Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тілдерді дамыту және қоғамдық

195
IX
 БӨ
ЛІМ
2. Өзара талқылаңыздар.
Компания қызметкерлерінің бірыңғай киім кигені жақсы ма? 
Неге иә / неге жоқ? Өз пікіріңіздің дұрыстығына  кемінде 5 дәлел келтіріңіз.
Егер қызметкерлер бірыңғай киім кисе, шынымен, өз жалақыларын үнемдей ме?
Бірыңғай киім киген ыңғайлы ма?
Компания қызметкерлерінің бірыңғай киім кигендері олардың көңіл күйлеріне әсер етеді деп 
ойлайсыз ба?
Егер сіз басшылықтың бұл пікіріне келіспесеңіз, қандай ұсыныс жасар едіңіз?
Компания беделі мен қызметкерлердің бірыңғай киім киюінің арасында байланыс бар ма?
Компания беделін көтерудің басқа жолдары бар ма?
жазыЛыМ
1. Өз топтасыңызбен бірігіп сауалнама жүргізіңіз. Сауалнамадағы сұрақтарға жауап берген 
соң, алынған мәлімет негізінде досыңыз туралы есеп жазыңыз. 
Сұрақтар:
1. Сен қандай киімді ұнатасың? 
2. Қандай киімді ұнатпайсың?
3. Жалақыңыздың қанша мөлшерін киім алуға жұмсайсыз?
4. Отандық сәнгерлердің тауарын пайдаланасыз ба?
5. Өз киіміңізді қайдан сатып аласыз?
2. ғаламтордан қазақстандық  бір сәнгер туралы ақпарат тауып баяндама дайындаңыз.
Баяндамаңызда мына мәліметтер болуы тиіс:
1) Туған жылы, жері
2) Сән үлгісіне қалай келді?
3) Қандай жеңістері бар?
4) Қандай атақты адамдарды киіндіреді?
5) Киім тігуде қандай стильді ұстанады?
6) Жеке дүкені немесе сән үйі бар ма?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

196
IX
 БӨ
ЛІМ
2
- саБаҚ
әлЕмДік СәНгЕРлЕР
322 - беттегі сөздермен танысыңыз.
      
 
1. Қажетті сөздерді қойып, мәтінді толықтырыңыз.
Әйел мен ер адамдардың әлеуметтік желілерді қолдануы
Берілген  мәліметтер 
___________________________________
  әйел  адамдар  мен  ер  адамдардың  арасында                                 
___________________________________
  
___________________________________
  пайдалануда ерекшеліктер бар екен. Әйел адамдар 
ер  адамдарға 
________________________________________
  өз  достарының 
___________________________________
  дұрыстап,  «қажет 
емес», 
___________________________________
   
___________________________________
  достарын    тізімнен  жойып  отырады.  Әйел 
адамдардың алпыс жеті пайызы өз достарын 
__________________________________________
,  ер адамдардың елу сегіз 
пайызы  ғана 
_________________________________________
   
___________________________________
  .  Сонымен  қатар  ер  адамдар  әйел 
адамдарға қарағанда 
________________________________________
  
___________________________________
 аз мөлшерде өз суреттерімен, 
бейнефильдерімен, хабарламаларымен 
___________________________________
    
___________________________________.
 Әйел адамдар 
әлеуметтік желіде 
_____________________________________
 хабарламаларымен бірінші бөліседі, сосын неге 
__________
_________________________
 деп өкінеді екен. Ал ер адамдар өз 
______________________________________
    
___________________________________
  
құпия ұстауды жақсы көреді екен.
2. Сөз тіркестерінің жұбын табыңыз.
1-жұп
2-жұп
Дұрыс жауап
1) Өз жеке 
А) 67 пайызы
2) Өз суреттерімен
В) пайдалануда
3) Әйел адамдардың 
+
С) жақсы көреді
=
4) Тізімнен 
Д) мәліметтерін
5) Әлеуметтік желіні
Е) жойып отырады
6) Құпия ұстауды
Ж) бөліседі
көптен араласпаған
тізімін
бөліседі   ек
ен
бойынша
бөлістім
жойған екен
әлеуметтік желілер
ді  
өзінің
жойса
жеке мәліметтерін
екі есе
қарағанда

