалаңыздың көлемі 100-150 сөз аралығында болуы керек.
2. Мақалаңызды берілген үлгі бойынша бастаңыз.
3. Барған жеріңіздің аты
4. Орналасқан жері
5. Жыл мезгілі
6. Неге ұмытылмас қызықты саяхат немесе көңілсіз болғандығын толық сипаттап беріңіз.
Осыдан ........... жыл бұрын мен ...............мен .................. деген жерге демалуға бардым. ...
«Алтын жұлдыз» қонақүйі
Біздің қонақүйімізді
таңдағаныңызға рақмет!
«Алтын жұлдыз» қонақүйі
Біздің қонақүйімізді
таңдағаныңызға рақмет!
81
iV
БӨ
ЛІМ
2
- саБаҚ
САяхАТ
319 -беттегі сөздермен танысыңыз.
1. Сөйлемдердегі қатені түзетіп, көшіріп жазыңыз.
Ол билет алайын деп
едім
.
____________________________________________________________________________
Мақпал
бен
Кәрім – әріптестер.
____________________________________________________________________________
Бүгін сен кеңсеге
барыңыз
.
____________________________________________________________________________
Оның
сегізеу
үйі бар.
____________________________________________________________________________
Нұргүлдағы
сағат менікі.
____________________________________________________________________________
Ол кеше кітап
оқиды
.
____________________________________________________________________________
2. Сөздердің мағыналары қарама-қарсы тіркестерді табыңыз.
1 - ___
Естен кетпес демалыс
А
Жұмысты көп істеу
2 - ___
Ел-жер аралау
Ә
Ұмытып қалу
3 - ___
Ештеңе істемеу
Б
Ешқандай қызықты
мәлімет жоқ
4 - ___
Жұмысты аяқтамау
В
Ешқайда бармау
5 - ___
Теңіз жағасы
Г
Қызықсыз демалыс
6 - ___
Есте сақтау
Ғ
Барлық жұмысты бітіру
7 - ___
Мәдениеті, тарихы қызықты
Д
Қаланың іші
Ережемен танысыңыз.
Көру модальдік етістігі
365
- бет
Бұл мәліметтерді интернеттен ізде
п
көр
ейін.
Құжаттарыңызды тағы да қара
п
көр
іңізші.
Ол билет алайын деп еді.
82
iV
БӨ
ЛІМ
3. Сұрақтарға жауап беріңіз.
– Мына кітапты оқыдыңыз ба?
Аты қызық екен,
_____________________________________
– Сен менімен бірге тауға баратын болдың ба?
Білмеймін. Ойлан
_____________________________________
– Келесі аптада демалысқа шықсам бола ма?
Бастықтан сұра
_____________________________________
– Сымбат, сен ойлан
_____________________________________
. Жаман ұсыныс емес.
Жарайды, әкеммен ақылдас
_____________________________________
– Сыйлыққа не алсам екен?
Сен дүкеннен қара
_____________________________________
Табасың.
– Мынау қандай жеміс? Бұрын жемеппін.
Дәмін тат
_____________________________________
. Ұнатсаң, аласың.
4. Сөйлемдердің жалғасын табыңыз.
А
В
1 - ___ Кеше тілшілермен сөйлесіп көрдік,
А бірақ бүгін қызық кино жоқ екен.
2 - ___ Теледидар бағдарламасын
қарап көрдім,
Ә түсі сізге жарасады екен.
3 - ___ Ертең қаланы аралап көріңдер,
Б біздің қызметкерлерді көрсетеді.
4 - ___ Мына көйлекті киіп көріңіз,
В ол пойыз емес, тез жетеді.
5 - ___ Түнгі жаңалықтарды
тыңдап көрсін,
Г алайда олар кешімізге
келе алмайды.
6 - ___ Бірінші ұшаққа мініп көр,
Ғ өйткені мұнда бұрын
болмадыңдар ғой.
ГраММатика
Ережемен танысыңыз.
Болжалды келер шақ
301
- бет
+
−
Кешке бар
ар
мын.
Сен досыңнан сұра
р
сың.
Олар жұмысқа кел
ер
.
Ұшақпен енді ұшпа
с
пын.
Сіз хабарды ұзақ күтпе
с
сіз.