197
IX
 БӨ
ЛІМ
3. Берілген сөздердің мәндес және қарсы мағынадағы сөздерін жазыңыз.
 
Ұқсас мәндегі сөздер
Қарсы мағынадағы сөздер
Кешіріңіз 
_____________________________________________
Кешегі 
_____________________________________________
Өтірік айту
_____________________________________________
Қиындық 
_____________________________________________
Қатты ұялу
_____________________________________________
Кешігіп қалу
_____________________________________________
Жалығып кету
_____________________________________________
Заңсыз 
_____________________________________________
Таңғы
_____________________________________________
Бірге уақыт өткізу
_____________________________________________
4.  Сөйлемдерді мағынасына қарай байланыстырыңыз.
Сән туралы ең қызық деректермен таныс болыңыздар.
Қосымша кірпіктер алғаш 1916 
жылы 
1
А
одан кейінгі нәрселер ретро 
болып саналады. 
Осыдан 200 жыл бұрын балаларға  
арнайы киім тігілмейтін,
2
Ә
ойыншық модельдер жасаған. 
Винтажды нәрселерге 1920 
жылдан бастап 1960 жылға дейін 
жасалынған заттар жатады екен,
3
Б
қытай сәнқой аруларында да 
болған екен. 
Қазіргі тырнақ бояу дәстүрі 5000 
жыл бұрын
4
В
сәнқой болып саналған екен. 
1500-жылғы сән қойылымдарында 
сол кездегі дизайнерлер өз киім 
үлгілерін көрсету үшін
5
Г
адамның шашынан 
жасалынған екен.
Б.д.б. 1500 жылдары тақыр басты 
әйелдер 
6
Ғ
оларға үлкендердің киімдерін 
кішірейтіп кидіретін.
80-дегі модель… ???
Әлемдегі  ең  кәрі  модельді  білесіз  бе?  Оның  есімі  –  Кармен  Делль 
Орефайс,  жасы  80-де.  Ол  жас  ерекшелігіне  қарамастан,  әлі  де  жас 
мамандарды  шаң  қаптырып  жүр.  Олай  дейтініміз,  Кармен  әлі  де 
подиумда…
Гиннесстің рекордтар кітабына енген Кармен әлемдегі сән моделінің 
ең ұзақ тәжірибесі бар маманы болып табылады. Сән индустриясында 
47 жылдан астам уақыт қызмет етіп келе жатқан ол әлі де подиумдарда 
сән үлгілерін көрсетіп жүр. Кейбір деректерде оның бұл салаға келуіне 
досы, фотограф Норман Паркинсон 
себеп болған делінеді. Ақсүйектер 
бас қосқан кештің бірінде Карменді 
көзі  шалған  суретші  оның  өте 
тартымды, әдемі екендігін айтады. 
Сол  сәттен  бастап  сән  әлеміне 
қайта оралған 
  Карменнің  еңбек  жолы  әлі  де 
жалғасын табуда.

198
IX
 БӨ
ЛІМ
А
йре Браун
 – әлемдегі ең жас модель.
Дүние  есігін  ашқанына  небәрі  екі  жыл  болғанмен,  оның  есімі 
қазірде бүкіл әлемге әйгілі. АҚШ-та туылған қыздың бүгінгі таңға 
дейін қатысқан сән көрсетілімдерінің санында шек жоқ. Бүлдіршіннің 
қазірден-ақ шаштары жиі-жиі боялып, бетіне макияж жасалады. Соған 
қарамастан  көптеген  компаниямен  келісімшартқа  отырысқан  ата-ана 
балалар киімін өндірушілермен де тығыз жұмыс жасап жатыр. 
5.  Сұрақтарға жауап беріңіз. Өз тобыңызда талқылаңыз.
6.  Сұрақтарға жауап беріңіз. 
А) Сіз егер сәнгер болсаңыз, қандай бағытта жұмыс істер едіңіз? 
      Қазіргі заманға сай, ретро немесе тағы басқа жанр. 
Ә) Тарихта аты қалған сәнгерлерді білесіз бе? Аттарын атаңыз.
Б) Әлемге әйгілі сәнгерлердің бірінің өмірбаянынан қызықты мәлімет айта аласыз ба?
7.  Сіз не дейсіз?
Халық көпшілік алдында жүретін өнер иелеріне қарап «бой түзеп», олардың жүріс-тұрысына, ки-
ген киімі, тіпті шаш үлгісіне дейін еліктейді. Сіздің де еліктейтін, осы кісіге ұқсағым келеді дейтін 
үлгі тұтар адамыңыз бар ма?
8.  Сіздің жауабыңыз қандай?
Кейбір  адамдар  «Мен  тек  осы  фирманың  киімдерін  киемін.  Осы  бренд  қана  маған  жараса-
ды», -дейді. Сіздің ұзақ уақыт бойы өзгертпей, тек сол бір фирманың, бір брендтің киімін киген 
кездеріңіз болды ма?
9.  Өзіңіздің атақты тұлға санайтын сән әлемі өкілдерінің тізімін жасай алар ма едіңіз? 
Тізіміңіздің ең жоғарысында кімнің есімі тұрар еді?
Әлемдегі ең жас 
модельдің жасы екіде
Сіз өзіңіздің не отбасы мүшелеріңіздің 
бірінің «модель» болғанын қалайсыз ба? Не 
себепті?
Ал Айре Браун туралы не 
ойлайсыз?  
Адам неше жасқа дейін 
модель бола алады деп 
ойлайсыз?  

199
IX
 БӨ
ЛІМ
10. Төмендегі  сәнгерлерді білесіз бе?
11. Пікірлесіңіз.  Тобыңызда талқылаңыз.
ОҚыЛыМ
Сән  әлемі  тарихындағы  ең  ықпалды  100 
адамның  қатарына  кірген  Coco  Chanel  (Коко 
Шанель) туралы қызықты фактілермен таныс 
болыңыз. 
•  Коко  сән  әлеміне  біртіндеп  өзгерістер 
әкеле бастады. Қара көйлек тек қаралы қазаға 
киілетін  болған.  Кейін  Шанельдің  әйгілі 
кішкентай қара көйлегі бірте-бірте әйелдердің 
күнделікті киіміне айналды.  
•  Коко  Шанель  қалталарды  өте  қатты 
жақсы көрді. Ерлерше әйелдердің де қалталы 
болғанын қалады. 
КОКО ШАНЕлЬ 
ХАНыМ
Кельвин Кляйн
Американдық 
дизайнер
Коко Шанель
Француз дизайнері
Гуччио Гуччи 
Италян дизайнері
Джанни Верс
аче
Италян дизайнері
Хьюго Босс
Неміс дизайнері
Кристиан Диор 
Француз дизайнері
Альдо Гуччи 
Италян дизайнері
Джорджио Армани
Италян дизайнері
Адамдар неге атақты 
брендтерден киім алғысы 
келеді?
Киім арзан болу 
керек пе, әлде қымбат 
болу керек пе?
Киім ыңғайлы болу 
керек пе, әлде сәнді немесе 
жарасымды болу керек пе?
Синтетикалық киімдер киген 
дұрыс па, әлде мақтадан жасалған 
киімдер дұрыс па?