Ол ешқайда барма
с
.
оқып көрейін.
Г
83
iV
БӨ
ЛІМ
1. Тиісті формада жазыңыз.
Етістік
Мақсатты келер шақ
Болжалды келер шақ
Ауыспалы келер шақ
Бар
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
Сұра
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
Көр
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
Қайт
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
Демал
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
Сат
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
2. Сұрақтарды жауабымен сәйкестендіріңіз.
А
В
1 - ___
Ақшаны қайдан аласың?
А
Уайымдама, ұшармыз.
2 - ___
Әжем қашан келеді?
Ә
Апама берерсің.
3 - ___
Есепті бүгін өткізесіз бе?
Б
Тағы да тексеріп көрермін.
4 - ___
Осы жобаны аласыз ба?
В
Әкемнен сұрармын.
5 - ___
Мынаны кімге берейін?
Г
Ойланармын.
6 - ___
Уақытымен ұшсақ екен.
Ғ
Ертең келер.
ОҚыЛыМ
1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
1. Сіз демалысыңызды жоспарлайсыз ба?
2. Қандай демалыс түрі ұнайды?
3. Досыңызбен саяхатқа шығып көрдіңіз бе? Егер шықсаңыз, қалай болды?
бармақшы
барар
бармайды
В
84
iV
БӨ
ЛІМ
2. Мәтінді оқыңыз. Ал сіз қандай саяхат түрін таңдар едіңіз?
Мен саяхаттауды ұнатамын. Саяхаттау – ел-жер аралау ғана емес, сонымен қатар уақытты
қызықты өткізу. Саяхаттау кезінде сен өзің білмейтін көп нәрселерді көресің, танысасың, әр адам
әртүрлі саяхат түрлерін қалайды. Мысалы, бір адамдар экотуризмді қаласа, ал енді бір адамдар
танымдық туризмді қалайды.
3. Төменде берілген сөздерді оқыңыз. Сізге саяхаттаған кезіңізде қасыңыздағы адамның
қандай мінезі ұнауы мүмкін? Әріптесіңізбен сөйлесіңіз.
4. Төменде берілген сөздерді оқыңыз. Сізге саяхаттаған кезіңізде қасыңыздағы
адамның қандай мінезі ұнамауы мүмкін? Әріптесіңізбен сөйлесіңіз.
5. Мәтінді оқыңыз.
Демалыс күнделігі
адамды жақсы түсінеді
спортты жақсы көреді
жомарт
тез тілтабысқыш
ақкөңіл
пысық
жалқау
жауапкершілігі төмен
көп шағымданады
тұйық
көп сөйлейді
мінезді
Сәрсенбі, 18 маусым. Бұл менің Түркияға
ең бірінші келуім. Өте қуаныштымын. Үйден
алысқа бірінші рет шығып көруім. Қасымда
курстасым Қарлығаш бар. Екеуміз бірге демалсақ
деп бұрыннан жоспарлайтынбыз. Демалысымыз
жаман болмас. Көрерміз. Теңіз жағасында
жатармыз, құм қалашық жасармыз деген
армандарым орындалатын болды.
Бейсенбі, 19 маусым. Бүгін автобуспен
Стамбулға бардық. Тарихи жерлерін аралап
көрдік. Мәдениетімен, тарихымен таныстық.
Ел-жер аралап көрсем, демалысым қызықты,
есте қаларлықтай болса дейтінмін. Қарлығаш
барамын дегенде қатты қуандым, өйткені екеуміз
көп көрісе бермейміз. Жұмысымыз бөлек. Сол
себепті бір-бірімізге көп уақыт бөлерміз дедім.
Автобуспен қонақүйге келе жатырмыз.
Мен одан шаршай бастадым, себебі ол
тоқтамай сөйлей береді екен. Басым
ауыра бастады.
85
iV
БӨ
ЛІМ
Менің демалысым...
www.massaget.kz. Саяхат күнделігі, 2012.
6. Маржанның құрбысы Қарлығаш қандай адам? Мәтіннен оны сипаттайтын сөздерді
табыңыз.
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
7. Мәтінді оқыңыз. Болжалды келер шақта тұрған етістіктерді теріп жазыңыз.