200
IX
 БӨ
ЛІМ
Сол себепті ер адамның киіміндегі қалталарды тек әйел киімдеріне ғана емес, сонымен бірге 
аксессуарларға да тікті. Мысалы, Chanel сумкасындағы ең басты деталь ол - қалталар!
•  Коко еңбек жолын қалпақ тігумен бастаған.  Тапсырыс көбейген соң ептеп тауар санын 
ұлғайтып отырған. 
• Коко ең алғаш жасаған саудасында трикотаж сатқан. Ол басында жай адамдарша трикотаж 
сату дүкенінде қарапайым сатушы болып істеді.   
• Коко алғашқылардың бірі болып тамаша маркетингтік әдісті іске қосқан. Ақырындап  өз 
киімдерін  сату  жолында  атақты  адамдардың  есімдерін  пайдаланған.  Оларға  өзінің  тіккен 
киімдерін кигізіп, кейін түсірген суреттерін біртіндеп жарнама беттеріне орналастырған. Сол 
кезден бастап атақты әртістер ол дүниеге әкелген киімдер маркаларының символына айналды.  
• Коко Шанель алғаш болып күнге күюді сәнге әкелген. Әйелдер оның күнге күйген терісіне 
қарап Шанельше күнге күюді сәнге айналдырған. 
•  Коко  Шанель  өмірінің  соңына  дейін                          
отельде  тұрып  келген.  Қонақүйге  бірден 
үйреніп  кеткен  жоқ.  Дегенмен  қонақүй 
ақырындап  оның  өз  үйіне  айналған.  Ол  Ritz 
отелін  өзінің  үйіндей  көрген.  Ал  Ritz  отелі 
қазір Париждегі алдыңғы қатардағы қонақүй 
саналады.  
  •  «5»  санын  Коко  Шанель  «ең  сүйікті  са-
ным»  деп  есептеген.  Себебі  оның  өміріндегі 
көптеген  жетістіктер  осы  5  санымен  байла   
нысты. Шанельге қатты ұнаған Chanel №5 хош 
иісі де бесінші нұсқасы болатын. Бір қызығы, 
Chanel  №5  1921  жылдың  5-мамырында 
көпшілікке ұсынылған. Ал қазір әлемде 30 се-
кунд сайын оның бір данасы сатылып жатады. 
Коко  Шанельдің  өмірінде  бірнеше  рет  ма-
хаббат  оқиғалары  болған,  бірақ  ол  ешқашан 
тұрмысқа шықпаған.     
1. Сөйлемнің жалғасын табыңыз.
Әйелдерге қара түсті көйлекті күнделікті 
киюге болатынын түсіндірген,
1
А
Коконың осы санға деген 
махаббатынан туындаған. 
Коконың ең осал жері
2
Ә сатушы қызметі болған.
Ол ешқашан баспаналы болмаған
3
Б осы мәтіннің бас кейіпкері 
себепші.
Өз тауарын жарнамалау әдісін
4
В бірақ ол өз отбасын құрмаған. 
Шанельдің танымал болуына 
5
Г себебі бұл түсті қайғы белгісі 
деп санаған.
Өзін құлай сүйген ғашық жандар көп 
болатын 
6
Ғ өмірінің соңына дейін 
қонақүйде тұрған.
Сенбеуіңіз мүмкін, бірақ Коконың 
тұңғыш жұмысы 
7
Д алғашқылардың  бірі болып 
Шанель қолданған.
Күнге күйген терінің сәнге айналуына да 
8
Е киімдер мен заттардағы 
қалталар.
Хош иісті Chanel №5  иіссуының бұлай 
аталуына 
9
Ж өзі тіккен қарапайым бас 
киімдері себепкер болған.

201
IX
 БӨ
ЛІМ
2. Сұрақтарға жауап беріңіз.
Коко Шанельдің сән әлемінде не үшін аты 
қалды?
______________________________________________________________________________
Ер адамның киіміндегі қандай детальді әйел 
адамның киімінде қолданды?
______________________________________________________________________________
Қай қонақүй Коконың есімімен байланысты?
______________________________________________________________________________
Белгілі дизайнердің өмірінде елеулі орын 
алған қандай сан?
______________________________________________________________________________
Chanel сөмкелерінде ненің болғанын 
маңызды санады?
______________________________________________________________________________
Жарнаманың Коко есіміне қандай қатысы 
бар?
______________________________________________________________________________
Әйел адамдар Кокоға қандай жаңалығы үшін 
рақмет айтады?
______________________________________________________________________________
3. Мәтіннен төменде берілген сөздердің синонимін табыңыз.
Сөз
Синоним
Сөз
Синоним
Ұнату 
________________________________________
Әр күні 
________________________________________
Тұңғыш 
________________________________________
Жұмысын 
________________________________________
Белгілі 
________________________________________
Бас киім 
________________________________________
Дүние жүзі
________________________________________
Күйеуге шықпады
________________________________________
Халыққа 
________________________________________
Керемет 
________________________________________
ГраММатика
Ережемен танысыңыз.
Сын-бейне үстеулер
 
 
 
                         
311
 
- бет
Мен  киім  тігуді   
әрең
  үйрендім.  Қазақстандық  сәнгерлер  елімізді 
бірте-бірте
  әлемге  танытуда.  Әпкем 
ақырын
  өз  стилін  өзгерте 
бастады.
Жақсы көру

202
IX
 БӨ
ЛІМ
1. Сәйкестендіріңіз.
Киім тігу оңай ма?
2
Ә Меніңше, аюларша қорбаңдап кететін 
сияқтысың.
Сәнгер болуға уақыт көп 
керек пе?
3
Б Әр тапсырыс берушіге өзіне жарасатын 
киім үлгісін ақырын түсіндіру қажет.
Мына киімім жарасып тұр 
ма?
4
В Жоқ, әрине. Көп қателік жіберіп, бірте-
бірте үйрендім ғой.
Біреуге киім таңдау 
қызықты ма? 
5
Г
Әрең үйрендім. Немерелерімнің 
киімдеріне қарасам, ештеңені 
түсінбеймін.
Қазіргі сән үлгісі туралы 
не айтасыз?
6
Ғ Сәтті өткеніне балаша мәз болып 
тұрмын.
Сән  апталығына бірінші 
қатысуыңыз қалай өтті? 
7
Д Сән әлемін бірден тез бағындыру оңай 
деймісіз?! Оған шыдамдылық керек. 
2. Берілген сөз тіркестерінің қарсы мәндес және мағыналас сөз тіркестерін тауып, кестені 
толтырыңыз.
Антоним
 