1
____________________________________________________________
4
____________________________________________________________
2
____________________________________________________________
5
____________________________________________________________
3
____________________________________________________________
6
____________________________________________________________
11. Мәтін мазмұны бойынша орналастырыңыз.
Үйден алысқа бірінші рет шығып көруім. Қасымда курстасым Қарлығаш
бар. Екеуміз бірге демалсақ деп бұрыннан жоспарлайтынбыз.
Мен енді онымен демалысқа шықпаспын деп шештім. Өйткені маған
шағымданғыш, көп сөйлегіш адамдар ұнамайды. Шаршадым... Иә, демалысым
ұмытылмастай болатын болды...
Жұмысымыз бөлек. Сол себепті бір-бірімізге көп уақыт бөлерміз дедім.
Автобуспен қонақүйге келе жатырмыз.
Көрерміз. Теңіз жағасында ештеңе істемей жатармыз, құм қалашық
жасармыз деген армандарым орындалатын болды.
Жұма, 20 маусым. Жағажайдамыз. Таңғы ас
кезінде ол ауа райы, тағам және жағажай жайлы
шағымданды. Оған Түркияның тамақтары да
ұнамады. Маржан, қашан кері қайтамыз деп айта
берді. Не істер екенмін?
Сенбі, 21 маусым. Сағат 12.30. Кафеде
тамақтанып
отырмыз.
Қарлығаш
өлең
айтып, тағы да сөйлей бастады. Мен енді
онымен демалысқа шықпаспын деп шештім.
Өйткені маған шағымданғыш, көп сөйлейтін
адамдар ұнамайды. Шаршадым...Иә, демалысым
ұмытылмастай болатын болды...
86
iV
БӨ
ЛІМ
артыҚ БОЛМас БІЛГенІң
1. Оқыңыз.
Маркетинг бөлімінің бастығы
____________________________________________
-ға / -ге
Маркетинг бөлімінің қызметкері
____________________________________________
-ден/-дан
Өтініш
Сізден сырқаттануыма байланысты екі күнге, 2017 жылғы 19-20 мамыр
аралығында ақысыз демалыс беруіңізді сұраймын.
Өтініш иесі:
____________________________________________
/қолы/
____________
/
___________________________
/
_______________
күні айы жылы
Маркетинг бөлімінің бастығы
____________________________________________
ға / -ге
Маркетинг бөлімінің қызметкері
____________________________________________
-ден/-дан
Өтініш
Маған отбасылық жағдайыма байланысты кезекті еңбек демалысы есебінен
үш күн, 2017 жылғы 19-20 аралығында демалыс беруіңізді сұраймын.
Өтініш иесі:
____________________________________________
/қолы/
____________
/
___________________________
/
_______________
күні айы жылы
тыңдаЛыМ
1. Сұхбатты тыңдаңыз. Әр сөйлемді кім айтқанын жазыңыз.
№11
№2 сұрақтан бастап әр сөйлемнің қасына сөйлеушінің атын жазыңыз.
1
Сөйлеушілердің аттары кім?
______________________
______________________
______________________
2
Мен демалысымды әйеліммен
бірге жоспарлаймын.
______________________
______________________
______________________
№1 Сәния
№2 Жанболат
№3 Рабиға
87
iV
БӨ
ЛІМ
3
Міндетті түрде.
______________________
______________________
______________________
4
Демалысым емтихан
тапсыруыма байланысты.
______________________
______________________
______________________
5
Құрбыммен бірге барар едім.
______________________
______________________
______________________
6
Жалғыз.
______________________
______________________
______________________
7
Әкеммен бірге барар едім.
______________________
______________________
______________________
8
Ақпарат жинау керек.
______________________
______________________
______________________
9
Мен ақша жинаймын.
______________________
______________________
______________________
10 Жан-жақты дайындалу керек.
______________________
______________________
______________________
2. Сіздің пікіріңіз қандай?
Саяхатқа шығар алдында не істеу керек?
1. Мен жеткілікті ақша жинауға тырысамын.
______________________________________________________________
2. Жан-жақты дайындалған дұрыс болар.
______________________________________________________________
3. Баратын жеріңіз туралы көбірек ақпарат жинау керек.
______________________________________________________________
Достарыңызбен бөлісу: |