Сөз тіркесі 
Синоним 
_____________________________________________
ақырын жүру
_____________________________________________
_____________________________________________
жымиып күлу
_____________________________________________
_____________________________________________
шыдамдылық таныту
_____________________________________________
_____________________________________________
уақытында келу
_____________________________________________
_____________________________________________
ризашылықпен алу
_____________________________________________
_____________________________________________
арқасымен құлау
_____________________________________________
3. Қажетті сөзді қойып, сұхбатты аяқтаңыз: әрең, ақырын, жылдам, бірден, бірте-бірте.
– Қазақстан сән әлемінің қалыптасуы туралы не айтасыз?
– 
_______________________________________
 сәнгерлер пайда болып, тасымыз өрге домалады десек, артық 
айтқан боламын.
– Отандық сәнгерлер халықтың көңілінен шығып келе ме?
– Адам қандай да бір өзгерістерге 
_______________________________________
 үйренеді ғой. Сондықтан кейін 
бәрі дұрыс болады.
– Отандық өнімді көпшілік сатып ала ма?
– Біздің тауарларымыз 
_______________________________________
 сатылып кетеді десем, өтірік болады.
ересектерше шыдау
қуана алу
етпетінен құлау
әрең үлгеру
баяу жүру
жылдам жүру
жылдам келу 
шалқасынан құлау жай күлу
балаша жылау
амалсыздан алу
қарқылдап күлу

203
IX
 БӨ
ЛІМ
– Қазіргі таңдағы өзгерістер жайлы не айтасыз?
– Қазақстандық сәнгерлердің жағдайы 
_______________________________________
 дұрысталып келеді. 
Халықпен байланыс орнатуды мықтап қолға алып жатырмыз.
– Шетелден алдыратын материалдарыңыз тез келе ме?
– Жоқ. Бұл да бір қиын мәселе. Кейде 1 ай дегенде 
_______________________________________
 жеткізіледі.
– Алдағы шаруаларыңызға тек сәттілік тілейміз. 
– Рақмет!
4. Етістікті дұрыс формаға қойыңыз. Сөйәлемді аяқтаңыз.
Қазіргі уақытта сән үлгілері 
____________________________________
.(шапшаң өзгеру)
Мен бас киімге киізден гүл тағуды 
_______________________________________________ 
. (бірте-бірте үйрену)
Райханның анасы жастардың киім кигендеріне 
_______________________________________________
. (ақырын 
үйрену келу)
Зерттеулердің нәтижесі бойынша, өзінің ішкі дүниесін көрсеткісі келмеген қыздар 
көбінесе 
_______________________________________________
 екен. (ерлерше киіну)
Сіз дүкенде алған тауарыңызға 
_______________________________________________ 
бе? (қолма-қол төлеу) 
Ол ұзын көйлегінің етегіне сүрініп, 
_______________________________________________ 
. (шалқасынан құлау)
5. Сөздерді ретімен орналастырып, сөйлем құраңыз. Жазыңыз.
бірте-бірте
 / 
жастар арасында
 / 
жаңа сәнге айнала бастады
 / 
футболкалар
 / 
60-жылдары
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
бірден
 / 
аяқ киімді 
/ 
мен
 / 
спорттық
 / 
алмадым
 / 
таба
.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
әкеліне
 / 
киім брендтері 
/ 
әлемдік
 / 
елімізге
 / 
ақырындап
 / 
бастады
.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
айнала
 / 
сәнге
 / 
кішкентай
 / 
Коко Шанельдің
 / 
бірден
 / 
қара көйлегі 
/ 
қоймады
.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ие болды
 / 
тренчтер
 / 
ойлап шығарған
 / 
үлкен
 / 
тез
 / 
Томас Берберри
/ 
танымалдылыққа
 
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
қозғалып
, / 
Кішкентай Айре 
/ 
көрсетуді
 / 
камера алдында 
/ 
жақсы меңгерген
 / 
ересектерше
 /
сән үлгілерін
 / 
кәсіби түрде
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Үлгі:

жүктеу/скачать 20,41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: